مقابله مستقیم با پوشش افراد کارساز نیست

مریم خباز

میشل هولباگ، نویسنده فرانسوی می‌گوید: «جنگ بر ضد اسلام‌گرایی با کشتن مسلمانان فایده‌ای ندارد فقط با فاسد کردن آنها می‌توان به این پیروزی دست یافت، پس باید به جای بمب بر سر آنها دامن‌های کوتاه فرو بریزیم.» عکس: ابراهیم نوذری- فارس

این سخن اگرچه از زبان هولباگ جاری شده اما حرف دل بسیاری از دولتمردان غربی نیز هست. ما ایرانی‌ها که از زمان‌های دور با تمسک به دین زرتشت، زنان و مردان باحجابی داشته‌ایم، معتقدیم حکومت پهلوی اول با اجرای سیاست «کشف حجاب»، بی‌حجابی و بدحجابی را در کشور کلید زده است؛ آن زمان که با گماردن گزمه‌ها در کوی و برزن چادر و روبنده زنان را از سرشان می‌کشیده است.

حال مسوولان جمهوری اسلامی اعتقاد دارند که برای مقابله با گسترش تهاجم فرهنگی به ویژه در بحث حجاب باید به رویکردهایی روآورد که از حجاب نه پوششی اجباری که وسیله‌ای برای افزایش امنیت و متانت بسازد. البته این حرف‌ها تاکنون در حد حرف و تئوری باقی مانده به طوری که برخوردهای قهری به جای اعمال شیوه‌های فرهنگی هنوز در بحث حجاب رواج دارد، اما استانداری تهران و دفتر امور بانوان و خانواده‌ این نهاد راهی جدا از شیوه‌های متداول را انتخاب کرده است. سال گذشته جشنواره زنان سرزمین من که به همت استانداری در خیابان حجاب تهران برای معرفی و به نمایش درآوردن پوشش‌های نوین اسلامی مستقر شده بود، سروصداهای زیاد و در عین حال استقبال گسترده‌ای را رقم زد. این برای اولین بار بود که نهادی جدا از ارائه حرف‌های غیرکارشناسی و غیرعملی در زمینه حجاب، مستقیما وارد گود شده بود و با استقبال از طراحانی که طرح‌هایشان یا در ذهن‌هایشان یا در گوشه کتابخانه‌ها خاک می‌خورد، جانی تازه به مساله حجاب و پوشش اسلامی داد. حال مسوولان دفتر بانوان و خانواده استانداری تهران بر آن شده‌اند تا به عنوان اقدامی تسلسلی، جشنواره زنان سرزمین من را تداوم بخشیده و آن را در قالب نمایشگاه «کشف حجاب» دنبال کنند. بیست و هفتم دی‌ماه این نمایشگاه پایان یافت، ولی نکاتی درباره آن قابل توجه است.

در نمایشگاه مذکور، جمعی از طراحان لباس به ویژه طراحان چادر و مقنعه به عرضه محصولات خود پرداختند که البته با استقبال خوبی نیز مواجه شدند. اما برخی معتقدند پوشاکی که دراین نمایشگاه عرضه شده بیشتر قشر خاصی را هدف گرفت، یعنی همان بانوانی که خود مقید به رعایت حجاب هستند، به طوری که پوشاک عرضه شده به احتمال زیاد مورد استقبال دیگر بانوان قرار نمی‌گیرد. در واقع به‌زعم این افراد لباس‌های عرضه شده در نمایشگاه کشف حجاب، آنچنان پوشیده‌اند که کسانی که حجاب بازتری دارند، قادر نمی‌شوند تا یکباره به این اندازه درنحوه پوشش‌شان تغییر ایجاد کنند. ولی با وجود این انتقادات برگزاری این قبیل نمایشگاه‌ها هر چند دارای مشکل اجرایی و کیفی باشد بهتر از نبود آن است؛ چرا که برداشتن یک گام کوچک از سکون مفید‌تر است.

مهناز قندفروش، مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری و مشاور استاندار تهران و دبیر جشنواره کشف حجاب در این باره می‌گوید: دبیرخانه زنان سرزمین من که از سال گذشته با مصوبه شورای اجتماعی کشور به عنوان دبیرخانه‌ای دائمی به تصویب رسیده است، هم‌اکنون ۴۰۰ عضو دارد که در زمینه عفاف، حجاب، مد و لباس فعال هستند.

او که هفدهم دی‌ماه سالروز کشف حجاب رضاخانی را علت اصلی برگزاری این نمایشگاه عنوان می‌‌کند، معتقد است بی‌حجابی و بدحجابی که با یک هجمه فرهنگی شروع شده اگر بخواهیم برایش فرهنگ سازی کنیم باید ورودمان به آن نیز ورودی فرهنگی باشد. به همین جهت به طراحان کشور اعلام کرده‌ایم که برای مقابله با پدیده بدحجابی با الگوگیری از کشورهای پیشتاز در عرضه لباس‌های اسلامی پوشش‌هایی مناسب و دلپسند را برای بانوان ایرانی فراهم کنند.

قندفروش که به شدت تاکید می‌کند زبان مستقیم در بحث پوشش نمی‌تواند کارساز باشد به دیدگاه اسلام نسبت به پوشش زنان هم اشاره می‌کند و می‌گوید: ما از سال ۸۵ به عنوان اولین بار به صراحت اعلام کردیم که اسلام محدودیتی برای رنگ لباس زنان ندارد، گرچه عرف جامعه ما سال‌ها است که از تغییر رنگ لباس‌ها استقبال کرده است.

البته قندفروش در شرایطی بر استفاده از لباس‌های رنگارنگ مهر تایید می‌زند که پس از اجرای طرح امنیت اجتماعی ویژه پوشش بانوان، نیروهای پلیس با افراد مستور در لباس‌های رنگی برخورد کرده و می‌کنند.

البته مشاور استاندار تهران بر این باور است که در بازدید رییس پلیس امنیت و افرادی از حوزه علمیه از نمایشگاه مد و لباس هیچ تذکری نسبت به مدل‌ها و رنگ لباس‌ها داده نشده، ولی با این وجود برخورد پلیس با «لباس‌ رنگی‌ها» در جامعه واقعیتی عینی است.

البته باید دانست که برخوردهای قهری در امور فرهنگی هرگز جواب نمی‌دهد. یعنی همان چیزی که قندفروش نیز بر آن باور دارد.

او می‌گوید: انتخاب لباس باید به افراد احساس رضایتمندی بدهد درست مثل انتخاب عطر، جایی که نمی‌توانیم به زور عطری را به فردی تحمیل کنیم.