مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش:
عرضه اجناس نامرغوب چینی در بازارهای کیش محدود می‌شود
بخش پایانی
دیروز بخش نخست گفت وگو با مدیرعامل منطقه آزاد کیش از نظرتان گذشت. مجید شایسته در بخش دوم گفت‌وگوی خود با «دنیای اقتصاد» در رابطه با آزادی‌های فرهنگی در کیش و از بین رفتن تجارت چمدانی در جزیره سخن می‌گوید.
بخش پایانی
دیروز بخش نخست گفت وگو با مدیرعامل منطقه آزاد کیش از نظرتان گذشت. مجید شایسته در بخش دوم گفت‌وگوی خود با «دنیای اقتصاد» در رابطه با آزادی‌های فرهنگی در کیش و از بین رفتن تجارت چمدانی در جزیره سخن می‌گوید.
برگردیم به بحث آمار ورود گردشگران، شما اعلام کردید که براساس پیش‌بینی‌هایتان شمار گردشگران جزیره می‌تواند ۲۰تا ۲۵درصد سالانه افزایش یابد،آیا این پیش‌بینی به همراه مسافران چنچ ویزایی است و افرادی که اجبارا چند روزی مهمان کیش هستند؟
آماری که می‌دهیم جداگانه است قرار نیست ما با آمار سر مردم را کلاه بگذاریم. مجموع آمار به صورت تفکیک شده ارائه می‌شود و هم گردشگران داخلی و هم خارجی را شامل می‌شود و هم چنچ ویزایی‌ها را. اما آمار آنها مشخص شده است و ما به صورت کلی آنها را جزو گردشگران ورودی اعلام نمی‌کنیم، بلکه آمار ورود انواع گردشگر به صورت تفکیک شده، مشخص است.
مشکل ما این است، که آمار دقیق به مردم نمی‌دهم در حالی که اگر آمار دقیق به مردم بدهیم، فکر می‌کنم که انگیزه مردم برای حضور در عرصه‌های مختلف هم بیشتر شود.
مهم‌ترین کاری که در منطقه آزاد کیش از ابتدای ورود من شروع شد، این بود که گروهی به نام آمار و اطلاعات دایر شد و مقرر شد این گروه تمام آمار مسائل مختلف جزیره کیش در هر حوزه‌ای را به صورت آنلاین جمع‌آ‌وری کرده و ارائه دهد. ما در سال 1384 سالنامه آماری ارائه کردیم، سالنامه آماری سال 1385 ما هم در حال تدوین است و فکر می‌کنم تا پایان مهر ماه تکمیل و آماده شود.
به اعتقاد من، اگر آمار و اطلاعات دقیقی نداشته باشیم، طبیعتا مدیران ما نمی‌توانند تصمیمات درستی برای جزیره بگیرند، بنابراین سعی کردیم آمار و اطلاعات درستی داشته باشیم که هم بتوانیم برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم و هم بتوانیم اطلاعات صحیح به مردم بدهیم. این سالنامه اگر در بیاید، در اختیار شما هم قرار خواهد گرفت.
کیش منطقه ویژه گردشگری محسوب می‌شود و طبیعتا شرایط فرهنگی خاص خود را می‌طلبد، اما به هر حال قطعه‌ای از خاک جمهوری اسلامی است، شما بفرمائید که جزیره کیش به لحاظ فرهنگی دارای چه ویژگی‌هایی باید باشد و اساسا بحثی با عنوان آزادی فرهنگی در این منطقه باید وجود داشته باشد؟
کیش قطعه‌ای از سرزمین جمهوری اسلامی ایران است. طبیعی است که قانون و مقررات جمهوری اسلامی در این منطقه حکمفرما است.
ولی ما کتابی با عنوان کتاب قانون مناطق آزاد تجاری و صنعتی داریم و براساس آن کتاب عمل می‌کنیم و دولت، مجلس و تمام ارگان‌ها اگر مسوولیتی را از ما بخواهند، براساس آن کتاب است.
اگر مراجعه کنیم به آن کتاب می‌بینیم که خیلی اتفاقات در جزیره می‌تواند رخ دهد که در سرزمین اصلی نمی‌تواند اتفاق بیفتد.
