بزرگ‌ترین صنعت جهان

مترجم: شادی آذری

در کوچه‌ها و خیابان‌های باریک هنگ‌کنگ می‌توانید تنها با پرداخت چند دلار سوپ رشته با میگو میل کنید. این غذای مختصر خوشمزه، کوچک‌ترین جزء از یک کسب‌و‌کار کوچک است، اما می‌توان آن را بخشی از یک صنعت جهانی نیز به شمار آورد. صنعتی که با اشتهای روزافزون در کشورهایی چون چین، هندوستان و برزیل جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. مانند نخودهایی که در بشقاب غذایتان به زحمت با چنگال شکار می‌شوند، ارقام و اعداد مربوط به غذا را هم به سختی می‌توان به دست آورد.

تحلیل‌گر ارشد غذا در مرکز یوبی‌اس به نام دیوید پالمر می‌گوید: «دولت‌ها ارقامی را برای درصد مصرف شخصی غذا در اختیار دارند، اما اگر می‌خواهید آمار مربوط به غذاهای بسته‌بندی شده را در اختیار داشته باشید، مجبور خواهید بود در ابتدا تعریفی دقیق از آنچه مدنظرتان هست، ارائه دهید. باید بگویید منظورتان چه نوع غذای بسته‌بندی شده هست.

سپس تازه متوجه می‌شوید که غذاهای بسته‌بندی به چند دسته تقسیم می‌شوند چه اختلاف‌های جزئی با یکدیگر دارند. شاید آن گاه دریابید که تعیین محدوده‌ای برای این صنعت تقریبا کاری غیرممکن است.»

مرکز یورو مونیتور اینترنشنال اعلام کرده است که ارزش صنعت غذای بسته‌بندی، شامل همه انواع این غذاها از ماکارونی گرفته تا روغن پخت‌و‌پز و غذای کنسروی منجمد می‌شود که در مجموع بالغ‌ بر ۶/۱تریلیون دلار است.

در چنین شرایطی بانک جهانی بخش غذا و کشاورزی را ۱۰درصد تولیدات ناخالص داخلی جهان دانسته است. باتوجه به آنکه تولید ناخالص داخلی جهان با توجه به گزارش سال ۲۰۰۶ این بانک بالغ‌بر ۴۸تریلیون دلار است، بخش غذا و کشاورزی ارزشی

حدود ۸/۴تریلیون دلار خواهد داشت.

اما غذا کالایی گیج‌کننده است. سوپ رشته نشان می‌دهد که چرا غذا کالایی گیج‌کننده‌ای است. این سوپ شامل میگو است که بخشی از بازار جهانی غذاهای دریایی است. سازمان غذا و کشاورزی (فائو) می‌گوید ارزش این بازار بالغ‌بر ۴۰۰میلیارد دلار است.

اگرچه همین برای گیج کردن کافی است، اما این میگو در ماده‌ای پیچیده شده است که ماده اولیه آن آرد است. آرد را هم می‌توان در شکل آسیاب‌شده‌اش مورد بررسی قرار داد و هم به عنوان یک کالای بسته‌بندی. براساس آمار یورو مونیتور ارزش بازار مواد غذایی مربوط به سوپ بالغ‌بر ۹/۱۲میلیارد دلار است و بازار رشته، که جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است بالغ‌بر ۲/۲۷میلیارد دلار.

مشکل این است که هر یک از انواع مواد خوراکی غذا هم یک کالا محسوب می‌شود، هم یکی از محتویات وعده‌های غذایی، حتی یک وعده غذایی هم می‌تواند باشد و در هر یک از این مراحل زنجیره، می‌توان ارزشی برای آن تعیین کرد.

از سوی دیگر بخش عظیمی از حجم غذا به صورت غیررسمی خرید و فروش می‌شود.

فلورنس اگل، یکی از کارشناسان غذایی فائو می‌گوید: «وقتی در مورد صنعت مواد غذایی صحبت می‌کنید، اولین چیزی که به ذهن مردم خطور می‌کند، کوکاکولا و استارباکس است، اما واقعیت این است که در مکزیک گروه‌هایی از زنان ذرت را به چیپس ذرت تبدیل می‌کنند و آن را خانه‌به‌خانه می‌فروشند. حتی این را نیز باید بخشی از صنعت مواد غذایی به حساب آورد.»

مزارع و شرکت‌های کوچک کشورهای در حال توسعه می‌توانند از درآمدهای روزافزون خود برای بهبود کارایی و بهره‌وری خود استفاده کنند و به این وسیله، سهمی از بزرگ‌ترین صنعت جهان را در رقابت‌ها به خود اختصاص دهند. این به معنای آن است که کشاورزان فقیر بیشتری قادر خواهند بود از طریق تامین غذای دیگران، غذای بیشتری بر سر میزهای خود بیاورند.