شما چگونه غذا می‌خورید، با دست یا چنگال؟
مترجم: تیرداد سیفی اعلا
مردم دنیا از نظر طرز غذا‌خوردن به سه بخش تقسیم می‌شوند. بخشی با دست می‌خورند و گروهی دیگر با قاشق چنگال، و البته گروه بزرگ دیگری هم هستند که غذای خود را با چوب استیک میل می‌کنند، گروه چهارمی در این میان در کار نیست.

غذاخوردن با قاشق چنگال بیشتر در اروپا، شمال آمریکا و آمریکای لاتین مرسوم است. اما مردم آسیای شرقی در غذاخوردن از چوب استیک استفاده می‌کنند و در آفریقا، خاورمیانه، اندونزی و هند بیشتر مردم با دست غذا می‌خورند. با این حال چنگال به‌دستان، یا کسانی که غذای خود را با قاشق‌چنگال میل می‌کنند امروزه به نسبت دو به یک افزون‌تر از بقیه هستند و برخلاف این که گروه مزبور در طول تاریخ از اقلیت برخوردار بودند، ولی امروزه شمار کسانی که در هنگام غذا‌خوردن از قاشق چنگال استفاده می‌کنند به نحو محسوسی افزایش یافته است.
گفتنی است که در طول مدت مدیدی از تاریخ رایج‌ترین وسیله صرف غذا دست انسان‌ها بوده است، حتی تا همین سه‌قرن پیش اروپایی‌ها غذای خود را با دست می‌خوردند، به نوشته یک تاریخدان فرانسوی به نام فرنارد برودل حتی یک‌ واعظ آلمانی در اواخر قرون وسطی چنگال را یک وسیله شریرانه و یک هدیه شیطانی خوانده بود، وی می‌گفت: «اگر خداوند می‌خواست ما در غذا خوردن از چنگال استفاده کنیم به ما دست نمی‌داد.»
به هر حال در گذر زمان چنگال و چوب استیک علاقه‌ها را به سمت خود جلب کرده‌‌اند، زیرا این دو وسیله خوردن غذاهای گرم را میسر کرده‌اند. پیش از اینکه این دو وسیله وارد زندگی مردم شود، آنها معمولا غذای داغ را با تکه‌ای نان صاف می‌خوردند، تنها استثنا در این مورد چین بود، جایی که احتمالا هرگز از نان صاف استفاده نشده است.
دکتر چانگ استاد دانشگاه هاروارد می‌گوید، غذای چینی‌ها در پاتیل‌های کوچکی سرو می‌شد و نیازی به بریده شدن توسط چنگال یا چاقو نداشت. لیکن نیازی که در گذر دوران برای بردن غذا از ظرف غذا به دهان احساس شد، ساخت یا اختراع چوب استیک را سبب شد و چینی‌ها نیز در این امر پیش‌قدم شدند. برخی از قدیمی‌‌ترین چوب استیک‌های چینی به 1200 سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد.
اما چنگال چند صد سال طول کشید تا روی میز غذای غربی‌ها جا خوش کند. سرعت پذیرش آن توسط مردم البته تند نبود و برای سالیان درازی این وسیله در اروپا و خاور نزدیک به عنوان یک وسیله آشپزخانه استفاده می‌شد. استفاده عمومی از آن به عنوان یک وسیله غذاخوری توسط بیزانس‌ها در قرن دهم میلادی معمول شد (امپراطوری بیزانس جنوب شرقی اروپا و شمال آفریقا را در بر داشت و شامل کشورهای یونان، قسمتی از ترکیه، ایتالیا و مصر بود) نخستین تصاویر مربوط به استفاده چنگال در سر وعده غذایی، در یک نسخه دست نوشت در کلیسایی در مونته کاسئو ایتالیا در سال ۱۰۲۲ میلادی حک شده است. این در قرون بعد بود که به تدریج چنگال بر سر سفره‌های ثروتمندان و اعیان اروپا راه یافت، با این حال مشهور است که برخی از پادشاهان اروپا از جمله الیزابت اول در انگلستان و لویی چهاردهم در فرانسه همچنان با دست غذا می‌خوردند.
ناپلئون سوم با چنگال غذا می‌خورد، زمانی که وی از ناصرالدین‌شاه پادشاه ایران که با دست غذا می‌خورد برای دیدار از فرانسه دعوت نمود، نحوه غذا خوردن آن دو، از این لحاظ که طرز غذا خوردن با چنگال صحیح است یا با دست، میان آنها به یک بحث داغ تبدیل شد. با این حال، به رغم رواج این وسیله غذا خوردن در اروپا، ولی هنوز در اواخر سال 1897 ملوانان نیروی دریایی انگلستان حق استفاده از چاقو و چنگال را نداشتند، زیرا که استفاده از آنها غیرانسانی تلقی می‌شد.
البته آنها که با دست غذا می‌خوردند در گذر زمان برای بقای شیوه خود مبارزه کرده و آن را حفظ کرده‌اند، امروزه برخی بر این باورند که چنین شیوه‌ای در نحوه غذا خوردن بازگشتی دلچسب به گذشته‌ها است.
این شیوه مخصوصا در مناطق پرزاد و ولد رایج است و در اکثر این مناطق استفاده از چنگال سمبلی برای غرب‌زدگی به شمار می‌رود. همراه افزایش جمعیت و تحول نسل‌ها این شیوه همچنان رشد می‌یابد.
اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که بهترین شیوه گذاشتن غذا در دهان چیست؟
در این نوشتار نظرات مختلفی را مرور کردیم، افرادی را می‌بینیم که نسبت به شیوه غذا خوردن خود تعصب دارند و کسانی را که به غیر از آن روش‌ها عمل می‌کنند غیرمتمدن و حتی وحشی می‌خوانند. با این حال هرکس که تاکنون سرسفره‌ای نشسته باشد که با انواع و اقسام قاشق، چنگال، کارد و... تزئین شده باشد می‌تواند با اسکاروایلد همدردی کند که گفت: «دنیا برای من مثل یک صدف خوراکی بود، اما من از چنگال اشتباهی استفاده کردم.»