پناهگاهی که موزه شد

پناهگاهی که برای حفاظت از شخصیت‌های مهم دولتی آلمان در مواقعی مانند وقوع جنگ اتمی ساخته شده‌ بود، به موزه تبدیل شد. بازدید از این پناهگاه سری، از یکم مارس، برای مردم عادی آزاد است.

اتاق‌های تنگ و ساده با دیوارهای ستبر. تخت‌های باریک. فضای سرد و خالی از رنگ. به یقین زندگی در این اتاق‌ها نمی‌توانست راحت باشد. اما وقتی پای یک جنگ جدی مثلا با سلاح‌های هسته‌ای یا شیمیایی به میان بیاید، آدم حتی اگر رییس جمهوری هم باشد، امکان انتخاب کردن ندارد. این اتاق‌های محقر، در پناهگاه عظیمی واقع شده‌اند که قرار بوده رییس جمهوری و صدر اعظم آلمان و ۳۰۰۰ تن از مقامات مهم دیگر، در صورت وقوع چنین جنگی در آنها زندگی کنند.

سخن از سنگر یا پناهگاه عظیمی است که بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۲ برای حفظ جان اعضای حکومت و شخصیت‌های مهم سیاسی آلمان در مواردی مانند وقوع جنگ هسته‌ای یا شیمیایی ساخته شد. پناهگاهی که ده‌ها سال جز مقامات حکومتی کسی از وجود آن خبر نداشت.

پناهگاهی برای ۳‌هزار تن: رییس جمهور، صدر اعظم، اعضای دولت، اعضای بوندستاگ و شورای فدرال آلمان، رییس دادگاه حفاظت از قانون اساسی و تعدادی افراد نظامی و غیرنظامی و خلاصه شخصیت‌های مهم. پناه‌جویان در صورت بروز جنگ می‌توانسته‌اند ۳۰روز در این پناهگاه زنده بمانند، حتی اگر دنیای خارج زیر و رو می‌شد.

تبدیل پناهگاه به موزه

دولت آلمان تونلی را که در سال ۱۹۰۳، در تپه‌های نزدیک شهر بن، پایتخت پیشین این کشور موسوم به شفرگ‌برگ، برای احداث راه‌آهن حفر شده بود، برای ساخت این پناهگاه برگزید. پناهگاه در عمق ۱۱۰ متری این بلندی‌ها ساخته شد.

از سال ۱۹۶۶ به بعد این پناهگاه محل تمرین بود. تمرین این که حکومت فدرال در صورت وقوع جنگ چه واکنشی باید نشان دهد. اما با انتقال پایتخت و مجلس به برلین، دیگر نیازی به پناهگاه نبود. پناهگاه در دوران صلح، توسط ۲۰۰ کارمند نگهداری می‌شد.

در سال ۱۹۹۷ دولت تصمیم گرفت به اداره و نگهداری این «راز گران قیمت» پایان دهد. از سال ۲۰۰۱ رفته رفته تخریب پناهگاه آغاز شد و تنها بخش‌هایی از آن، برای موزه‌ای که اکنون گشایش یافته، دست نخورده باقی ماند. موزه‌ای که ۹۳۶ اتاق خواب را که هر کدام ۴ تختخواب باریک را در خود جای می‌دهند، ۸۹۷ اتاق کار، امکانات بهداشتی، یک آرایشگاه و یک سالن گردهمایی را به نمایش می‌گذارد؛ مکانی برای یک حکومت اضطراری.

پناهگاهی که آن قدرها هم محکم نبود

پروژه ساخت پناهگاه، گران‌ترین سرمایه‌گذاری دولت، در تاریخ آلمان فدرال است، دست کم ۴میلیارد و ۷۸میلیون مارک، برابر با دو نیم میلیون یورو؛ سرمایه‌گذاری هنگفت برای نجات جان شخصیت‌های مهم.

اما بسیاری از کارشناسان معتقدند، که این پناهگاه، آن قدرها هم مستحکم نبوده و در صورت انفجار بمب اتمی همه‌ دستگاه‌های این شهر زیرزمینی از کار می‌افتاده‌اند و امواج فشار این انفجار می‌توانستند که بخش‌هایی از تونل را ویران کنند. از روز اول مارس سال ۲۰۰۸، مردم عادی، یعنی آدم‌هایی که در صورت انفجار بمب اتمی بیرون از پناهگاه می‌مانند، می‌توانند از این موزه دیدن کنند.