محمدصادق جنان‌صفت

اختلاف دیدگاه درباره شرایط ایران در حال حاضر یکی از بحث‌هایی است که این روزها در کانون توجه محافل سیاسی و اقتصادی قرار دارد. یک دیدگاه معتقد است، شرایط ایران در حال حاضر با گذشته تفاوتی ندارد و عادی است. یک دیدگاه دیگر باور دارد که شرایط ایران ویژه است و باید آن را جدی گرفت. یک دیدگاه بینابینی نیز وجود دارد که می‌گوید شرایط ایران در حال حاضر نه ویژه است و نه اینکه می‌توان آن را عادی فرض کرد و معتقد است ایران در شرایط حساسی قرار دارد. با توجه به اینکه نمی‌توان تاثیرات نوع تعامل ایران با جهان را بر فضای کسب و کار و معیشت مردم نادیده گرفت و از گستره نفوذ آن به آسانی خلاص شد، به نظر می‌رسد باید در این عرصه با احتیاط و دوراندیشی عمل کرد. به هر میزانی که تنش در مناسبات ایران و جهان کاهش یابد و شرایط عادی شود به همان میزان می‌توان امیدوار بود که از امکانات و منابع مادی و سرمایه‌ای بین‌المللی برای پیشرفت و رشد اقتصاد ایران استفاده کرد. از طرف دیگر وجود اختلاف و ناسازگاری در دیدگاه‌ها، رفتارها و تصمیم‌ها با محوریت شرایط ایران نباید مانع سازگاری و تفاهم ملی شود. مدارا و آسان‌گیری در داخل و در میان احزاب و جناح‌های سیاسی می‌تواند بسترساز تفاهم ملی شده و ایران را در وضعیتی متعادل قرار دهد تا بتوان از توانایی‌های پیدا و پنهان این سرزمین استفاده کرد. با استفاده از تجربه‌های انباشت شده مدیریت‌های ۲۸ ساله، اجتناب از سخت‌گیری‌های غیرضرور در عرصه‌های گوناگون و استفاده از همه ظرفیت‌های اقتصادی کشور، می‌توان ضمن فراهم کردن سازگاری ملی، کسب و کار و معیشت مردم را در شرایط مساعد قرار داد. واقعیت این است که نرخ تورم شتابان برای اقتصاد کشور یک سم مهلک است که اگر نتوانیم راهی برای مهار آن پیدا کنیم حتما بنیان بازارهای اقتصادی را ویران کرده و اخلاق جامعه را تهدید می‌کند و پیامدهای ناشناس و غیر قابل کنترلی خواهد داشت. برای مهار نرخ تورم استفاده از دیدگاه‌های همه نیروهای ورزیده و دلسوز به این مرز و بوم یک ضرورت است و سهم دولت در مدارا با این نیروها به این دلیل که قدرت را در اختیار دارد بیش از دیگران است.

کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور می‌تواند فاصله قدرت اقتصادی ایران را با کشورهای دیگر افزایش داده و شرایط به‌گونه‌ای شود که قدرت چانه‌زنی در معاملات منطقه‌ای و جهانی از کف ایران خارج شود. برای شتاب دادن به رشد اقتصادی یک فضای عادی در داخل و در میان محافل سیاسی و اقتصادی و یک فضای کم تنش‌تر در مناسبات خارجی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. اختلاف دیدگاه‌ها درباره شرایط ایران نباید دستمایه اختلاف‌های بیشتر شده و راه‌ تفاهم و سازگاری ملی مسدود شود.