سکوت، پانتومیم فریاد است
شیما رستمی
خبر برگزاری جشنواره موسیقیایی با عنوان «کلاسیک تا معاصر» کافی بود تا خیلی از دوستداران موسیقی به تب وتاب بیفتند که در این جشنواره چه کسانی حضور دارند؟ کجا اجرا می‌شود؟ فقط می‌دانستیم که علیرضا مشایخی هم اجرا دارد و جشنواره در تالار وحدت اجرا می‌شود.

اطلاع‌رسانی‌ها بسیار ضعیف بود و اجرای جشنواره هم برای مدتی عقب افتاد، اما از پنج‌شنبه گذشته که این اجراها آغاز شد متوجه شدیم همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد برنامه اجراها طوری بسته شده که طیف متنوعی از قطعات سبک‌های مختلف تاریخ موسیقی را پوشش می‌دهد.
از دوره‌ باروک، قطعاتی از باخ، دوره کلاسیک هم اجراهایی از هایدن،‌موتزارت و بتهوون و دوره رمانتیک با قطعاتی از شوپن، مندلسون، لیست شومان و شوبرت مرور می‌شود. در این میان اسامی تعدادی از هنرمندان ایرانی چون رضا تفضلی، آزاد حکیم رابط علمی رادمان، آرش عباسی، شاهین فرهت، فرخ صابری و ... به چشم می‌خورد که در راس آنها نام علیرضا مشایخی است. اما نکته جالب‌تر اجرای قطعاتی از موسیقی مدرن است که شاید به گوش ایرانیان آشنا باشد. قطعاتی از آهنگساز مدرن ایران علیرضا مشایخی و همچنین از موسیقیدان برجسته غرب،‌ جان کیج. علیرضا مشایخی سبک مخصوصی به خود دارد و در قطعاتش رنگ‌آمیزی نقش به‌سزایی دارد. در قطعات ارکستری سازهای متنوع ایرانی و غربی در کنار هم وجود دارد. برای مثال سنتور، سه‌تار و تار ایرانی در کنار ویلون و فلوت با ترکیب عجیب از صداها حالتی ماورایی ایجاد می‌کند و البته درک آثار مدرن مشایخی ساده نیست. جان کیج، یکی از آهنگسازان مدرن است که کارهایش بسیار نو انتزاعی است. به عنوان مثال کیج قطعه‌ای به نام «۴دقیقه و ۳۳ثانیه سکوت» دارد که پیانیست به روی صحنه می‌آید و پشت پیانو می‌نشیند و ۴دقیقه و ۳۳ثانیه زمان در سکوت می‌گذرد و شنوندگان کنسرت به صداهای محیط گوش می‌دهند. جان‌کیج در تمامی کارهایش توجه ویژه‌ای به صداهای محیطی می‌کند. صداهایی که در ورای اصوات موسیقیایی وجود دارند و اغلب توجهی به آنها نداریم. علاوه بر اینها قطعاتی از دبوس و راول دو آهنگساز مدرن اوایل قرن بیستم به اجرا درمی‌آید که موسیقیدانان امپرسیونیست نامیده می‌شود. قطعات آنها همان‌طور که مشخصه سبک امپرسیونیست‌ها است، فضایی رویایی وهم‌آمیز دارند. اجرای این برنامه تا روز سه‌شنبه ۱۳آذر در تالار رودکی ادامه دارد. تمامی بخش‌های این برنامه به صورت رایگان برگزار می‌شود به جز ۳برنامه که دور سیتال پیانو از خانم حکیم آوا و آقای مارک ویتا نتونیو هستند و دیگری ارکستر موسیقی نو به رهبری علیرضا مشایخی با اجرای آثاری از خودش است. در روز اختتامیه از ساعت ۲۰ تا ۲۲ قیمت بلیت هر کدام از این سه کنسرت ۷۰۰۰تومان است. هر چند که به دلیل اجرای تئاتر صابری در سالن اصلی، این جشنواره در سالن کوچک رودکی اجرا می‌شود و عده‌ زیادی سرپا می‌ایستند، اما باز هم شنیدن این قطعات خالی از لطف نیست. مخصوصا برای افرادی که موسیقی را به تفکیک سبک می‌شناسند، این فرصتی است تا به نوعی حس شنوایی خود را برای تشخیص سبک‌ها از هم تقویت کنند.