طبیعی است وقتی که یک محیط منطقه گردشگری شد، شرایط خاص خودش را می‌طلبد.
یعنی آزادی فرهنگی باید در کیش وجود داشته باشد؟
نخیر مقصود من این نیست. همان طوری که گفتم قوانین جمهوری اسلامی در این منطقه باید حکمفرما باشد.
من دیدگاه برخی را در رابطه با آزادی فرهنگی قبول ندارم. به دلیل اینکه در دنیا در صد بسیار کمی از گردشگران به دنبال آزادی فرهنگی هستند و بیشتر گردشگران جهان به دنبال تفریح سالم هستند. ما هم کارهای بسیار زیادی می‌توانیم برای گردشگرانی که می‌توانند تابع شرایط کشور ما باشند، انجام بدهیم، که تاکنون انجام نداده‌ایم و حال می‌خواهیم یک قدم فراتر رفته و بگوییم چون ما شرایط فرهنگی خاصی داریم، نمی‌توانیم گردشگران خاصی را به جزیره بیاوریم.
گردشگران خاص یعنی چه گروهی از گردشگران؟
منظورم همان گردشگرانی است که به دنبال آزادی فرهنگی هستند. ما هیچ وقت به دنبال این گردشگران خاص که در دنیا تعدادشان بسیار محدود است، نخواهیم رفت.
برای مناطق آزاد نظامنامه فرهنگی وجود دارد و شورای فرهنگی در مناطق آزاد وجود دارد و تکلیف مناطق آزاد در بحث فرهنگی مشخص است. کار فرهنگی این نیست که ما به دنبال آزادی فرهنگی باشیم، بلکه کارهای بسیار فراوانی در حوزه فرهنگ در مناطق آزاد با توجه به آموزه‌های دینی اسلام می‌تواند انجام شود.
باز هم تاکید می‌کنم ما به هیچ عنوان به دنبال این گردشگران خاص نمی‌رویم و نه به دنبال ایجاد توانایی لازم جهت جذب این نوع گردشگران هستیم. کما اینکه تعداد این گردشگران بسیار کم است و فقط ۵ تا ۱۰درصد از گردشگران دنیا را شامل می‌شود.
امروز گردشگرانی که به کشور ما وارد می‌شوند، به دنبال جاذبه‌های باستانی، طبیعی، سلامت و ورزش هستند به شرطی که ما معرفی خوبی از جزیره داشته باشیم، به ویژه حوزه کشورهای خلیج‌فارس، می‌تواند گردشگران فراوانی را برای ما داشته باشد.
نگاه مهم‌تر ما به ایرانیان خارج از کشور است، یعنی جذب ایرانیان خارج از کشور به سفر به جزیره از جمله انگیزه‌های اصلی ما است.
حتی ما طرحی داریم که ایران را در جزیره کیش پیاده کنیم. یعنی گردشگران به جزیره کیش سفر کرده و کل ایران را در جزیره کیش ببینند.
در این طرح ایرانیان مقیم خارج از کشور به کیش سفر کرده و ایران را در کیش می‌توانند ببینند، بعد به هر نقطه‌ای که تمایل دارند، با استفاده از ایران کوچکی که ما در کیش پیاده کرده‌ایم، می‌توانند سفر کنند.
یعنی کیش مبدایی برای توسعه گردشگری در کشور شود که اکنون این طرح مراحل طراحی خود را طی می‌کند و امیدواریم که به زودی اجرایی شود.
با توجه به اینکه در سیاست‌های جدید اولویت کیش گردشگری است به نظر شما وجود پسوند منطقه آزاد «تجاری-صنعتی» برای این منطقه چه ضرورتی دارد؟
شاید بهتر باشد در این زمینه به تاریخچه جزیره و تبدیل آن به منطقه آزاد مراجعه کنیم. ببینید، جزیره کیش از قبل از انقلاب راهاندازی شده ، در رژیم شاه برای آن برنامه‌ریزی‌های خاص صورت گرفته است؛ که آن جا بتواند یک مرکز گردشگری و خوشگذرانی برای قشر خاصی از جامعه و همچنین خارجیانی که به دعوت سران کشور می‌آمدند، باشد که در آن زمان مراکز مختلفی آنجا ایجاد شده بود.
