اطلاعات مفید درباره سفرهای گروهی
میترا یزدچی
با وجود اینکه هر روز آگهی‌های رنگارنگ آژانس‌های مسافرتی را می‌دید و دوست داشت نوروز امسال هم مسافرت برود؛ اما با تداعی سفر سال گذشته حتی روزنامه را هم به کناری می‌انداخت و حاضر به خواندن مطالبش نبود؛

به طوری که تصمیم گرفت دیگر آن روزنامه را نخرد تا باز هم آگهی‌های آژانس‌هایی که دنبال کسانی مثل او هستند، وسوسه‌اش نکنند! خاطره سفر دبی نوروز گذشته آنقدر تلخ بود که از هر نوع سفر داخلی و خارجی او را منصرف می‌کرد، سفری که هیچ‌وقت انجام نشد! ماجرا از این قرار بود که سال گذشته رعنا، وقتی با دوستش بهاره مثل همیشه مطالب روزنامه‌ای را می‌خواندند، چشمشان به آگهی‌های آژانس‌‌های مسافرتی افتاد و با مقایسه قیمت‌های درج شده، یکی از ارزان‌‌ترین آنها را انتخاب کردند تا هم خانواده‌شان را از خرج پذیرایی شب عید راحت کنند و هم بتوانند کمی برای دوستانشان تفاخر کنند!
مدارکشان را حاضر کردند و به دفتر خدمات مسافرتی رفتند و چون تلفنی اطلاعات کامل را گرفته بودند، کارها زود انجام شد و دو دوست رفتند تا برای سفر حاضر شوند.
اما روز قبل از سفر سوالی برای تهیه بلیت‌ها برای رعنا پیش آمد، چون طی 20روز گذشته از زمان رفتن آنها به دفتر خدمات مسافرتی حتی یک تلفن هم به آنها نشده بود؛ بنابراین اول با آنجا تماس گرفت و وقتی نتیجه‌ای نگرفت با نگرانی به دفتر خدمات مسافرتی رفت. از دور دید عده‌ای آنجا هستند، فکر کرد، مربوط به تور است. اما وقتی رسید و از کسانی‌که آنجا بودند سوال کرد، فهمید که نه تنها سفری در کار نبوده بلکه اصولا این دفتر مجاز به فروش تورهای خارجی نبوده و تعطیل شده!
بعد از آن ماجرا و حتی طی یک‌سال هم دوستی‌اش با بهاره، پس از چند سال دوستی به هم خورده بود و هم هنوز سردرگم بود و نمی‌دانست چگونه مبلغی که برای آن سفر پرداخته بود، پس بگیرد. سفرهای گروهی همان‌قدر که می‌توانند لذت‌بخش بوده و هزینه‌های شما را کاهش دهند، اگر با دقت انجام نشوند، نه تنها لذتی نخواهند داشت؛ بلکه بدترین خاطره زندگی شما خواهند شد.
چگونه آژانسی را برای سفرهای گروهی انتخاب کنیم؟
برگزاری هر نوع تورهای داخلی، خارجی و ورودی، از وظایف دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی دارای مجوز فعالیت تاسیس و بهره‌برداری از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده و فقط این دفاتر مجاز به فعالیت تورگردانی هستند؛ لذا ورود سایر اشخاص حقیقی، حقوقی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی به امور تورگردانی ممنوع بوده و از نظر سازمان مزبور به عنوان دفاتر غیرمجاز و دخالت در کار دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی و جهانگردی محسوب شده و متخلفین به مراجع قضایی معرفی می‌شوند؛ لذا تبلیغ و راه‌ اندازی هرگونه تور مسافرتی بدون داشتن مجوز فعالیت بند«ب» خلاف قانون توسعه صنعت گردشگری بوده و متخلفان به حبس تعزیری، جریمه نقدی و پلمپ مکان فعالیت محکوم و برای همیشه از حق داشتن دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی محروم خواهند شد. بنابراین مسافران سفرهای گروهی باید به یک نکته مهم توجه کنند که این دفاتر حتما دارای مجوز باشند؛ چرا که دفاتر خدمات مسافرتی مجاز، استانداردهای لازم را دارند و تنها با داشتن این موارد به آنها مجوز اعطا می‌شود. ضمن اینکه اگر تخلفی توسط این دفاتر صورت بگیرد، مسافر تحت حمایت سازمان بوده و بنا به صلاحدید سازمان ضمانت‌نامه آنها به نفع مسافر توقیف خواهد شد.
