یک خانه جدید

کاظم برآبادی

قرن بیست‌و‌یکم یک اصل کلی درباره دکوراسیون داخلی و تغییر در آن دارد: «خودتان آستین‌ها را بالا بزنید»!

وقتی حرف تغییر در چیدمان خانه به میان می‌آید خیلی از آقایان اخمشان توی هم می‌رود، خیلی‌ها از هزار و یک چیز مهم‌تر از آن حرف می‌زنند و اولویت را به آن می‌دهند و خیلی‌ها هم اصلا گوش نمی‌دهند. نمی‌توان حق را از آن‌ها گرفت. بازار دکوراسیون در ایران یک بازار کاملا ناشناخته و مخارجش نیز به همین دلیل کاملا دلبخواهی است. کتمان نمی‌کنیم که شرکت‌ها و طراحانی هستند که کارشان را تعرفه‌بندی می‌کنند اما تخصصی که در ایران حتی رشته دانشگاهی هم ندارد، چطور می‌تواند با ضابطه عمل کند؟

اما ناامید نشوید! قرن بیست و یکم یک اصل کلی درباره دکوراسیون داخلی و تغییر در آن دارد: «خودتان آستین‌ها را بالا بزنید»!

کمی از گذشته

بیایید کمی به گذشته برگردیم. سپیده سلیمی در یادداشتی با اشاره به سیر تاریخی دکوراسیون داخلی می‌نویسد: «قرن بیستم از آغاز، دوره تغییرات سریع بوده است. حدود دویست سال پیش ده‌ها سال طول می‌کشید تا یک سبک دکوراسیونی در میان کشورهای اروپایی گسترش یابد و سپس اقیانوس‌ها را به سوی باقی جهان طی کند، اما امروز گسترش وسایل ارتباط جمعی، کوچک‌ترین تغییرات مد را ظرف چند روز به اقصی نقاط جهان می‌رساند» و ادامه می‌دهد: «از این رو سبک‌های دکوراسیونی تقریبا با سرعت تغییرات مد لباس در حال تغییر و تحول هستند و از آنجا که مردم قادر به تغییر دادن مبلمان و وسایل منزل و دکوراسیون کلی خانه در زمان‌های کوتاه نیستند، اغلب سبک‌های دکوراسیونی دچار تداخل و به عبارتی همپوشانی، حتی در یک خانه واحد، می‌شوند.» می‌دانید این هم پوشانی از کجا می‌آید؟ بله مدها هر روز تغییر می‌کنند و به دلیل تغییرات فراوانشان گاهی از مدهای قبل از خود چیزی به ارث می‌برند و به همین دلیل است که اکنون در حال دوره کردن مدهای ۵۰سال گذشته هستیم.

اما با این تغییرات چه باید کرد؟ اگر می‌خواهید هر سال با دمیده شدن نخستین خورشید سال جدید، حال و هوای خانه‌تان نیز عوض شود، نه نیازی به دکوراتور دارید نه نیازی به حرفه‌ای‌ها. خودتان می‌توانید بهتر از همه عمل کنید چون خانه متعلق به شما است و محیط‌زیستتان است.

برای خانه‌های نقلی

پیشنهادهایی که در پایین آمده‌اند یک کاربری دیگر هم دارند و آن به مستاجرهایی مربوط می‌شود که خانه‌های ۵۰متری آپارتمانی شان را خفه و بسته می‌دانند. بیشتر ما حداقل یک بار زندگی در محیط بسته آپارتمانی را تجربه کرده‌ایم و از معایب و مشکلات آپارتمان‌نشینی آگاهیم، اما با این همه مشکلات تهیه سرپناه در ایران به حدی جدی است که یافتن آن حتی اگر به قیمت یک عمر زندگی در یک آلونک قوطی کبریتی باشد همه مان حاضریم آن را به جان بخریم.

اما بیاییم برای شروع سال نو خانه مان را از درون تغییر بدهیم تا شاید روحیه مبارزه با مشکلات را برای سال جدید در خودمان افزایش داده باشیم. به سیاق روزهای گذشته باز هم چند نکته درباره تغییر در دکوراسیون خانه در این جا می‌آوریم.

یک زاویه جدید

همیشه نیاز به خرید چیزهای نو نیست؛ گاهی اوقات نشان دادن یک وسیله از زاویه‌ای نو و تازه هم می‌تواند جذابیت یک شی نو را ایجاد کند. حالا که دست به خانه تکانی زده‌اید و مبل‌هایتان را از توی اتاق‌ها جمع کرده‌اید، پیشنهاد ما این است که چیدمان مبلمان و لوازم خانه را تغییر دهید. این کار علاوه بر روحیه تازه‌ای که بین اعضای خانواده ایجاد می‌کند سبب نو به نظر رسیدن آن‌ها نیز می‌شود. پس مبلمان را از کنار دیوار بردارید و سعی کنید آن‌ها را در زوایای جدیدتر و گیراتر بچینید.

