نوشته‌ای از استاد فرهاد ریحانی
اولین بار که صدای تار را شنیدم
اولین بار که صدای تار رو شنیدم، خیلی کوچیک بودم با این حال که خیلی کوچیک‌تر از اون بودم که صدا‌ها رو درست تشخیص بدم ولی فهمیدم این صدا با صداهایی که تا حالا شنیده‌ام خیلی فرق داره. توی حیاط مدرسه از دوستم سهراب پرسیدم اسم این ساز چیه و اون گفت: (تار). یه خورده که بزرگ‌تر شدم هفته‌ای یکی دو بار می‌رفتم بهارستان تا تار رو از پشت ویترین نگاه کنم. بعضی وقتا فکر می‌کردم چقدر کسی که این ساز رو طراحی کرده باهوش بوده، چقدر پیچیده است.
تار تشکیل شده از دو تا کاسه ( کاسه و نقاره) که باید دو تیکه باشه و از چوب توت درست شده باشه، دسته این ساز از چوب درخت گردو تهیه میشه و روی دسته دو تا زه از جنس استخون شتر قرار می‌گیره و سر پنجه که گوشیا روشن هم باید شیش تیکه باشه و ترجیحا از جنس خود دسته باشه.
روی کاسه بر خلاف خیلی از سازا مثل سه تار و عود به جای چوب پوست قرار می‌گیره. پوستی که روی کاسه تار کشیده میشه، پوست بز تو دلیه یعنی پوست نوزاد گوسفندی که تو دل مادرشه! توی کشتارگاه که گوسفندای حامله رو زبح میکنن (البته الان دیگه گوسفندای باردار رو نمی‌کشن و پوستای تار از کشتارای غیر مجاز تهیه میشه)حتی شنیدم پوست بچه‌ها رو می‌فروشن به سازفروشا.
پرده‌های این سازم از روده گوسفند ساخته میشه، البته میشه از کت‌گات (نخ بخیه) یا مواد مصنوعی مثل زه راکت بدمینتون و... استفاده کرد ولی هیچی روده گوسفند نمی‌شه.
خرک و سیم گیر و شیطونک هم از جنس شاخ قوچه.
همون موقع اینا رو فهمیدم و اومدم خونه و شروع کردم به ساخت تار!
یه چیز عجیب و غریب ساختم و رفتم تا از
ساز سازی که تازه اومده بود و سر کوچه‌مون مغازه اجاره کرده بود، سیم بخرم.
سازمو دید و کلی بهم خندید و بهم گفت: خوب اگه پول نداری تار بخری فعلا یه سه تار بخر و شروع کن، هر وقت پول داشتی تارم میخری.
اون‌موقع که من مشغول ساخت ساز بودم، مثل الان آنقدر تارساز نداشتیم. آقایان فرهمند و پوریا و جزایری و چند تای دیگه بیشتر نبودن؛ اما امروز بیشتر از چهار صد تا تار ساز دارن تار می‌سازن.
متاسفانه قیمت ساز با در آمد نوازنده‌ها همخونی نداره و نوازنده‌ها اکثرا از داشتن ساز خوب محرومن.
اگر بپذیریم که یه معلم موسیقی (با توجه به اینکه تنها راه در آمد نوازنده‌ها تدریسه) می‌تونه در طول هفته سی تا شاگرد درس بده پس در آمدش میشه حدود سیصد چهار صد هزار تومن، حالا قیمت یه ساز خوب چنده؟حدود سه ملیون تومن!
به نظرم یه خورده این معادله مجهوله و یه نوازنده باید یک سال هر چی در میاره پس‌انداز کنه تا بتونه یه ساز خوب بخره.
حالا اینکه تار سازا گرون می‌فروشن یا در آمد نوازنده‌ها کمه جای بحث داره.
خوب حالا یه خورده بپردازیم به قیمت تار تو بازار:
قیمت سازای قدیمی که نجومیه !تار خوب یحیی الان تو بازار حدود بیست میلیون تومنه.
تارای دیگه مثل تار جعفر و عباس و هامبارسون و استاد فرج‌ا... و... بین دو میلیون تا ده میلیون تومن معامله میشه؛ اما در بین ساز سازای جدید هنوزم بهترین سازا ساخته آقایان پوریا و جزایری و فرهمنده که قیمت تارشون حدود سه میلیون تومنه.
تار آقای عباسی حدود یک و نیم میلیون تا دو میلیون تومنه.
تار آقای برزی بسته به خوب و بد بودن چوب بین هشتصد هزار تا یک و نیم میلیون تومنه.
تار آقای عزیزی با یک سال تو نوبت خوابیدن حدود یک میلیون و دویست هزار تومنه.
البته هنوزم میشه با دویست سیصد هزار تومن تار خرید ولی چه تاری؟!
شاید اگه منم اون موقع تارسازی رو ادامه
داده بودم الان وضعم خیلی بهتر بود.
ارسال نظر