فشار‌خونی‌ها کنجد بخورند

سارا گیوگل

یک مشت کنجد بخورید تا خستگی ناشی از مطالعه در شما از بین برود. کارشناسان تغذیه به دانش‌آموزان و دانشجویان توصیه می‌کنند هنگام خواندن کتاب در شب‌های امتحان کافی است، مشتی کنجد بو داده بخورند تا خستگی آنان برطرف شود. لیستین موجود در اکسیری به نام کنجد یک نوع چربی حاوی فسفر است که وجود آن برای اعصاب و نسوج ضروری و حیاتی است و مغز و غدد بدن انسان نیاز زیادی به آن دارند، حتی تقویت حافظه انسان نیز نیاز زیادی به این ماده دارد. ۲۸‌درصد مغز را لیستین تشکیل می‌دهد و مغز انسان بیش از سایر حیوانات از این ماده دارد، بنابراین راز موفقیت بشر در تمدن و پیشرفت‌ها مرهون لیستین است که قوت جوانی و صحت مزاج به انسان می‌بخشد‌. در تسهیل تفکر عمل آن تحسین‌آمیز است.

تکرار واژه کلیدی «کنجد» Sesame هر چند در داستان علی بابا و چهل دزد بغداد موجب گشودن در غار پر از گنج به روی آنان شد، بلکه نسخه‌های طبی قدیمی و کارشناسان تغذیه در عصر حاضر نیز خوردن این اکسیر را گشاینده در سلامتی بر هر گونه ضعف و بیماری در بدن می‌دانند.

خوردن یک قاشق غذاخوری کنجد ۱۴‌درصد از نیاز کلسیم زنان را تامین می‌کند و اگر آنان عادت به بلند کردن ناخن‌هایشان داشته باشند با مصرف کنجد ناخن‌هایشان محکم‌تر شده و ترک و شکنندگی روی این عضو که جزئی از زیبایی انگشتان است دیده نمی‌‌شود.

به علاوه مصرف دو قاشق غذاخوری آن رساندن ۵ میلی‌گرم روی را به بدن خصوصا پوست و مو و ناخن‌ها آسان می‌کند. کارشناسان تغذیه براین باورند که روی اثرات بسیاری بر زیبایی دارد از جمله آنکه آکنه را کمتر می‌کند و از نازک شدن موها جلوگیری می‌کند و مانع ریزش موها خصوصا در زنان می‌شود، ضمن آنکه به دلیل توام شدن این ماده مغذی با ویتامین ای این اثرات صد چندان شده و می‌توان از خواص ضدچروک و سفیدکنندگی (ضدلک) این ماده استفاده کرد. کنجد چربی بسیاری دارد، اما این چربی از نوع گیاهی و چند باندی است. این روغن دارای اسیدهای چرب ضروری است که در ساختمان پوست به عنوان یک جز اصلی محسوب می‌شوند و در صورتی که کمبودی از این مواد مغذی ایجاد نشود، پوست کاملا یکنواخت و نرم و لطیف به نظر می‌رسد و وجود همین چربی‌ها است که اگر با یک منبع پروتئینی دریافت شود (کنجد به همراه چربی پروتئین قابل‌توجهی دارد) به ترمیم موهای آسیب‌دیده پرداخته و از خشکی بیش از حد این عضو نیز جلوگیری می‌کند و موجب راحتی افرادی می‌شود که سال‌ها است از خشکی مو رنج برده و همواره از شانه زدن و رنگ کردن موهای خشکشان می‌هراسند. امروزه از روغن کنجد خصوصا کنجد سیاه در تهیه انواع فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی به ویژه محصولاتی که برای رفع انواع خشکی‌ها تجویز می‌شوند، استفاده می‌شود. معمولا در ترکیب انواع کرم‌ها و ماسک‌ها و شامپو‌های ترمیمی از این روغن استفاده شده تا خاصیت درمانی آنها چند برابر شود.

کشور چین بزرگ‌ترین تولیدکننده کنجد در دنیا است و بیشترین مقدار کنجد تولید شده در ایران به مصرف تهیه روغن و حلوا‌ ارده می‌رسد‌. روغن کنجد یکی از روغن‌های اشباع نشده و مفید برای بدن است و در آمریکای شمالی و کانادا به مقدار زیاد مصرف می‌شود. کنجد بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر به عنوان جانشین گوشت به کار می‌رود و برای چاق شدن موثر است.

