عاقبت پیر شدن
سیدهادی انواری
مشکلات پذیرش در آسایشگاه سالمندان کهریزک و نوع نگاه خاصی که به این مرکز در جامعه وجود دارد، موجب شده تا خانواده‌هایی که از نظر دارایی تا حدی از تمکن‌ مالی مناسبی برخوردارند به سوی مراکز نگهداری و آسایشگاه‌های خصوصی روی بیاورند.

عکس: شهرام شریف
این آسایشگاه‌ها که تحت نظر مراکز و سازمان‌های مربوطه نظیر سازمان بهزیستی فعالیت می‌کنند با امکانات و وسعت کمتر نسبت به آسایشگاه سالمندان کهریزک فعالیت می‌کنند. به خاطر خصوصی بودن مراکز و حجم کمتر سرویس‌ گیرندگان نسبت به مراکز دولتی در این مراکز خدمات و سرویس‌های بیشتر و با کیفیت بهتری ارائه می‌شوند. اکثر آنها زیر نظر کسانی اداره می‌شود که پیش‌تر در مراکز مشابه فعالیت داشته‌اند.
هرچند پیش‌تر از این سپردن سالمندان به این مراکز به نوعی در جامعه، عملی قبیح به شمار می‌رفت؛ اما این روزها با توجه به حجم گسترده این مراکز که هر روز بر تعداد‌ آنها افزوده می‌شود، می‌توان دریافت که این کار تا حدی در جامعه مرسوم و معمول شده است و مثل گذشته عملی زشت و در تقابل با عاطفه و سنت نیست.
هر چند هنوز هم برای بسیاری از خانواده‌ها عدم نگهداری از سالمندان خانواده در کنار سایر اعضای خانواده عملی منافی عاطفه و احساس به شمار می‌رود، اما با گسترش شهرنشینی فرهنگ جامعه در حال تغییر است. جالب آنکه بر خلاف تصور عامه مردم، آسایشگاه سالمندان محل نگهداری سالمندان از کار افتاده نیست، بسیاری از افراد تحت پوشش این مراکز اشخاص میانسالی هستند که اتفاقا نمی‌توان به آنها صفت از کار افتاده داد.
اکثرا افرادی که از نظر مالی تامین و برای سپری کردن دوران بازنشستگی خود این آسایشگاه‌ها را انتخاب کرده‌اند، باوجود تصویر زشتی که از آسایشگاه‌های سالمندان در ذهن جامعه شکل گرفته است، (ضمن آنکه نمی‌توان بی مهری بعضی از خانواده‌ها را تکذیب کرد؛) از زندگی و خدمات این مراکز رضایت دارند. نکته آن است که برخورد و موضع‌گیری در برابر پدیده‌ای به نام «آسایشگاه سالمندان» بیش از هر چیز نوعی قضاوت براساس تفکر عمومی و جو روانی حاصل از فعالیت چنین مراکزی و احتمالا چند مصداق منفی است. این اتفاق جدیدی نیست و در برخورد با بسیاری از پدیده‌های اجتماعی وارداتی در کشور ما به وجود می‌آید. با تمام اینها هنوز هم کمتر خانواده ایرانی می‌تواند اقوام درجه اول سالمند خود را به این مراکز بسپارد.
هزینه‌ها
آنچه میزان هزینه‌های نگهداری یک سالمند را در این مراکز تعیین می‌کند به ترتیب: شرایط جسمی، جنسیت و محل و خدمات مراکز مربوطه است. اکثر سالمندان بیمار هم هستند، بنابراین نوع مراقبت‌ها هم متفاوت است. اینکه سالمندان توانایی حرکت داشته باشند یا نیاز به تزریق مداوم دارو و... همگی عوامل تاثیرگذار هستند.
مراکز خصوصی نگهداری سالمندان اکثرا در مناطق خلوت شهر مستقر شده‌اند. محل قرارگیری آسایشگاه، همچنین تعداد افراد بستری شده در آن، تعداد تخت‌های یک اتاق و یا اینکه سالمند در سالن بستری شود، همگی عوامل تاثیرگذار در قیمت آسایشگاه به شمار می‌روند.
به طور تقریبی هزینه نگهداری هر سالمند ماهانه در این مراکز از حداقل 200هزار تا حداکثر 400هزار تومان متغیر است. البته موارد خاصی هم وجود دارند که بسیار نادر هستند.
بعضی از موسسات هم خدمات نگهداری سالمندان را در منزل ارائه می‌دهند که البته این نوع خدمات از نظر هزینه بسیار بالاتر از خدمات در محل آسایشگاه‌ها است.
بعضی از پزشکان و پرستاران هم که به هر دلیل نتوانسته‌اند در مراکز درمانی مشغول به کار شوند، در این زمینه فعالیت می‌کنند.
البته طبیعتا این نوع از خدمات نسبت به خدماتی که در محل آسایشگاه ارائه می‌شوند از نظر قیمت بسیار متفاوت هستند.


به طور کلی، پرستاری که از موسسات با مجوز برای نگهداری از سالمندان فرستاده می‌شود، مطمئن‌تر هستند.
از آنجا که با استخدام پرستار به خصوص در مواردی که سالمند به تنهایی در خانه زندگی می‌کند، تمامی سلامت و امنیت سالمند به دست پرستار سپرده می‌شود، بنابراین اطمینان از پرستار شرط مهمی است که مد نظر خانواده‌ها قرار گرفته است. در این رابطه پرستاران به سه دسته تقسیم می‌شوند.: کمک بهیار، بهیار و نرس (پرستار). حقوق پرستاران که تحصیلاتشان هم در همین زمینه است از همه بیشتر است، البته تجربه به همراه تحصیلات عامل دیگر موثر بر روی تعیین هر ارزش‌گذاری این دست خدمات است.
باید توجه داشت که در مورد نگهداری در منزل مثل هزینه نگهداری در مراکز خاص نرخ مصوب و یا قیمت عرفی وجود ندارد و عموما میزان دستمزد به صورت توافقی تعیین می‌شود، اما بهیارها در رتبه دوم میزان دستمزد قرار دارند. قیمت خدمات را در این طیف به همراه کمک بهیار تجربه تعیین می‌کند.
معمولا به جز سالمندانی که نیاز به رسیدگی‌های پزشکی دارند از بهیارها یا کمک بهیارها استفاده می‌شود.
هزینه نگهداری سالمندان در منزل به ترتیب ماهانه از ۳۰۰هزار تا یک‌میلیون تومان متغیر است.