انواع تورهای مسافرتی
برای خرید هرتور مسافرتی شما باید با آژانس برگزارکننده آن قراردادی را منعقد کنید. هر تور مسافرتی قرارداد مخصوصی دارد که آژانس برگزارکننده باید تمام مفاد آن را در اختیار مسافرانش قرار دهد و به اجرای آنها پایبند باشد.
تورهای داخلی
این قرارداد در دو صفحه تنظیم شده است که در صفحه اول آن مشخصات دقیق متقاضیان و اطلاعاتی در مورد شهرهای مورد بازدید، تاریخ برگزاری تور، اماکن و مراکز مورد بازدید، هتل، خدمات و پذیرایی آورده شده است و در صفحه دوم آن شرایط ابطال تور توسط مسافر و مقررات قرارداد به شرح ذیل در آن آورده شده است:
-حفظ شئونات اسلامی در کلیه گشت‌های داخلی و خارجی برای مسافران الزامی است.
-مسافران ملزم به رعایت ساعت و برنامه اعلام شده از طرف مدیر گشت در طول سفر بوده و در صورت جا ماندن از برنامه گشت، هیچ‌گونه مسوولیتی متوجه این شرکت ن
خواهد بود.
-در صورت افزایش نرخ بلیت هواپیما، هتل یا سایر خدمات، مسافر موظف به پرداخت‌ مابه‌التفاوت آن قبل از اجرای تور است.
-هزینه اضافی و خارج از برنامه گشت به عهده مسافر است که لازم است در زمان اجرای گشت نسبت به پرداخت آن اقدام شود.
-همراه داشتن شناسنامه عکس‌دار برای تمامی گشت‌ها الزامی است.
-دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف است نرخ، کلیه برنامه‌ها و خدمات تور که قبلا به تاییدیه سازمان رسیده به صورت بروشور یا کتبا به مسافر اعلام کند.
-حق تغییر برنامه به علت عوامل پیش‌بینی نشده و با توجه به تایید سازمان ایرانگردی و جهانگردی استان تهران، برای دفتر محفوظ است.
-این دفتر حق ابطال گشتی را که حداقل به 15نفر نرسیده برای خود محفوظ داشته و 48 ساعت قبل از حرکت ملزم به اطلاع است و تمام مبلغ را به مسافران محترم مسترد خواهد داشت.
- شرکت در گشت‌ها الزامی است.
- در تورهای زمینی تقدم جا در اتوبوس برحسب تاریخ ثبت‌نام مشخص می‌شود.
- درخواست انصراف از سفر باید حضورا توسط شخص مسافر یا نماینده رسمی وی به صورت مکتوب انجام شود.
پایان این قرارداد را مسافر یا نماینده وی و مدیر یا مدیرعامل دفتر خدمات مسافرتی امضا کرده و برای دو طرف قرارداد لازم‌الاجرا است.
سفر به امارات متحده عربی
در بین سفرهای خارجی، سفر به امارات متحده عربی و تهیه بلیت، ویزا و هتل در این سفرها، قراردادی مخصوص دارند که با سایر سفرهای خارجی متفاوت است. قرارداد مسافرت به امارات متحده عربی، در سه صفحه تنظیم شده است که به غیر از درج مشخصات مسافر و خدماتی که دریافت خواهد کرد، نکات زیر در آن لحاظ شده است:
بند ۱- نوع ویزا برای مسافران برطبق درخواست مسافر بوده، مدت اقامت این ویزا در امارات متحده عربی حداکثر... روز است و در صورت توقف اضافی ضمن پاسخگویی به مقامات مربوطه، جرائم متعلقه را نیز بایستی پرداخت کند.