پیشینه کنجد

کنجد یکی از قدیمی‌ترین دانه‌های روغنی است که توسط بشر شناخته شده و برای خوراک و به عنوان دارو مصرف داشته است. کاشت کنجد در بین‌النهرین در دره دجله و فرات به ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد.

نام مصری کنجد Sesme در لیست ۲۰ متری گیاهان دارویی Ebers papyrus مصر در ۱۵۵۰ سال قبل از میلاد ثبت شده است.

حفاری‌های اخیر باستان‌شناسی در ترکیه نشان می‌دهد که بین سال‌های ۹۰۰ تا ۷۰۰ قبل از میلاد در امپراتوری Urartu که در‌حال‌حاضر Armenia می‌باشد، بذر کنجد کاشته می‌شده و کنجد تولید و از آن روغن کنجد استخراج و برای مصرف مردم عرضه می‌شده است.

در داستان علی بابا و چهل دزد بغداد در کتاب هزار و یکشب آمده است، در موقعی که دزدان برای باز کردن قفل عجیبی احتیاج به یک رمز خاص برای باز شدن قفل داشتند نام (‌کنجد باز‌کننده‌) انتخاب شده و با ذکر این رمز در باز شده است و این نشان می‌دهد این رمز با نام کنجد در داستان انتخاب شده است. زیرا فکر می‌کردند که تمام خوانندگان داستان با نام کنجد آشنایی دارند و به علاوه چون کنجد به محض رسیدن از غلاف میوه که به طور ناگهانی باز می‌شود به بیرون پرتاب می‌شود، لذا این نام را برای باز شدن ناگهانی در انتخاب کردند.

در‌حال‌حاضر تولید کنجد در تمام دنیا در حدود ۲‌میلیون تن در سال است که بخش عمده آن برای روغن کنجد مصرف می‌شود‌. چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده آن است پس از آن به ترتیب هندوستان‌، نیکاراگوئه‌، سودان‌، مکزیک، گواتمالا و سرانجام آمریکای شمالی است.

در ایران نیز مقدار محدودی کاشته می‌شود که دانه آن بیش از ۹۰‌درصد برای گرفتن روغن و تهیه ارده برای ساختن حلوا ارده و مقدار محدودی نیز به شکل دانه مصرف می‌شود.

در اروپا و آمریکای شمالی روغن کنجد به مقدار زیادی برای تولید Margarine و سایر روغن‌های خوراکی با کیفیت بالا مصرف می‌شود‌. اشخاصی که معتقد به مصرف روغن با کلسترول خیلی کم هستند و رژیم کاهش کلسترول دارند و روغن کنجد مصرف می‌کنند و همین امر موجب شده است که تقاضای زیادی در دنیا برای مصرف روغن کنجد باشد‌، زیرا روغن کنجد یکی از منابع غنی چربی‌های اشباع نشده است که از این نظر مورد توجه در رژیم غذایی است.

در هندوستان معمول است که از روغن کنجد‌، به عنوان مقوی و ملین و مسهل در سطح وسیعی استفاده می‌شود. در فرانسه از روغن کنجد در ساختن عطرها‌، صابون‌های و لوازم آرایش استفاده می‌شود.

گرم چون کنجد

از نظر طب قدیم ایران، کنجد گرم است‌. کنجد بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر به عنوان جانشین گوشت به کار می‌رود‌. خواص مفید کنجد به شرح زیر است‌: برای چاق شدن و تقویت نیروی‌جنسی موثر است، همچنین در نسخ قدیمی طب آمده است، برای رفع قولنج کنجد را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید و به مقدار نصف وزن کنجد‌، مغز‌بادام پوست کنده را به آن اضافه کنید. سپس آنها را پودر کنید و هر روز به مقدار یک قاشق سوپ‌خوری از آن بخورید‌. کنجد همچنین گرفتگی صدا را از بین می‌برد و نرم‌کننده معده و روده است.

کره کنجد که در کانادا به نام تاهیتی معروف است و شبیه ارده است، غذای خوبی برای رشد بچه‌ها است. در این میان برگ کنجد نیز از اثرات شفا بخشی برخوردار است، چنانچه برگ کنجد را اگر به سر بمالید، باعث رشد و سیاهی موی‌سر می‌شود. در این عصر صنعتی که معضل فشار‌خون پیر و جوان را دچار خود کرده است کنجد می‌تواند فشار‌خون بالا را کاهش می‌دهد، ضمن اینکه ضد‌روماتیسم است و خواص آن برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید است‌.

