مصالحه بیشتر از سوی ایران در قبال کنار گذاشتن سریع تحریم‌های نفتی از جمله مفاد این پیشنهاد است

دنیای‌اقتصاد- مرجان توحیدی: آخرین ماه پاییز، موقعیت پرترافیکی برای برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود. در حالی که نمایندگان ایران و آژانس انرژی اتمی قرار است اواخر آذر درباره موضوعات فنی برنامه هسته‌ای کشورمان در تهران به مذاکره بنشینند، اعضای شش قدرت جهانی هم قرار است اول آذر ماه در بروکسل جمع شوند تا درباره نحوه تداوم مذاکرات سیاسی بین ایران و گروه ۱+۵ در سال آینده میلادی گفت‌وگو کنند، البته بدون حضور ایران. در کنار این ترافیک دیپلماتیک، باز هم رسانه‌های خارجی و این بار خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در گزارشی خبر داده است که دولت این کشور بنا دارد به منظور پیشگیری از ناکامی در مذاکرات هسته‌ای و بی نتیجه ماندن آن، رویکردی را انتخاب کند که هیچ یک از طرفین مجبور به تسلیم در برابر خواسته‌های دیگری نشوند. این خبرگزاری البته توضیح نداده است که فحوای این پیشنهادها چه خواهد بود، بلکه تنها اشاره کرده که مضمون این پیشنهاد کاهش هرچه سریع‌تر تحریم‌های اقتصادی در مقایسه با آن چیزی است که پیش‌تر به ایران پیشنهاد داده شده است؛ آن هم در صورتی که ایران خیلی بیشتر از آن چیزی که تاکنون درباره اش مذاکره کرده است، حاضر به دادن امتیازات هسته‌ای شود.

این خبرگزاری در عین حال یادآور شده است که مبنای مقدماتی این مذاکره، توقف غنی‌سازی اورانیوم ،خروج اورانیوم ۲۰ درصد از ایران و تعطیلی سایت غنی‌سازی فردو است. این خبرگزاری در عین حال خبر داده که ممکن است حتی برای یافت یک راه‌حل مذاکرات مستقیمی بین ایران و آمریکا صورت بگیرد اگرچه این مذاکرات قطعا تا سه ماه آینده برگزار نخواهد شد.

از دیدگاه آسوشیتدپرس، مرجع پیشنهادهای جدید به ایران دولت آمریکا خواهد بود. این در حالی است که چندی پیش روزنامه گاردین و خبرگزاری رویترز هم در گزارش‌هایی جداگانه درباره پیشنهادهای جدید اروپا و کشورهای غربی به ایران در آستانه از سرگیری مذاکرات با ایران خبر داده بودند. مذاکراتی که پس از بهار سال ۹۱ کلید آن زده شده و ایران و شش کشور سه دور (در استانبول، بغداد و مسکو) با یکدیگر گفت‌وگو کردند. در آستانه از سرگیری دور جدید این گفت‌وگوها پیشنهادهای جدیدی هم با هدف به نتیجه رسیدن مذاکرات البته از منابع غیررسمی ارائه می‌شود. هرچند ایران اعلام کرده به این پیشنهادهای غیررسمی توجهی نمی‌کند.

اولین مرجع این پیشنهادها دیپلمات‌های اروپایی و کشورهای غربی اعلام شده بودند. با نگاهی به پیشنهادهایی که آسوشیتدپرس مطرح کرده، این نکته دریافت می‌شود که پیشنهادهای آمریکا تقریبا مشابه همان پیشنهادهایی است که خبرگزاری رویترز آن را به نقل از کشورهای غربی مطرح کرده بود که مبنای آن بر استراتژی «بیشتر -بیشتر» استوار بود. منظور از این استراتژی این است که در ازای طرح تقاضاهای بزرگ که به گفته برخی دیپلمات‌های غربی ممکن است فراتر از توقف، تعطیلی و انتقال (اورانیوم) باشد، بخشی از تحریم‌ها برداشته شود. البته باز هم مشخص نشده بود که کدام تحریم ها لغو خواهد شد. اما آنچه واضح است این است که ایران همواره اعلام کرده است که موضوع تعلیق کامل غنی‌سازی را نخواهد پذیرفت. حتی ایران این موضوع را به عنوان یکی از شروط خود در جریان مذاکرات با شش کشور در بغداد مطرح کرده بود. در مقابل اعضای شش قدرت جهانی هم شروطی را برای ایران تعیین کردند؛ از تعلیق غنی سازی اورانیوم تا انتقال اورانیوم ۲۰ درصد ایران به خارج و تعطیلی سایت فردو. دقیقا همان موضوعی که اکنون آسوشیتدپرس می‌گوید به عنوان مقدمه طرح دولت آمریکا مطرح شده و جواب ایران هم به این پیشنهادها روشن بوده است. ایران تنها حاضر شده است تا درباره تعلیق غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصدی مذاکره کند آن هم در ازای تعلیق تحریم‌ها. موضوعی که بعید است آمریکا یا طرف‌های غربی با آن موافقت کنند. چه این خبرگزاری تاکید کرده در ازای کنار گذاشتن تحریم‌های نفتی، آمریکا مصالحه بیشتری از ایران را می‌خواهد. خبرگزاری فارس به نقل از آسوشیتدپرس، نوشته است که جزئیات پیشنهاد بالقوه آمریکا همچنان نامشخص است، اما فرض بر این است که قراردادی تنظیم شود که به دو طرف ایران و ۱+۵ اجازه می دهد تا از تسلیم شدن در برابر خواسته‌های یکدیگر دوری کنند.