بعد از انقلاب جزیره کیش با عنوان سازمان عمران کیش اداره شد که قبل از انقلاب هم می‌توان گفت که تقریبا همین عنوان را داشت.
در این مدت کار قابل توجهی در این منطقه صورت نگرفت تا سال 1372 که دولت پیشنهاد تاسیس مناطق آزاد و منطقه آزاد کیش را به عنوان اولین نمونه مناطق آزاد به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد که این طرح پس از بررسی‌های فراوان در مجلس به تصویب رسید.
در سال ۱۳۷۲ مناطق آزاد کیش، قشم و چابهار در کشور شکل گرفت و همزمان تمامی وظایف و اختیارات و کلیه اموال در اختیار سازمان عمران کیش به سازمان منطقه آزاد کیش در همان سال واگذار شد. خب، همه مناطق آزاد به یک عنوان نام‌گذاری شدند که این نام منطقه آزاد تجاری و صنعتی بود. بر همین مبنا توسط مدیران گذشته کارهای بسیار زیادی انجام شده است.
یعنی این پسوند تجاری-صنعتی اتفاقات خوبی را برای جزیره رقم زده است؟
بله. جزیره‌ای که قبلا هیچ چیز نداشت، اکنون به یک رونق و آبادانی نسبی رسیده است، اما مهم این است که یک هدف اصلی برایش مشخص نشده و براساس آن اقدام لازم صورت نگرفته است.
براساس هر مدیریتی که در کیش، حکمفرما شده، اهداف جزیره هم دچار تغییراتی شده است.
پسوند تجارتی و صنعتی هم توانسته وضعیت عمومی کیش را تحت‌شعاع قرار دهد که شما اکنون می‌بینید که ما در کیش کارخانه‌های بزرگ صنعتی را داریم و حتی صنعت خودروسازی هم در جزیره ایجاد شده و کارخانه‌ای به نام کیش خودرو در جزیره راهاندازی شده است.
با توجه به محیط زیست خاصی که جزیره دارد، آیا راهاندازی کارخانه‌های صنعتی به منظور رونق جزیره، کاری منطقی است؟
طبیعی است که کیش یک جزیره ۹۱کیلومتر مربعی است و محیط‌زیست در این وسعت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و ما به نوعی باید به صنایع خاص بپردازیم، نه هر صنعتی که تقاضای سرمایه‌گذاری برای آن در جزیره وجود دارد.
از سال 72 تا امروز هم اقتصاد و هم بازرگانی، تجارت و گردشگری جزیره فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است. یک مدتی در کیش، چون دروازه‌های گمرک کشور بسته بود، بحث تجارت در مناطق آزاد رونق بسیاری داشت، به‌ویژه فعالیت چتربازی که به صورت حجیم انواع اجناس از کیش به سرزمین اصلی منتقل می‌شد.
فکر نمی‌کنید تجارت چمدانی توسط مردم یک مزیت برای کیش محسوب می‌شد که اکنون این مزیت از بین رفته است؟
به‌تبع وجود این نوع تجارت، بازارهای زیادی در کیش شکل گرفت، اما به‌تبع زمان که نظام اقتصادی ما پیشرفت‌های خوبی کرد و دروازه‌های کشور نیز به لحاظ واردات و صادرات باز شد. خب، آن مزیت نسبی که مناطق آزاد پیش از این داشتند، از بین رفت. این اتفاق هم منحصر به کیش نبود، بلکه در همه مناطق آزاد چنین اتفاقی رخ داد.
اما طبیعی است که ما باید با تغییرات سازگار باشیم و تغییرات را بررسی کنیم و بر مبنای این اتفاقات بتوانیم برنامه‌هایی را که برای رسیدن به آن اهداف داشتیم، تغییر دهیم.