کاربری اتاق‌ها را هم می‌توان با همین روش تغییر داد. این مساله بیشتر به درد خانه‌های آپارتمانی کوچکی می‌خورد که روز به روز به تعدادشان افزوده می‌شود. اگر هال، نشیمن و اتاق پذیرایی تان یکی است، تغییر در زاویه قرار گرفتن مبل‌ها و کمی دستکاری در اشیای تزیینی اتاق می‌تواند کاربری‌های قسمت‌های مختلف این اتاق را عوض کند. یک نکته دیگر در مورد مبلمان اتاق‌های کوچک این است که قرار دادن کاناپه به صورت مورب در اتاق نشیمن باریک اتاق را وسیع‌تر نشان می‌دهد.

اما اگر مبل‌هایتان از بین رفته و برای عید تصمیم دارید سرویس تازه‌ای سفارش دهید، پیشنهاد ما به شما این است که به دو مساله رنگ و فرم آن دقت خاصی داشته باشید. می‌دانید که انتخاب رنگ مبل اختیاری است، اما استفاده از رنگ‌هایی مثل کرم روشن و یا حتی سفید به زنده‌تر کردن فضای خانه کوچکتان کمک بیشتری می‌کند و فضا بزرگ‌تر به نظر می‌آید. در مورد انتخاب طرح مبل بهتر است حتی‌المقدور مبل‌هایی با اشکال هندسی سلب و یا بدون منحنی انتخاب شود. در مورد نحوه چیدمان آن بهتر است مبل‌ها را تقریبا چسبیده به دیوار‌ها قرار داد. علت انتخاب شکل بدون منحنی نیز این است که مبل‌ها در کنار دیوار صاف ترکیب مناسبتری را ایجاد نمایند. حتی‌المقدور سعی کنید وسایل خانه را نزدیک به دیوارها قرار دهید تا از هدر رفتن کوچک‌ترین فضاها نیز جلوگیری شود.

هارمونی فراموش نشود

اگر تاکنون اتاق‌ها را رنگ‌آمیزی نکرده‌اید، می‌توانید با رنگ کردن دیوار روبه‌روی ورودی خانه، یا هر دیواری که در مرکز توجهات گوشه‌های مختلف خانه باشد، حال و هوای خانه را متفاوت کنید. در قسمت قبل اصول رنگ‌آمیزی و توجه به ماهیت رنگ‌ها را آموزش دادیم که مطالعه آن می‌تواند کارساز باشد.

پس از اتمام کار رنگ‌آمیزی، می‌توانید اشیای تزیینی ارزانی به دیوار چسبانده و یا قرار دهید. این کار نگاه‌ها را از سایر قسمت‌های خانه به آن سمت می‌کشاند. تنها مساله اصلی این است که‌ هارمونی رنگ‌ها را در اتاقتان در نظر گرفته و با توجه به رنگ مبل‌ها، کفپوش‌ها و سقف، رنگ مورد نظر را بیابید.

کف‌پوش‌ها هم دیده می‌شوند

کف‌پوش اتاق‌ها بیشتر از وضعیت سقف‌ها در تیرس نگاه‌ها قرار دارند. برای آن‌ها فکری کرده‌اید؟ نمی‌دانیم آیا تمایل به تعویض آن‌ها دارید یا نه اما اگر به چند مصالح فروشی تا به حال سرزده‌اید و هنوز جنسی باب دندان نیافته‌اید دقت کنید که بازار ایران پر است از مصالحی که کیفیت پایین دارندو فریب ترکیه‌ای بودن جنس‌ها را نخورید.

اسپانیا هم کف‌پوش‌های به درد بخوری ندارد!اما زمانی که از میان گزینه‌های سرامیک، پارکت، طرح چوب، موکت و ... یکی را برگزیدید حال بحث بر سر رنگ آن آغاز می‌شود. خانه‌های آپارتمانی ما با کف‌پوش‌های روشن تناسب بیشتری دارند زیرا همانطور که پیش از این گفتیم رنگ‌های شفاف فضا را بزرگ‌تر نشان می‌دهند. اما معمولا استفاده از رنگ‌های بسیار روشن مثل سفید نیز معایبی به همراه دارند؛ اگر از کثیفی و مشکلات تمیز کردن آن بگذریم، مشکل این رنگ این است که سبب یکدست شدن فضا خانه می‌شود. باز هم برای برطرف کردن این مشکل به سراغ قانون کنتراست بروید. قانونی که از جلوه دار شدن اشیایی می‌گوید که نه تنها هم رنگ نیستند، بلکه رنگ شان متضاد هم است. جهت برطرف کردن یکدستی خانه‌ها می‌توانید از یک قالیچه در زیر میز مبل استفاده کرده تا روشنی کف‌پوش بر طرف شود. همچنین می‌توانید در میان سرامیک‌ها و پارکت‌ها طرح‌هایی با رنگ‌های متفاوت کار کنید تا از یک دستی فضا جلوگیری شود.

