سقوط غیرمنتظره ارزش سهام بورس‌های غربی و آسیایی در هفته گذشته سبب شد که کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی کنند، رشد اقتصادی امسال کشورهای صنعتی دست‌کم نیم درصد کاهش خواهد یافت. برای خرید سهام به چه نکاتی باید توجه کرد؟

هدف بنیادین ایجاد بورس‌ها، کمک به افزایش سرمایه و مشارکت دادن مردم در سرمایه‌گذاری‌ها است. بورس هر کشور تابع سیاست‌های پولی دولت همان کشور است. به این دلیل است که بورس‌های مناطق باثبات جهان مثل اروپا، ژاپن و سنگاپور از اعتبار بیشتری برخوردارند.

یکی از متغیرهای بسیار مهم در کاهش و افزایش ارزش سهام بورس‌ها، سیاستی است که بانک‌های مرکزی در زمینه تعیین بهره راهبردی خود اتخاذ می‌کنند. افزایش بهره راهبردی، سبب ترغیب فروش سهام در بورس‌ها می‌شود. این، به آن معنا است که مردم، سهام خود را می‌فروشند تا نقدینه حاصل از آن را به عنوان سپرده تسلیم بانک‌ها کنند و بهره مناسب و مطمئنی به دست بیاورند. به همین ترتیب، هر گاه بانک‌های مرکزی نرخ بهره را کاهش دهند، مردم سپرده‌های خود را از بانک‌ها بیرون می‌کشند و صرف خرید سهام می‌کنند. شرکت‌های سهامی از طریق ورود به بورس می‌توانند سهام خود را بفروشند و از این طریق به سرمایه خود بیفزایند. اما ورود آنها به بورس‌های معتبر ساده نیست.

دکترشاهین فاطمی، رییس دانشگاه اقتصاد و بازرگانی دانشگاه آمریکایی پاریس در مورد این پرسش که «یک شرکت، برای آن که بتواند سهامش را به بورس ارائه دهد، چه پیش‌شرط‌هایی باید داشته باشد»، گفت: «این بستگی دارد که چه بورسی باشد. اگر در تهران باشد یا کشورهای عربی، شرایطش بسیار آسان است. اما در کشورهای غربی، شرکت‌ها باید با انتشار اسناد زیاد، سوددهی خود را ثابت کنند. آنها همچنین باید نشان بدهند که چقدر بدهی دارند، به چه میزان سرمایه نیاز دارند، مدیرانشان چه کسانی هستند.»هدف از سختگیری قانونی برای ورود شرکت‌ها به بورس‌های معتبر، جلب اعتماد عامه مردم به سرمایه‌گذاری است. اما در کشورهای در حال توسعه، این امر مورد توجه کافی قرار نمی‌گیرد.

در همین زمینه، رییس ایرانی دانشکده اقتصاد دانشگاه آمریکایی پاریس توضیح می‌دهد: «متاسفانه در بورس‌های سایر کشورها، هنوز این نوع قوانین به خوبی اجرا نمی‌شود و به همین دلیل است که می‌بینیم پول چندانی به آن بورس‌ها سپرده نمی‌شود. این نوع قوانین برای آن است که اعتماد مردم جلب شود به اینکه پولشان آلت دست هوس دیگران نیست و ریسک‌های سرمایه‌گذاری از پیش قابل‌محاسبه است.» ورود به بورس، علاوه‌بر این سرمایه بر اعتبار شرکت‌ها می‌افزاید. از سوی دیگر، اگر کار شرکت تولید یا فروش کالا باشد، با توجه به منافع مشترکی که با سهامداران خود ایجاد می‌کند، می‌تواند بر تعداد خریداران خود نیز بیفزاید.

بورس تهران، در سال‌های اخیر چند بار با نوسانات شدید روبه‌رو شد. از جمله، در ماه‌های نخست ورود احمدی‌نژاد به کاخ ریاست‌جمهوری ارزش سهام این بورس به شدت کاهش یافت. درباره نارسایی‌های بورس تهران دکتر فاطمی اظهار می‌دارد: «اولا تعداد شرکت‌ها و سهامداران بسیار محدود است. در این حالت ورود به بورس بسیار خطرناک است. زیرا تعداد معدودی می‌توانند بورس را به نفع خودشان و ضرر دیگران بالا ببرند. بورس باید آنقدر بزرگ باشد که هیچ فروشنده یا خریداری نتواند تاثیر قابل‌ملاحظه‌ای بر آن بگذارد.»

و اما علاقه‌مندان به خرید سهام بورس، به چه نکاتی باید توجه کنند تا با ریسک کمتری روبه‌رو شوند؟ دکتر فاطمی می‌گوید: «توصیه این است که بیش از ۳۰درصد سرمایه در سهام نباشد. ۳۰درصد دیگر در اوراق بهادار و ۳۰ یا ۴۰درصد هم در حساب پس‌انداز. همیشه باید آمیخته‌ای از این سه عامل در مجموعه دارایی‌ها وجود داشته باشد.»