بند 2- مبلغ دریافتی ویزا، به هنگام ثبت‌نام برای هر نفر دارنده گذرنامه، ویزای عادی .... ریال، فوری .... ریال و هزینه ویزای هر نفر همراه مبلغ .....ریال است.
بند ۳- از تاریخ صدور ویزا، مسافران... روز فرصت برای ورود به کشور امارات متحده را دارند.
بند 4- در صورت تاخیر در صدور ویزا دفتر هیچ‌گونه مسوولیتی نداشته و لیکن باید مدارک و مستنداتی که در زمان مقرر درخواست ویزا کرده است را به مسافر ارائه کند.
بند ۵- در صورت مرفوض شدن ویزا از طرف دولت امارات به هر علتی، دفتر مسافرتی در این خصوص هیچ‌گونه مسوولیتی نداشته ولیکن موظف است اصل ویزای مرفوضی را به مسافر ارائه و هزینه آن را بابت هر ویزای عادی به مبلغ ......ریال و برای هر ویزای فوری مبلغ .....ریال از مسافر اخذ کند.
بند6- مسافران پس از بازگشت از سفر جهت دریافت مدارک سپرده شده باید با در دست داشتن اصل گذرنامه و تصویر صفحه مربوط به مهر ورود و خروج کشور مبدا به دفتر مسافرتی مراجعه کنند. (در هنگام ترک کشور امارات دقت کنید که مهر ورود و خروج در گذرنامه شما زده شود).
بند ۷- مسافر و همراهان مسافر ضمن رعایت کلیه مقررات کشور امارات متحده عربی طبق قرارداد، در صورت داشتن داروهای کدئین‌دار (والیوم، دیازپام، لورازپام، استامینوفن و...) و ارتکاب هرگونه تخلف، براساس قوانین کشور مورد بحث با آنان رفتار شده و جریمه‌های پرداخت شده توسط کارگزار پس از ارائه مستندات باید توسط مسافر پرداخت شود، در غیر این صورت دفتر حق پیگیری موضوع را از طریق مراجع قضایی خواهد داشت.
بند 8- اگر مسافرت به صورت گروهی باشد، در صورتی که ویزای هریک از مسافران مرفوض یا با تاخیر دریافت شود، بقیه مسافران ملزم به استفاده از خدمات درخواستی بوده و در صورت عدم استفاده باید کلیه هزینه‌های مربوط به ابطال را براساس این قرارداد پرداخت کنند.
هتل:
مسافرانی که به صورت انفرادی سفر می‌کنند باید در اتاق یک تخته اقامت کرده و مابه‌التفاوت هزینه آن را پرداخت کنند.
بند ۹- چنانچه هرگونه اشتباهی در ارائه خدمات به مسافر در مقصد از جانب دفتر صورت پذیرد، مسافر حق هیچ‌گونه برخورد ناشایست با مسوولان در کشور مقصد را نداشته و باید موضوع را به نماینده دفتر منعکس کرده و در صورت عدم دریافت خدمات مقرر پس از مراجعت به ایران شکایت خود را به مدیردفتر مسافرتی مربوطه ارائه نموده و در صورت عدم حصول نتیجه مراتب را کتبا به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اعلام کند.
بند 10- در صورت رزرو جا در پرواز یا صدور بلیت چنانچه مسافر به هر علتی بدون اعلام قبلی موفق به پرواز نشود (در مواردی همچون ممنوع‌الخروج بودن، بیماری، انصراف به علت مشکلات همراهان و یا...) مسافر باید نسبت به پرداخت هزینه ویزا و جریمه متعلق به بلیت و... شب هزینه هتل اقدام کند.
بند ۱۱- در خصوص پروازهای چارتر، شرایط هزینه ابطال طبق مقررات مربوطه اعمال خواهد شد.