سخن از گل و بته

توجه به طبیعت همچنان یکی از اصلی‌ترین جنبه‌های زندگی امروزی است. با این که شهرها هر روز متراژ تازه‌ای از طبیعت را از آن خود می‌کنند؛ اما نزد ما شرقی‌ها احترام به طبیعت آن چنان مسلم است که از مولفه‌های آن در طراحی اتاق‌هایمان بهره می‌بریم. استفاده از قفس پرندگان و یا ایجاد باغچه‌های کوچک در اتاق‌ها می‌تواند علاوه بر ارضای میل به طبیعت انسان، هوای خانه را متعادل کرده و به تفرجگاه بصری منزل بدل شود. اگر به رسیدگی به گل و گیاه علاقه‌ای ندارید، می‌توانید از گل‌ها و درختچه‌های مصنوعی استفاده کنید. اگر بچه کوچک در خانه دارید پیش از خرید هرگونه گل مصنوعی از جنس آن مطمئن شوید.

به یاد خانه مادربزرگ

صفای خانه مادربزرگ‌ها در رازی است که نه در سینه آن‌ها بلکه به طور واضح در برابر دیدگان ما قرار دارد. عناصر طراحی در چنین فضاهایی، فروتن، آرامش بخش، اصیل و تابع سنت است. در این خانه‌ها فضای نشستن‌ها و دور هم بودن‌ها مشخص شده، جای بزرگ‌تر و کوچک‌تر معلوم است و از همه مهم‌تر نزدیکی زن خانه به وسایل پذیرایی است.

جایگاه مادربزرگ‌ها معمولا در کنار طاقچه‌ها، رف‌ها یا میزهای کوچکی است که کلیه بساط پذیرایی از مهمانان (مخصوصا مهمان‌های عید) روی آن وجود دارد. اگر به دنبال این هستید که میهمانی‌های عیدتان در فضایی گرم و صمیمی صورت بگیرد و مخصوصا اگر از نظر توانایی مالی در مضیقه هستید ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که به دنبال طراحی اتاق‌هایتان بر اساس سنت خانه‌های قدیمی باشید. نترسید! کسی شما را عقب مانده و به قولی «امل» نمی‌داند. تنها تفاوت خانه شما با خانه‌ای که در آن چندین دست مبل وجود دارد در این است که شما سبک دیگری را برای طراحی برگزیده‌اید! اگر امروز قالیچه‌ها، گبه‌ها و گلیم‌ها در دکوراسیون شهرنشین‌ها به صورت یک عرف درآمده، تا همین چند سال پیش حتی از بردن نامش اکراه می‌کردیم.

پس معطل نکنید، نگرانی را از خود دور بریزید و بگذارید این بار شما مبدع یک سبک باشید! در این میان از نقش توانایی‌های خودتان غافل نباشید. مهم این است که ماحصل کار مربوط به ذائقه خودتان باشد نه محصول دست تبلغات ماهواره‌ای و سریال‌های خانوادگی تلویزیون ایران!

نقطه ثقل خانه

در خانه‌ها یک مرکز توجه وجود دارد که عموما یا یک کنج و یا یک دیوار است. تمرکز طراحی‌تان را روی این نقطه بگذارید و به یاد داشته باشید که بیشترین درصد رد و بدل شدن نگاه‌ها چه از طرف خودتان و چه از طرف میهمانان در این قسمت است. رنگ کردن این قسمت که در بالا گفته شد می‌تواند اولین راهکار باشد اما اگر نقطه ثقل خانه تان یک کنج است، میزی تهیه کرده و با استفاده از لوازم تزیینی روی آن را بپوشانید. مثلا می‌توانید مجسمه‌ها و پیکره‌های کوچک و مرتبط با هم را در این قسمت از خانه و کنار هم قرار دهید. نوع چینش آن‌ها به ذائقه خودتان برمی‌گردد، اما فعلا دور دور فانتزی کاری است، چه می‌شود کرد!روی میز را هم می‌توانید با پارچه‌های سنتی بپوشانید. جمعه بازار تهران پر است از این پارچه‌ها که‌ ترکمن‌ها می‌فروشند.

یک قانون جدید و مهم

سعی کنید در چیدمان جدید خانه‌تان، جای هر چیز مشخص باشد. به آقا بگویید دیگر نباید روزنامه‌هایش را زیر مبل‌ها بگذارد و برای کتاب‌ها کتابخانه تهیه کنید. محل دمپایی‌های روفرشی را مشخص کنید و قانونی تهیه کنید که طبق آن همه موظف باشند هر چیزی را سر جایش بگذارند. به آن‌ها یادآوری کنید که در روزنامه خوانده‌اید، «وسایل و لوازم اضافی سبب از بین رفتن جلوه اتاق می‌شوند».

وسایلی که در اتاق‌ها پخش و پلا هستند سبب می‌شوند که تمرکز در رفت و آمد‌ها و همچنین در گفت‌وگوها از بین برود، نگاه‌ها بر روی سطح این اشیا حرکت می‌کنند و دیگر کسی نمی‌تواند توجه میهمانانتان را به تغییراتی که در خانه داده‌اید جلب کند!