تاثیر کناره‌گیری برنز بر مناقشه هسته‌ای
دنیای اقتصاد - هفته گذشته رسانه‌های آمریکایی به طور غیر منتظره‌ای خبر دادند که نیکلاس برنز، معاون کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا تا پایان ماه مارس پس از ۲۶سال خدمت در دستگاه دیپلماسی ایالات‌متحده، از سمت خود کناره‌گیری کرده و بازنشسته می‌شود. برنز پس از آنکه سیاست خارجی ایالات‌متحده به خانم رایس سپرده شد، یکی از چهره‌های اصلی و تصمیم‌سازان دیپلماسی دولت بوش محسوب می‌شد؛ به گونه‌ای که یکی از روزنامه‌های آمریکا ضمن اعلام خبر کناره‌گیری برنز، از او به عنوان «معمار سیاست خارجی» ایالات‌متحده در سال‌های اخیر یاد کرد.
وی نماینده ایالات‌متحده در مذاکرات ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران بود. برنز که خواهان شدت عمل در قبال ایران بود و توانست با این ایده نقش موثری را در تصویب قطعنامه‌های تحریم ایفا کند، طی ماه‌های اخیر به دنبال همکاری‌های موثر ایران و آژانس، ناکامی‌های متعددی را تجربه کرد.
اما اکنون خبر می‌رسد که نیکلاس برنز، سومین مقام عالی‌رتبه وزارت امور خارجه آمریکا که سیاستگذاری برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران را بر عهده داشت، استعفا داده است. کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا، روز ۱۹ ژانویه با اعلام این خبر گفت که نیکلاس برنز معتقد است که الان زمان مناسبی برای بازگشت به خانواده است.
کاخ سفید تنها سه ساعت پس از اعلام استعفای نیکلاس برنز، ویلیام برنز، سفیر آمریکا در روسیه را به عنوان جایگزینی برای نیکلاس برنز انتخاب کرد. ویلیام برنز که هیچ رابطه فامیلی با نیکلاس برنز ندارد، پیش از این سفیر آمریکا در اردن بوده است. برخی از کارشناسان معتقدند که این سرعت عمل دولت آمریکا برای انتخاب جایگزین به خاطر اهمیت ایران در سیاست خارجی آمریکا است.
انتخاب ویلیام برنز در این مقام باید به تایید مجلس سنای آمریکا برسد. به نظر می‌رسد ویلیام برنز که برای مقام قبلی خود تایید سنا را به دست آورده بود، با مخالفتی در سنا رو‌به‌رو نخواهد شد. اما دموکرات‌ها می‌توانند از فرصت به دست آمده برای به چالش کشیدن سیاست‌های دولت آمریکا در قبال ایران است.
یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که جان بیرل، سفیر آمریکا در بلغارستان به عنوان سفیر این کشور در روسیه در نظر گرفته شده است، اما کاخ سفید هنوز تصمیمی در این زمینه نگرفته است.
ویلیام برنز از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۰۵ به عنوان دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه در امور خاورمیانه بوده و از سال ۲۰۰۵ به عنوان سفیر آمریکا در روسیه مشغول به کار است. کاخ سفید در بیانیه‌ای با قدردانی از زحمات نیکلاس برنز نوشته که رییس‌جمهوری اطمینان دارد که ویلیام برنز با همان انرژی که از خود در مسکو و به طور کلی در طول دوره کاری دیپلماتیک طولانی و تاثیر گذارش نشان داده است به وظایف جدیدش عمل خواهد کرد.
نیکلاس برنز که نماینده آمریکا در گروه ۱+۵ بود، همراه با کشورهای روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مذاکره کرده است.
وی پیش از این سمت فرستاده آمریکا در ناتو، سفیر این کشور در یونان و سخنگوی وزارت امور خارجه را دارا بوده است و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های شورای امنیت برای تحریم ایران داشته است. برنز از کشتی‌گیران بنام در ایالات‌متحده است و گفته می‌شود سفر تیم ملی کشتی ایران به آمریکا با تلاش‌های وی برای صدور ویزا صورت گرفته بود.
برخی معتقدند که استعفای نیکلاس برنز بی‌ارتباط با مساله ایران نبوده است؛ چراکه گفته می‌شود وی آزادی عمل گذشته در خصوص مساله ایران را ندارد؛ چرا که پس از گزارش سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران تاثیر بسیاری بر روی سیاست خارجی آمریکا به‌خصوص افزایش فشارها برای تصویب قطعنامه سوم داشته است. اکنون دیگر آمریکا قدرت مانور گذشته در زمینه اعمال فشارهای بین‌المللی برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران را ندارد و اعتبار بین‌المللی خود را در این زمینه از دست داده است.