بند 12- در صورت تاخیر در پرواز هیچ مسوولیتی متوجه دفتر خدمات مسافرتی نخواهد بود.
تذکرات مهم
1 - در بعضی مواقع در بدو ورود مسافر کشور مقصد، گذر نامه او توسط مقامات ذی‌ربط اخذ، نگهداری و هنگام مراجعت در فرودگاه به مسافر مسترد می‌گردد که در این مورد دفتر مسافرتی هیچ‌گونه مسوولیتی برعهده نخواهد داشت.
۲ - در خصوص ثبت‌نام گروهی فقط فردی که به نمایندگی از سوی مسافران اقدام به ثبت‌نام و عقد قرارداد کرده مجاز به مراجعه به دفتر خدمات مسافرتی جهت پیگیری، ابطال و یا دریافت وجوه پرداختی است و سایر مسافرین در این خصوص مجاز به مراجعه به دفتر خدمات مسافرتی نیستند.
3 - مسافر متعهد است در طول استفاده خدمات قید شده در این قرارداد کلیه ضوابط اعلام شده از سوی مدیر دفتر را رعایت نموده و در صورت وارد کردن خسارت‌ به هتل‌ها، رستوران‌ها و اماکن و وسایل نقلیه شخصا مسوول پرداخت خسارت است و در صورت عدم تامین خسارت وارده، دفتر خدمات مسافرتی مجاز به استفاده از تضمین مسافر بر اساس مدرک مستند پس از کسب موافقت از مراجع قضایی است.
۴ - حفظ چمدان‌ها، اموال و مدارک شخصی به عهده مسافر بوده و در صورت مفقود شدن هر یک از آنها هیچ نوع مسوولیتی متوجه دفتر خدمات مسافرتی نخواهد بود.
5 - در صورت بروز هر گونه حادثه برای مسافر در تورهای دسته‌جمعی بر اساس شرایط بیمه حوادث پوشش داده شده، مسافر حق استفاده از امکانات بیمه را دارد.
سفر به کشورهای عضو شینگن
برای سفر به کشورهای عضو پیمان شینگن، شما می‌توانید با دریافت ویزای شینگن به 16کشور ایتالیا، آلمان، هلند، فرانسه، اسپانیا، یونان، پرتغال، اتریش، بلژیک، دانمارک، فنلاند، سوئد، نروژ، لوکزامبورگ، ایسلند و اسلونی بروید و البته باید قرارداد مخصوصی را امضاء کنید و شرکت برگزارکننده هم طی قراردادی از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی درخواست برگزاری این تورها را داشته باشد.
این درخواست دو صفحه دارد که صفحه اول آن مشخصات شرکت‌ برگزار کننده، نوع وسیله سفر و گشت‌های سفر را مشخص می‌کند و در صفحه دوم آن موارد ذیل آورده شده است:
- رعایت کامل موازین اسلامی و مقررات موضوعه و کلیه دستورالعمل‌های صادره از جانب این سازمان.
- انعقاد قرارداد با مسافر بر اساس فرم‌های ابلاغی از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران و ارائه یک نسخه از آن به مسافر گشت (قرارداد باید به امضای مسافر، مهر و امضاء مدیر دفتر مسافرتی رسیده باشد).
- تشکیل جلسه معارفه قبل از اجرای گشت و ارائه برنامه سفر، معرفی راهنما و آگاهی به مقررات گشت.
- ارائه کلیه خدمات تعهد شده در برنامه ارائه شده بر اساس قرارداد منعقده
- انعقاد قرارداد بیمه با کلیه مسافران بر اساس قراردادهای منعقده با شرکت‌های بیمه‌ای
-دفتر موظف به استفاده از راهنمای ایرانی دارای کارت گردشگری خارجی معتبر و همچنین راهنمای محلی در مقصد تور است.
-عدم تبلیغات و بازاریابی قبل از اخذ مجوز برگزاری گشت.
