موضوع ناتوانی اقتصادی آمریکا، بر کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری در این کشور حاکم گشته است. اینک جورج دبلیو بوش خواستار یک برنامه‌ اعتلایی به ارزش ۱۴۰‌میلیارد دلار شده است. پرسش این است که چنین برنامه‌ای می‌خواهد از چه کسی در جامعه‌ آمریکا پشتیبانی کند؟

«رکود»

حتی اگر کسی نمی‌خواهد واژه‌ «رکود» را در آمریکا بر زبان آورد، جورج بوش رییس‌جمهوری این کشور، این کار را روز جمعه (۱۸ ژانویه) به صراحت انجام داد. وی گفت که خطر یک رکود اقتصادی کاملا آشکار است. توصیه‌ جورج بوش، یک برنامه‌ اعتلایی چند‌میلیارد دلاری است. وی خواستار تسهیل مالیاتی است، ولی نخست باید با کنگره‌ آمریکا در این‌باره به توافق برسد.

از سوی دیگر، سیاستمداران آمریکا بر سر یک موضوع اساسی اختلاف نظر دارند: پولی را که قرار است خرج شود تا دوباره وارد چرخه‌ اقتصاد گردد، باید از جیب چه کسانی بیرون کشید؟ رقابت بر سر ارائه‌ یک برنامه‌ اعتلایی درست، با شدت در جریان است.

همزمانی بحران و انتخابات

هنگامی که بحران اقتصادی با سال انتخابات همزمان می‌شود، صدای سیاستمداران نگران هم اوج می‌گیرد. به همان نسبت، آمادگی برای هزینه‌های دولتی نیز افزایش می‌یابد. بر این پایه، جورج بوش روز جمعه (۱۸ ژانویه) چارچوبی برای یک برنامه‌ اعتلایی تعیین کرد. وی گفت: «این بسته باید به اندازه‌ کافی بزرگ باشد، حدود یک درصد تولید ناخالص داخلی ما. این بسته باید بر پایه‌ تسهیلات مالیاتی گسترده استوار و از نظر زمانی محدود باشد.»

معنای این سخن بوش آن است که وی می‌خواهد اقتصاد آمریکا را با یک آمپول مالی به ارزش حدود ۱۰۰‌میلیارد یورو و از گذر تسهیلات مالیاتی برای شرکت‌ها و افراد خصوصی رونق بخشد. شرکت‌ها می‌بایست از این گذرگاه وسیعا سرمایه‌گذاری کنند و با به دست آوردن سفارش‌های تازه، محل اشتغال فراهم سازند. افراد خصوصی می‌بایست با گرفتن هدیه‌ مالیاتی، کاری کنند که در هر صورت با میل می‌کنند؛ یعنی خرید. تا اینجا همه بر سر این موضوع توافق دارند، ولی مساله بر سر جزئیات است؛تسهیلات مالیاتی دقیقا برای چه کسی؟

وعده‌های‌میلیاردی

هیلاری کلینتون، یکی از نامزدهای دموکرات‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری، در پیام تلویزیونی خود اعلام کرد که نگرانی‌ها و تنگناهای کسانی را که از کساد اقتصادی آسیب دیده‌اند جدی می‌گیرد. وی خواهان کمک‌‌مالی دولت، بابت هزینه‌ سوخت به خانواده‌ها است. وی همچنین خواستار سرمایه‌گذاری‌های عمومی در برنامه‌های صرفه‌جویی انرژی و پس دادن مالیات‌ها است. رقیب وی باراک اوباما پیش از هر چیز خواستار تسهیل مالیاتی برای لایه‌های اجتماعی با درآمد پایین و متوسط و نیز پرداختی یکباره‌ به مردم از محل بیمه‌های اجتماعی است.

هر دو اردوی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان نمی‌خواهند در سال انتخابات در چشم گزینش‌گران به عنوان سدی در برابر برنامه‌ اعتلایی به نظر آیند. در کارزار انتخاباتی آمریکا، وعده‌های‌میلیاردی داده می‌شود. جان مک‌کین، نامزد جمهوری‌خواهان، بابت این وعده‌های حزب دموکرات هشدار می‌دهد و می‌گوید: «شما از دموکرات‌ها خواهید شنید که بگذارید ۷۰ یا ۸۰‌میلیارد دلار به اقتصاد تزریق کنیم. دوستان، فکر این را بکنید که چه کسی می‌خواهد این پول را بپردازد. این پول از چاپخانه‌ مطبوعاتی بیرون نمی‌آید، بلکه از جیب‌های شما بیرون می‌آید.»

ولی در حال حاضر، این جورج بوش جمهوری‌خواه است که از هدیه‌ا‌ی مالیاتی بالغ بر ۱۰۰‌میلیارد دلار سخن می‌گوید. البته هنوز کسی نمی‌داند این هدیه برای کیست؟