یعنی کاربری جزیره کیش تغییر کرده و هم‌اکنون به عنوان یک منطقه آزاد تجاری در نظر گرفته می‌شود؟
در دولت نهم از ابتدای کار که ما در منطقه آزاد کیش مشغول به کار شدیم، با هماهنگی که بین شورای عالی مناطق آزاد و رییس‌جمهوری صورت گرفت، اهداف خاصی برای هر منطقه آزاد، علاوه بر آن عنوان تجارتی و صنعتی، در نظر گرفته شد.
در کیش هم سه هدف برای توسعه جزیره در نظر گرفته شد. همانطور که قبلا اشاره کردم، مهم‌ترین آن رسیدن به اهداف گردشگری بود که در همین زمینه طرح جامع 20 ساله جزیره هم که به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور رسیده بر مبنای این اولویت طراحی شده است.
در این طرح جامع، توسعه گردشگری در جزیره از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۴ دیده شده است، که شامل دو برنامه ۵ ساله و یک برنامه ۱۰ ساله است.
برنامه دیگری که ما به عنوان هدف دوم در جزیره آن را دنبال کردیم همانطور که به تفصیل قبلا توضیح دادیم، توسعه صنایع «های‌تک» در جزیره است. با توجه به اینکه وسعت جزیره محدود است و محیط زیست در آن از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد، طبیعی است نیروی انسانی مجرب و علاقه‌مند نیز باید در جزیره حضور پیدا کند.
بر این اساس همچنین، ما باید بتوانیم در صنایع دستی اقدامات مناسبی صورت دهیم که در این رابطه برای ایجاد شهرک صنایع دستی با سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی و سازمان میراث فرهنگی در حال برنامه‌ریزی هستیم که دو شهرک صنایع دستی و شهرک صنایع های‌تک در جزیره راهاندازی شود.
در رابطه با راهاندازی شهرک صنایع های‌تک توافقنامه‌ای بین ما و سازمان صنایع کوچک صورت گرفته است که مراحل طراحی در حال انجام است و ظرف دو ماه آینده سرنوشت این طرح به اطلاع عموم خواهد رسید که سرمایه‌گذارانی هم که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این صنایع هستند، می‌توانند با امکانات مناسبی که در این زمینه در اختیارشان قرار می‌گیرد در این زمینه فعالیت کنند.
هدف سوم ما هم تبدیل کیش به یک قطب علمی و تحقیقاتی بود که با توجه به توضیحاتی که پیش از این دادم فکر نمی‌کنم که نیاز به تکرار آن باشد.
طی دو سال گذشته چرا سرمایه‌گذاری 100درصد خارجی در کیش صورت نگرفته است؟
با توجه به شرایط کشور، احساس ما این است که در جذب سرمایه‌گذار خارجی در کشور موفق هستیم. بسیاری از صنایعی که هم‌اکنون در کیش دایر است، حاصل سرمایه‌گذاری مشترک خارجی‌ها و ایرانی‌ها است.
هتل‌ها و مراکز اقامتی مختلفی هم‌اکنون در جزیره وجود دارد که حاصل این سرمایه‌گذاری‌های مشترک است.
البته سرمایه‌گذاری ۱۰۰درصدی خارجی‌ها در جزیره کیش صورت نگرفته است. به دلیل این که وقتی فردی برای سرمایه‌گذاری به کشوری مراجعه می‌کند، همواره به دنبال یک شریک از همان کشور است تا جایگاه مستحکم‌تری برای فعالیت خود داشته باشد.
البته چند مورد سرمایه‌گذاری صرف خارجی داریم که در حال مذاکره و بررسی این پیشنهادها هستیم و در 6 ماه دوم آمار خوبی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به کیش می‌توانیم، ارائه دهیم.
در سال گذشته صنایع مختلفی با مشارکت خارجی‌ها در کیش راهاندازی شده است.
در سال 85 برنامه ما این بود که طرح‌های نیمه تمام را در جزیره به پایان برسانیم، چون معتقد هستیم وقتی سرمایه‌گذار خارجی به جزیره می‌آید که طرح نیمه تمامی در آن وجود نداشته باشد.
بر همین اساس سال ۸۵ شعار ما اتمام پروژه‌های نیمه تمام جزیره بود و در سال ۸۶ شعار ما جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی است که در این زمین روند خوبی در حال طی شدن است.