دم‌کرده برگ آن اسهال خونی رو برطرف می‌کند و روغن آن برای رفع تنگی نفس‌، سرفه خشک و زخم ریه مفید است‌. کارشناسان تغذیه سفارش می‌کنند که گاه از روغن کنجد به جای روغن زیتون در سالاد استفاده کنید، اما با همه این وجود کنجد برای معده‌های ضعیف توصیه نمی‌شود که هضم آن سنگین است و این‌گونه اشخاص باید آن را با عسل و سرکه بخورند.

یک ماسک کنجدی

این ماسک برای تقویت موهای خشک و آسیب‌پذیر توصیه می‌شود. از این ماسک با توجه به نوع مو هفته‌ای یک تا دو بار بعد از شست‌وشو در حمام استفاده کرد. مواردی که در تهیه این ماسک استفاده می‌شوند، شامل: روغن کنجد ۲ قاشق غذاخوری، زرده تخم‌مرغ ۱ عدد، شیر ۲ قاشق مربا‌خوری است‌.

ابتدا مواد را کاملا مخلوط کرده و بعد از شست‌وشوی موها در حمام این ماسک را بر تمام مو خصوصا پوست سر قرار داده و کاملا با دو دست ماساژ دهید. هر قدر ماساژ بیشتر باشد مواد آسان‌تر نفوذ می‌کنند.

سپس با گذشت ۱۰ دقیقه آنها را با آب ولرم آبکشی نمایید. در ضمن اگر می‌خواهید مقدار زیادی از کنجد خام را به مدتی بیش از یک‌سال نگهداری کنید باید آن‌را در داخل ظرف شیشه‌ای خشک و در‌دار و دور از هر‌گونه رطوبت و قرار گرفتن در معرض نور خورشید ذخیره نمایید. همیشه به خاطر داشته باشید که در تکرار هر توصیه و عادتی زیاده‌روی نکنید، حتی اگر این توصیه از سوی متخصصین مهم تلقی شود.

شفابخش برای فشارخونی‌ها

کنجد فشار‌خون را کاهش می‌دهد، ضمن آنکه این روغن آن نرم‌کننده معده و روده نیز است.

کنجد مملو از پروتئین و ویتامین‌های B - E و D است‌. دانه‌های کنجد حاوی مقادیر زیاد کلسیم است که باعث استحکام استخوان‌ها می‌شود، گرچه کلسیم آن به خوبی کلسیم محصولات لبنی جذب نمی‌شود.کنجد دارای پروتئین‌، ویتامین‌هایB , D E , F۱ و لسیتین (LECITHIN) است. مقدار روغن آن در حدود ۵۰‌درصد است. روغن کنجد مرکب از حدود ۷۰‌درصد اسیدهای چرب اشباع نشده مانند لینولئیک اسید‌، ‌اولئیک اسید و مقداری اسیدهای چرب اشباع شده مانند اسید پالمتیک و آراشیدیک اسید است. روغن کنجد یکی از روغن‌های اشباع نشده و مفید برای بدن است که در آمریکای شمالی و کانادا به مقدار زیاد مصرف می‌شود‌، زیرا این روغن نه تنها کلسترول خون را افزایش نمی‌دهد، بلکه آن را کاهش نیز می‌دهد‌.

برای تهیه روغن کنجد معمولا دانه‌ها را می‌شویند تا رنگ روی آن از بین برود. سپس دانه‌ها را آسیاب کرده و در آب می‌ریزند تا پوست آنها روی آب بیاید‌. بعد از گرفتن پوست، دانه‌ها را خشک کرده و در آب جوش می‌ریزند و خمیر می‌کنند‌. این خمیر را تحت فشار قرار داده تا روغن آن جدا شود‌. این روغن را روغن سرد می‌نامند و از تفاله باقی‌مانده تحت اثر فشار و گرما روغنی به دست می‌آید که به نام روغن گرم معروف است که البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد‌.

استفاده از روغن کنجد (ارده) به جای روغن‌های اشباع شده باعث پایین آمدن سطح تری‌گلیسرید و کلسترول بدن و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. بر اساس یافته‌ها، استفاده از روغن کنجد (ارده) به جای روغن‌های اشباع شده باعث پایین آمدن سطح تری‌گلیسرید و کلسترول بدن و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.