-تفکیک و مشخص نمودن نرخ‌های ریالی و معادل ارزی و سایر خدمات و درج آن در قرارداد منعقده با مسافر.
-ارائه رسید در هنگام دریافت وجه از مسافر با سربرگ، امضاء و مهر شرکت دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری با درج تاریخ دریافت آن.
-در صورت هر گونه تغییر در نرخ و برنامه‌های سفر مراتب قبلا باید به تایید این سازمان رسیده باشد، در غیر این صورت وصول شکایت حق با مسافر خواهد بود.
-فروش نرخ بالاتر از نرخ تایید شده توسط دفتر همکار، خلاف مقررات بوده و در صورت مشاهده دفتر فروشنده تور پاسخگو خواهد بود.

نکاتی ضروری هنگام عقد قرارداد سفر
- قرارداد منعقده بین شما و آژانس ثبت‌نام‌کننده باید حتما دارای مهر آژانس و امضای مدیر یا نماینده آن باشد.
- چنانچه لازم است هنگام ثبت‌نام در تور و عقد قرارداد وجهی از طرف شما به آژانس ثبت‌نام کننده پرداخت شود به یاد داشته باشید که حتما در ازای پرداخت وجه، رسید معتبر که بر روی ورقه سربرگ‌دار و ممهور به مهر آژانس ثبت‌نام‌کننده است دریافت دارید.
- در صورتی که تور موردنظر شما به ویزا احتیاج دارد و برای اخذ آن لازم است پاسپورت شما در اختیار آژانس ثبت‌نام‌کننده قرار گیرد حتما در ازای ارائه پاسپورت، رسید معتبر که بر روی ورقه سربرگ‌دار ممهور به مهر آژانس ثبت‌کننده است، دریافت دارید.
* به توضیحات شفاهی آژانس ثبت‌نام‌کننده که در رابطه با شرح خدمات تور انتخابی شما ارائه می‌شود، اکتفا نکرده و هرآنچه گفته می‌شود را در متن قرارداد لحاظ کنید.
- این حق شما است که از برنامه سفر قبل از ثبت‌نام آگاهی داشته باشید، بنابراین هنگام عقد قرارداد آن را از آژانس ثبت‌نام کننده بخواهید.
- براساس مقررات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بیمه کردن تمامی مسافران شرکت‌کننده در تور الزامی است. بنابراین از بیمه بودن خود هنگام ثبت‌نام اطلاع حاصل کرده و از آژانس ثبت‌نام‌کننده بخواهید که در قرارداد به آن اشاره کند.
- برگزاری جلسه توجیهی قبل از اجرای برنامه سفر در مسیرهای دور ضروری بوده و باید توسط آژانس مجری اجرا شود.
- داشتن راهنمای تور (تور لیدر) از ضروریات هر تور بوده و باید این مهم در قرارداد مربوطه لحاظ شود.
اقدامات شما در هنگام بروز مشکلات
براساس مقررات، اگر هر مسافر قبل و بعد از سفر، چه از نظر کیفیت تور و چه از نظر نوع خدمات ارائه شده ناراضی باشد، می‌تواند به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان محل اقامت خود مراجعه کرده یا در تهران با شماره‌تلفن‌های 7-22576566 (روابط‌عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) یا 88961903 انجمن صنفی دفاتر سفر و گردشگری استان تهران- کمیته شکایات - تماس بگیرد. بنابراین اگر در طول سفر دچار هرگونه مشکلی شدید، از برخورد با مسوولان تور اجتناب کرده و از طریق مراجع نام برده شده مشکلاتتان را پیگیری کنید؛ برای این منظور ضمن حضور در سازمان مزبور، فرم شکایت را که از قبل طراحی شده پر کرده و تقاضای رسیدگی به مورد تخلف را می‌کنید.
معمولا در این موارد سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به تشکیل جلسه کارشناسی در خصوص رسیدگی به شکایت دریافتی اقدام می‌کند.