با این حال یکی از مقامات بلند پایه نزدیک به جورج بوش گفته که نیکلاس برنز برای آنکه بتواند زمان بیشتری را با سه دختر دانشگاهی اش بگذراند استعفا داده است.
نیکلاس برنز که به عنوان دست راست کاندولیزا رایس در وزارت امور خارجه آمریکا به شمار می‌رفت، اعلام کرد که در ماه مارس وزارت امور خارجه را ترک خواهد کرد. پس از برگزاری مراسم بازنشستگی، برنز اعلام کرد کناره‌گیری از وزارت امور خارجه یکی از سخت‌ترین تصمیماتی بود که در تمام دوره زندگی‌ام اتخاذ کردم؛ اما با اعتقادی راسخ پس از ۲۶ سال خدمت در دولت تصمیم گرفتم که به وظایفم خارج از دولت رسیدگی کنم.
نیکلاس برنز یکی از مقامات کلیدی وزارت امور خارجه آمریکا به شمار می‌رفت که برای تغییر سیاست‌های آمریکا از اوایل سال ۲۰۰۵ بسیار تلاش کرد. پس از اولین دوره ریاست‌جمهوری جورج بوش، زمانی که آمریکا در منجلاب جنگ افغانستان و عراق گرفتار شده بود، وزارت امور خارجه آمریکا برای استقرار یک سیاست دوستی طلب تلاش‌های فراوانی کرد.
فیلیپ زلیکوو، دستیار پیشین کاندولیزا رایس که وزارت امور خارجه آمریکا را در اواخر سال ۲۰۰۶ ترک کرد، گفت که برنز معتقد است که وی تاکنون کارهای زیادی را برای آمریکا کرده است و اینکه ناکامی‌های سیاسی است که وی را وادار به استعفا کرده است، رد می‌کند. زلیکوو که بیش از ۲۰ سال است که نیکلاس برنز را می‌شناسد اظهار کرد که وزارت امور خارجه آمریکا با خلا بزرگی رو‌به‌رو شده است؛ اما پس از ۲۶ سال تلاش اکنون وی حق این را دارد که کناره‌گیری کند.
نیکلاس برنز در یک مصاحبه اعلام کرد که وی عقیده دارد که پیش از آنکه وزارت امور خارجه را ترک کند، به نتایج قابل‌قبولی در زمینه مذاکره با هند و حل مساله در کوزوو دست پیدا خواهد کرد. اما ایران به عنوان چالشی برای ایالات‌متحده آمریکا همچنان باقی خواهد ماند.
وی در پاسخ به سوالی که از وی درباره همکاری با دولت بعدی آمریکا پرسیده شد، اعلام کرد که انتظار دارد برای مدتی طولانی از کار دور باشد.
اما برخی معتقدند که نیکلاس برنز یک دیپلمات بسیار کارآزموده است که در دور دوم ریاست‌جمهوری جورج بوش توانست سیاست خارجی آمریکا را به همراه کاندولیزا رایس شکل تازه‌ای بدهد و فقدان برنز در ماه‌های آخر ریاست‌جمهوری جورج بوش خبر خوبی برای وزارت امور خارجه آمریکا نخواهد بود.
برنز در دولت‌های جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها مشاغل مهمی را عهده‌دار بوده است. در زمان ریاست‌جمهوری بیل کلینتون وی مسوول سیاست خارجی مربوط به روسیه بود و دستیار ویژه وی به شمار می‌رفت. وی همچنین به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه در دوره‌های وارن کریستوفر و مادلین آلبرایت انجام وظیفه کرد.
در پی استعفای نیکولاس برنز از وزارت امور خارجه آمریکا گمانه‌زنی‌ها درباره شغل جدید وی آغاز شد. آقای برنز اعلام کرد که گزارش‌هایی که حاکی از علاقه وی برای اتخاذ سمت نماینده سنا در ایالت ماساچوست، ایالت محل زندگی وی است، صحت ندارد.
از ماه دسامبر سال ۲۰۰۶ تاکنون حداقل ۱۹ مقام وزارت امور خارجه آمریکا استعفا کرده یا بازنشسته شده‌اند و بسیاری از این پست‌ها برای هفته‌ها یا ماه‌ها خالی مانده‌اند. سه تن از اعضای وزارت امور خارجه آمریکا در اعتراض به سیاست‌های این کشور در قبال عراق استعفا دادند. بعید نیست از این به بعد شاهد موج جدیدی از کناره‌گیری‌ها در رابطه با ایران در وزارت امور خارجه آمریکا باشیم.
ارسال نظر