بازار داغ مهاجرت از کشورهای فقیر و ثروتمند

مترجم: رفیعه هراتی

مردم به دلایل بسیار موطن خود را ترک می‌کنند. پناهندگان به جویندگان شغل تبدیل می‌شوند، مستمری‌بگیران در خارج بازنشسته می‌شوند، تغییرات جوی در شرف بیرون راندن تعداد کثیری از افراد آسیب‌پذیر در برابر طغیان دریاها و خشکسالی‌های روزافزون از خانه و کاشانه‌شان است. دلایل این امر گوناگون است اما نتیجه، در سال ۲۰۰۸ یکی خواهد بود، افراد بسیاری در حال نقل‌مکان خواهند بود، برآورد‌ها نشان می‌دهد تعداد مهاجران (افرادی که در کشور خارجی زندگی می‌کنند) از مرز ۲۰۰میلیون نفر می‌گذرد، این رقم ۳درصد از جمعیت جهان است.

همچنان که کالا و سرمایه آزادانه‌تر حرکت می‌کنند، نیروی کار نیز با سرعت بیشتر در پی آن در حرکت است. همان طور که افراد بومی کشورهای ثروتمند پیر می‌شوند، تقاضا برای مهاجران به‌خصوص مهاجران دارای مهارت بیشتر می‌شود. برخی صنایع غرب، به ویژه بخش‌های ساخت‌و‌ساز، مراقبت از سالمندان و کشاورزی بدون کارگران خارجی از کار خواهند افتاد.

موج انسانی جزرومد خواهد داشت. به علت پایان یافتن رونق بخش مسکن در کشورهایی که مهاجران زیادی دارند مثل ایرلند، انگلستان، اسپانیا، یونان، جوانان اهل کشورهای اروپای شرقی به مکان‌های دیگر می‌روند. آلمان با کمبود جدی نیروی کار ماهر رو‌به‌رو است و احتمالا با مد بزرگ‌تری روبه‌رو خواهد شد.

لهستانی‌ها و مجاری‌های بسیاری در غرب با افزایش دستمزدها در کشورشان وسوسه می‌شوند به وطن برگردند.

منظره اسف‌بار دست و پا زدن آفریقایی‌ها در مدیترانه کمتر دیده خواهد شد. به جز برخی موارد فجیع در سال ۲۰۰۷ نسبت به سال قبل از آن مهاجران کمتری دست به سفرهای دریایی خطرناک زدند.

شورای همکاری اروپا برای منصرف کردن آنها از سفرهای دریایی قایق‌های گشت، هلی‌کوپتر و هواپیماهای تجسس مستقر می‌کنند. همزمان با آن منطقه شینگن - که اجازه می‌دهد مردم در کشورهای عضو بدون گذرنامه رفت‌و‌آمد کنند - درون اتحادیه اروپا به سمت شرق گسترش خواهد یافت. مرزهای زمین و دریایی تقویت می‌شوند. از تکنولوژی برای کنترل مهاجران استفاده خواهد شد، اتحادیه اروپا قصد دارد سیستم‌های متمرکز ذخیره و تبادل اثر انگشت را که هم‌اکنون شامل متقاضیان پناهندگی می‌شود، گسترش دهد. در کشورهای پرجاذبه‌تر مثل انگلستان، گرفتن اثر انگشت از متقاضیان ویزا و دارندگان گذرنامه متداول خواهد شد.

برپا کردن حصارهای بیشتر در مرز آمریکا با مکزیک، مهاجرت غیرقانونی را متوقف نخواهد کرد، دست‌کم نه تا زمانی که کشورهای ثروتمند خواهان نیروی کار ارزان و انعطاف‌پذیر هستند، بدون آنکه مسیرهای قانونی ورود برای آنها فراهم کنند. مشکل، سیاست است. رییس‌جمهوری فرانسه نیکولا سارکوزی، تا حدی به علت دادن وعده سختگیری در مورد خارجی‌ها در انتخابات پیروز شد. سارکوزی احتمالا موضوع سامان‌دهی مهاجران را در زمان ریاست‌ فرانسه در اتحادیه اروپا در نیمه دوم سال ۲۰۰۸، مطرح خواهد کرد. او خواستار آزمون‌های بیشتر برای سامان‌دهی کلاس‌‌های زبان و قوانین سختگیرانه برای یکپارچه کردن خانواده‌ها است. در اروپا (همچون آمریکا) نگرانی‌های فرانسه در مورد تابعیت دوگانه وجود دارد.

اما، اروپا در مورد چگونگی جذب کارگران‌ خارجی ماهر از دیگر نقاط جهان بحث خواهد کرد. پافشاری برای آسان‌تر کردن جابه‌جایی کارگران با مهارت بالا درون اتحادیه اروپا به همراه آوردن خانواده‌هایشان و اعطای اجازه کار به همسرانشان وجود خواهد داشت. «نظام‌های امتیازی» (که توسط آنها مهاجران تحصیل‌کرده و جوان به سرعت به کشورهای ثروتمند هدایت می‌شوند) رایج‌تر خواهند شد.

شکاف عمیق‌تری بین برخورد با خارجیان ماهر و خارجیان غیرماهر در اروپا به وجود خواهد آمد.

در آمریکا خصومت عمومی در قبال ۱۲میلیون مهاجر غیرقانونی تلاش‌های جورج بوش را در مورد اصلاح قانون مهاجرت با شکست مواجه کرد. هدف بوش محافظت بیشتر از مرزها و در عین حال ارائه راهی برای قانونی کردن مهاجران غیرقانونی بود. بنابراین انتظار می‌رود در سال ۲۰۰۸ با کارفرمایانی که از کارگران غیرقانونی استفاده می‌کنند، برخورد شدیدتری شود و این کار به منظور جلوگیری از استثمار کارگران خارجی و متقاعد کردن افکار عمومی در مورد قابل کنترل بودن مهاجرت صورت می‌گیرد. این امر تجدیدنظر در مورد اصلاحات در مدت چند سال را امکان‌پذیر می‌کند. در انتخابات سال ۲۰۰۸؛ وعده سختگیری در مورد مهاجرت موجب کسب رای خواهد شد.

سازمان جهانی مهاجرت و توسعه در سال ۲۰۰۸ در فیلیپین تشکیل جلسه می‌دهد تا در مورد چگونگی استفاده از پول برای کاهش فقر تفکر کند. موضوع دیگری که توجه بین‌المللی را به خود جلب خواهد کرد ایده برنامه‌های کارگران موقتی است که به عنوان «مهاجرت چرخشی» نام‌گذاری شده است. همان طور که واژه چرخشی به طور ضمنی نشان می‌دهد کارگران زمانی که دیگر به آنها نیازی نبود به کشور خودشان برمی‌گردند. اما در عمل مجبور کردن افراد به بازگشت آسان نیست.

روند دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، مهاجرت از کشورهای ثروتمند است. آسیای پررونق هم‌اکنون غربی‌های بسیار ماهر را به خود جلب کرده است. بسیاری از مهاجران ماهر دوباره مهاجرت خواهند کرد. برای افراد تحصیل‌کرده و ثروتمند گذراندن بخشی از سال در کشوری دیگر امری معمول شده است. از ۶۰میلیون بریتانیایی حدود ۵میلیون نفر در خارج زندگی می‌کنند (استرالیا و اسپانیا بسیاری از آنها را جذب کرده است) و فقط افراد پیر نیستند که به خارج می‌روند. بازار برای افراد با استعداد به طور فزاینده داغ و جهانی است.