منشا بیماری‌های قلبی و عروقی مواد خوراکی آغشته به چربی هستند. این مواد چرب سطح‌تری گلیسرید و کلسترول بدن را بالا برده و باعث تجمع چربی‌های موجود در خون و چربی‌های ذخیره‌شده می‌شود.‌ فرج‌زاده شیخ، استاد دانشگاه در‌این‌باره می‌گوید: بعد از مدتی به علت تجمع زیاد چربی در خون‌، رسوب‌گذاری در رگ‌های ایجاد شده که باعث گرفتگی رگ‌ها و ابتلای فرد به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.

این استاد دانشگاه معتقد است: برای ارزیابی تاثیر روغن کنجد بر کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی آزمایشاتی بر روی موش‌های صحرایی صورت گرفت که بر‌اساس این آزمایشات تغذیه موش‌ها با روغن کنجد (ارده‌) حاوی کنجد بالا، باعث کاهش تری‌گلیسیرید و کلسترول که موثر در ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی هستند می‌شود. فرج‌زاده شیخ می‌افزاید: از دیگر روغن‌های کاهش‌دهنده کلسترول و تری‌گلیسرید روغن آفتابگردان است.

وی ادامه داد: در صورتی که استفاده از روغن آفتابگردان در انسان ترمیم داده شود، می‌تواند کاهش کلسترول را در انسان به دنبال داشته باشد. این استاد دانشگاه مصرف روغن آفتاب گردان را برای همه افراد به خصوص کسانی که از چربی به صورت روزانه استفاده می‌کنند و کسانی که دارای کلسترول بالا هستند توصیه می‌کند.

ماساژ کنجدی

ماساژ را از سر شروع کنید. یک قاشق چایخوری روغن‌نیمه گرم را روی پوست سر بریزید. به جای استفاده از انگشتان، روغن را به شدت و با کف دست ماساژ دهید. تمامی کاسه‌سر را، نظیر موقع شست‌وشوی موها با شامپو، با حرکات دورانی کوچک بمالید.

سپس به صورت و گوش‌ها بپردازید و این نقاط را به ملایمت ماساژ دهید. ماساژ ملایم شقیقه‌ها و پشت گوش‌ها، به ویژه برای آرام‌کردن مفید است. اندکی روغن در کف دست‌های خود بریزید و قسمت‌های پشت و جلوی گردن و سپس شانه‌ها را ماساژ دهید. در این مورد، از کف دست و انگشتان استفاده کنید.

بازوها را به قوت ماساژ دهید. در ماساژ کتف‌ها و آرنج‌ها از یک حرکت دایره‌وار و در ماساژ استخوان‌های دراز بازوها از حرکات پس و پیش‌رونده استفاده کنید. بسیار مراقب باشید که تنه را به شدت ماساژ ندهید. در ماساژ قفسه‌سینه، معده و پایین شکم، حرکات دایره‌وار ملایم را به کار گیرید (‌سنت آیورود بر این مبنا است که در جهت حرکت عقربه ساعت، حرکت کنید).

در ماساژ جناق سینه، از حرکت در جهت بالا و پایین استفاده می‌شود. مقدار کمی روغن کف دست‌های خود بریزید و بدون اینکه خود را به تقلا وا دارید، سعی کنید که تا آنجا که ممکن است ناحیه پشت تنه و ستون فقرات را ماساژ دهید، حرکات جهت بالا و پایین و یا هر حرکت مقدور را به کار گیرید.ساق پاها را نیز همانند بازوها به شدت ماساژ دهید، در مورد مچ پاها و زانوان از حرکات دایره‌وار و در مورد استخوان‌های دراز پا از حرکات مستقیم بالا و پایین‌رونده استفاده کنید. کف پاها را با مقدار باقی‌مانده روغن به شدت ماساژ دهید. به استثنای پنجه پاها که می‌توانید از انگشتان خود استفاده کنید، بقیه نقاط کف پا را با کف دست ماساژ دهید.

شست‌وشوی روغن از بدن

به نظر می‌آید که اگر در طول روز قشری نازک و تقریبا نامریی از روغن کنجد در روی پوست باقی بماند، در حفظ نرمی و لطافت پوست و نیز گرم نگه‌داشتن عضلات و ماهیچه‌ها بسیار موثر و سودمند خواهد بود. بنابراین ترجیح دارد که به جای استفاده از آب داغ، بدن را با آبگرم و یک صابون ملایم بشویید. چنانچه براقی موهای سر، شما را زیباتر جلوه دهد، بگذارید تا اندکی از روغن روی پوست سر باقی بماند. با این وجود، اکثر مردم به استفاده از شامپو نیاز خواهند داشت.