بر اساس این گزارش، یک مقام غربی گفت که مذاکره کنندگان ارشد آمریکا، انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه توافق کرده‌اند ۲۱ نوامبر (اول آذر) در بروکسل با یکدیگر به عنوان مقدمه‌ای برای ازسرگیری احتمالی مذاکرات با ایران در اوایل سال آینده دیدار کنند. تا آن زمان آمریکا نیز ممکن است تحریم‌های جدید و بی‌سابقه علیه اقتصاد ایران را بررسی کند که قانونگذاران کنگره در حال کار کردن روی آ‌ن طبق گفته مشاوران و افراد دست‌اندرکار تدوین پیش نویس این تدابیر هستند. دو تن از سناتورهای آمریکا در طرح جدیدی از تحریم‌ها که به کنگره ارائه کرده‌اند، بنا دارند دارایی‌های ایران در خارج از کشور را بلوکه کرده و البته ممنوعیت صادرات محصولات کشاورزی، صنعتی و کالاهای مصرفی را هم تصویب کنند. به این ترتیب علاوه بر نفت، اکنون بخش صنعت و کشاورزی هم ممکن است که با تحریم مواجه شود. این خبرگزاری همچنین می‌نویسد: مبنای مقدماتی هر راه حل از طریق مذاکره روشن است: تحریم‌های آمریکا، اروپا و دیگر تحریم‌های بین‌المللی در صورتی رفع خواهد شد که ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف کند، ذخایر موجود اورانیوم ( با غنای بالا) را از کشور خارج کرده و عملیات‌ها در فردو را تعلیق کند.

به گزارش ایسنا، به گفته مقامات آمریکایی اینکه ایران تاکنون از پذیرش این رویکرد خودداری کرده، باعث شده است آمریکا به راه‌هایی برای تغییر شکل این پیشنهاد فکر کند تا آن را برای ایران جذاب‌تر کند بدون آنکه مصالحه جدیدی را ارائه کند. این مقامات به دلیل آنکه مجاز به صحبت علنی در این باره نبودند از اشاره به نامشان خودداری کردند. بر اساس این گزارش، دولت آمریکا آنچه را خودداری ایران از عمل به تعهدات هسته‌ای‌اش می‌خواند، تنها دلیل این «بن بست» می‌داند، اما مقامات آمریکایی می‌گویند که دولت آمریکا در حال بررسی پیشنهادی بسط داده شده است که کنارگذاشتن سریع‌تر و عمیق‌تر تحریم‌های نفتی و دیگر تحریم‌ها را شامل شود.

این گزارش می‌افزاید: اما از این تحریم‌ها زمانی عقب نشینی می‌شود که تهران با مصالحه‌های بیشتری از آنچه درباره برنامه غنی‌سازی خود به آن اشاره کرده است، موافقت کند. این گزارش حاکی است دولت اوباما همچنان به راه حل دیپلماتیک متعهد است و گزینه نظامی را باید تنها به عنوان آخرین دستاویز بررسی کرد.

احتمال مذاکره مستقیم آمریکا و ایران چقدر است؟

خبرگزاری آسوشیتدپرس در بخش دیگر گزارش خود به راهکار مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا برای یافتن یک راه حل جدید اشاره می‌کند، موضوعی که تا به حال ایران واکنش مثبتی به آن نداشته است. به ویژه آنکه پس از طرح این موضوع از سوی محمود احمدی‌نژاد انتقاداتی هم وارد شد. منتقدین همواره تاکید می‌کنند که در صورت مشاهده تغییر رویکرد در رفتار آمریکا حاضر به مذاکره هستند. آسوشیتدپرس در این باره می‌نویسد: یک مقام آمریکایی می‌گوید: در حالی که اوباما دوباره به عنوان رییس‌جمهور انتخاب شده است، دولت با گفت‌وگوی مستقیم با تهران به عنوان بخشی از مذاکرات گسترده‌تر که شامل گروه بزرگ قدرت‌های جهانی است باز برخورد خواهد کرد؛ در صورتی که با این مذاکرات امید بیشتری برای یک راه‌حل از طریق مذاکره وجود داشته باشد.

مقام یاد شده که به علت مجاز نبودن به صحبت علنی درباره این موضوع خواست نامش فاش نشود، افزود که با این حال گفت‌وگوی مستقیم در سه ماه آینده بسیار بعید به نظر می‌رسد؛ زیرا دولت آمریکا هیچ تمایلی را از سوی ایران مشاهده نمی‌کند.

تایید دور بعدی مذاکرات ایران و‌ آژانس توسط سلطانیه

نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزاری دور بعدی مذاکرات ایران و آژانس در ۲۳ آذر ماه را تایید کرد. علی‌اصغر سلطانیه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به بیانیه سخنگوی آژانس درباره مذاکرات ایران و آژانس در ۱۳ دسامبر (۲۳ آذر) با تایید این بیانیه افزود: ایران و آژانس در ادامه مذاکرات قبلی، دور دیگری از مذاکرات را ۲۳ آذرماه در تهران برگزار می‌کنند. گیل تودر، سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از این اعلام کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران توافق کرده‌اند که در تاریخ ۱۳دسامبر مذاکرات بیشتری در تهران داشته باشند.