در گذشته روندی در سازمان منطقه آزاد کیش در راستای واگذاری املاک و مستغلات متعلق به سازمان بخش‌خصوصی، طی می‌شد، آیا هم اکنون این سیاست توسط شما دنبال می‌شود؟
جزیره نقطه‌ای است که شاید نمونه آن در کشور وجود نداشته باشد، چرا که ۸۰درصد امور جزیره توسط بخش‌خصوصی انجام می‌پذیرد و ما به دنبال آن هستیم که این آمار به بالای ۹۰درصد برسد.
بله ما امروز فقط زمین در اختیار پروژه‌هایی قرار می‌دهیم که عزیزان قصد سرمایه‌گذاری در آن داشته باشند. البته زمین‌های ما کوچک نیست، بلکه زمین‌های بزرگ را در قالب پروژه‌های خاص به سرمایه‌گذاران واگذار می‌کنیم.
این پروژه‌ها هم باید در راستای توسعه گردشگری جزیره و در حوزه‌های گردشگری، مسکونی، صنعتی و... باشد. کمیسیون اقتصادی و سرمایه‌گذاری ما در این زمینه به صورت جدی فعال بوده و هر هفته دو جلسه دارد و طرح‌های مختلف سرمایه‌گذاری در جزیره را هر هفته بررسی می‌کند، اعم از چگونگی اختصاص زمین‌ها، چگونگی نرخ‌گذاری زمین‌ها و... توسط این کمیسیون انجام می‌شود.
یعنی سازمان به فروش زمین‌های خود ادامه می‌دهد؟
سیاست سازمان به عنوان حاکم و مالک زمین‌های جزیره این است که زمین‌ها و املاک به سرمایه‌گذاران مختلف و تنها به منظور اجرای پروژه‌های مختلف واگذار شود.
البته پروژه‌هایی که براساس سیاست سازمان و در قالب طرح جامع 20 ساله باید در جزیره اجرا شود.
درآمد حاصل از فروش این املاک صرف چه مواردی می‌شود، آیا ارزش افزوده‌ای برای سازمان ایجاد می‌کند یا فقط صرف هزینه‌ها می‌شود؟
درآمد حاصل از فروش زمین‌ها صرف امور زیربنایی شامل توسعه بزرگراه، فرودگاه،آب، برق، مخابرات، جاده‌کشی و... می‌شود یعنی امور زیربنایی که پرداختن به امور زیربنایی یکی از اولویت‌های ماست و اهمیت آن هم مشخص است.
کل این درآمدها در جزیره خرج می‌شود یا دولت هم بخشی از آن را می‌گیرد؟
همه مناطق آزاد کل درآمدشان مال خودشان است و براساس بودجه‌ای که دولت سالانه تصویب می‌کند، این درآمدها و بودجه در منطقه آزاد صرفا خرج می‌شود و مناطق آزاد اساسا اجازه ندارند که درآمد خود را خارج از منطقه خرج کنند.
یکی از مشکلاتی که بازارهای جزیره با آن درگیر هستند، وجود اجناس بی‌کیفیت چینی است، فکر نمی‌کنید اگر اجناس این بازارها با کیفیت‌تر شود در افزایش ورود گردشگران هم به عنوان یک جاذبه تاثیرگذار باشد؟
با توجه به سیاست‌هایی که سازمان در پیش گرفته است، در 6ماه دوم سال‌جاری وجود اجناس بی‌کیفیت چینی را در بازارهای کیش به صورت کم‌رنگ خواهید دید.
چه سیاست‌هایی؟
اجازه بدهید، این سیاست‌ها را قطعی بکنیم، من در پایان مهر ماه می‌توانم اطلاعات این برنامه‌ها را در اختیارتان قرار دهم، فقط این را بگویم که ما به دنبال آن هستیم که جزیره به منطقه‌ای تبدیل شود که فقط اجناس استاندارد در بازارهای آن فروخته شود و اجناس نامرغوب و بدون کیفیت در بازارهای کیش جایی نداشته باشد.
اکنون چند درصد از اجناسی که در بازارهای کیش عرضه می‌شود، باکیفیت است؟
درصد نگوییم. سازمان منطقه آزاد کیش از این روند راضی نیست. فکر می‌کنم جواب سوالتان را گرفته باشید.
تالار منطقه‌ای کیش چند سالی است که راهاندازی شده است، اما به نظر می‌رسد که حجم معاملات این تالار با توجه به شرایط اقتصادی جزیره چندان مناسب نباشد؟
بورس ما در شان خودش خوب عمل کرده است. تالار بورس جزیره کیش به عنوان جایی که مدت زمان طولانی از شروع کارش نمی‌گذرد و تبلیغ زیادی هم نداشته است، به عقیده من تا این جای کار خوب عمل کرده و در بین دیگر تالارهای منطقه‌ای رتبه خوبی را دارا است.
در زمینه توسعه بورس در جزیره باید به این نکته اشاره کنم که قرار بود در منطقه آزاد کیش تابلوی ارزی معاملاتی، در کنار بورس نفت راهاندازی شود. خب همه اینها، می‌تواند در بحث جذب سرمایه‌گذار موثر واقع شود.
راهاندازی این تابلو به کجا رسید؟
ما که علاقه‌مند به راهاندازی چنین تابلویی هستیم، اما این امکان را مسوولان بورس باید در اختیار ما قرار دهند.
در این زمینه مذاکرات لازم با مسوولان بورس صورت گرفته است. ولی به هر حال این امکانی است که آنها باید به ما بدهند.
بورس نفت چه شد؟
برای راهاندازی بورس نفت از سوی سازمان به عنوان یک سهامدار 10درصدی همه‌چیز فراهم است.
باز هم تاکید می‌کنم، کیش به لحاظ قابلیت‌هایی از جمله منطقه آزاد بودن، رفت و آمد آسان، آرامش و... جای خوبی برای سرمایه‌گذاری است و ما از هر اقدامی که بر رونق جزیره منتج شود، استقبال می‌کنیم و همه امکانات خود را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهیم.
برای راهاندازی بورس نفت هم هر امکانات زیرساختی که لازم باشد در اختیار دستگاه‌های ذی‌ربط قرار داده خواهد شد.
با توجه به اینکه اکثر مدیران سازمان منطقه آزاد کیش جوان هستند، بفرمایید که تا چه حد در اداره سازمان از افراد با تجربه بهره گرفته‌اید؟
کیش محل جذب جوانان است و جوانان به عنوان افرادی که می‌توانند آینده را رقم بزنند، در کنار افراد باتجربه، در سازمان مشغول به کار هستند.
اگر به مدیریت‌های سازمان نگاهی بیندازید می‌بینید که کسانی که در آن مسوولیت گرفته‌اند، سابقه کارهای ۱۵-۱۶ساله دارند.
مهم‌ترین نکته‌ای که در این زمینه اتفاق افتاده، این است که در هر حوزه کاری، ما در 6ماهه دوم سال، هر هفته یک اتاق فکر تشکیل خواهیم داد و با صاحب‌نظران همان حوزه به بحث و تبادل‌نظر خواهیم پرداخت، مثلا صاحب‌نظران حوزه گردشگری در سطح کشور به صورت هفتگی می‌توانند، نظرات خود را در رابطه با کیش، مزیت‌ها، توسعه و موانع رشد آن ابراز کنند.
سازمان منطقه آزاد کیش به عنوان مالک جزیره چه برنامه‌ای برای جلوگیری از نابودی مرجان‌ها که یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر اکوتوریستی جزیره است، دارد؟
البته گرمای آب که دست ما نیست و بسیاری از مرجان‌ها هم اخیرا به دلیل گرمای آب از بین رفته‌اند.
اما چون مدتی آب دریا بیش از حد گرم بود، اقداماتی در حوزه معاونت عمرانی و زیربنایی و مدیریت محیط زیست انجام شد تا مرجان‌ها حفظ شوند.
همچنین با هماهنگی شیلات بحث ایجاد زیستگاه‌های طبیعی برای مرجان‌هایی که به صورت مصنوعی پرورش داده می‌شوند، پیگیری می‌شود که در این زمینه مطالعات لازم صورت گرفته است.
ارسال نظر