شهرام شریف

اولویت بندی کالاها برای دریافت ارز و تسهیلات واردات هر چند مستقیما در عرضه و واردات برخی کالاهای رتبه‌های پایین‌تر تاثیر چندانی نداشته، اما به لحاظ انتخاب کالاهای ضروری، اثر غیرمستقیم روی قیمت نسبی کالاهای دیگر دارد. در این اولویت بندی موبایل و کامپیوتر در انتهای جدول و در کنار تخم پرندگان، مرغ، خروس، اسب و کاغذ سیگار قرار گرفته‌اند و هر چند قبلا اعلام شد که از همین انتهای جدول نیز کنار گذاشته شده‌اند، اما ظاهرا بر اساس تصمیمی دوباره به جای پیشین خود بازگشته‌اند.

سخت بتوان تصور کرد دلیل غیرضروری دانستن موبایل یا کامپیوتر چه بوده و کسانی که چنین اولویت‌هایی را مشخص کرده‌اند (و مثلا دوربین عکاسی را در اولویت هفتم قرار داده‌اند) چه درکی از تغییرات دیجیتالی جامعه و نیازهای آن دارند! قطعا برای هیچ‌کس پوشیده نیست که موبایل و کامپیوتر امروزه به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل شده است. از پایین‌ترین اقشار تا مرفه‌ترین رده‌های جامعه امروز از موبایل استفاده می‌کنند. گفته می‌شود هم اکنون حدود ۸۹ میلیون سیم کارت در کشور فروخته شده و ضریب نفوذ این وسیله ارتباطی به ۱۳۰ درصد رسیده است. چنین رشدی تا چند سال پیش صرفا در اختیار چند کشور توسعه یافته بود حالا آیا می‌توان وسیله‌ای را که تقریبا همه ایرانیان از آن روزانه استفاده می‌کنند غیرضرور و لوکس دانست؟

واقعیت این است که تغییرات قیمتی برخی کالاها سنجش نسبی جامعه از تغییرات قیمتی در کل جامعه را تعیین می‌کند. به همین دلیل تعقیب دامنه قیمتی محصول پرمصرفی مانند موبایل زمینه روانی قابل‌توجهی روی قیمت دیگر کالاها (به خصوص در عرصه کالاهای دیجیتالی) ایجاد می‌کند و بی‌جهت نیست که جامعه این روزها به تغییرات قیمتی - و رشد سرسام آور قیمت دستگاه‌ها - در حوزه موبایل بیش از پیش توجه نشان می‌دهد.

همین وضعیت در مورد کامپیوتر و متعلقات مربوط به آن نیز قابل ذکر است. صحبت کردن از جایگاه کامپیوتر و اهمیت آن به اندازه صحبت کردن از فواید اکسیژن و آب آشامیدنی غیرضروری است. امروزه حذف کامپیوتر از بسیاری امور- مثلا ارائه خدمات در همین مرکز مبادلات ارزی - غیر ممکن است. حال چرا چنین مواردی ابتدا از چشم اولویت‌دهندگان به اجناس و محصولات مغفول مانده مشخص نیست، اما دامنه وسیع تغییر قیمت‌ها در حوزه‌هایی چون موبایل و کامپیوتر یک زنگ هشدار است. در جایی که تغییرات قیمتی محصولی بسیار پرمصرف می‌تواند ویترینی از دیگر تغییرات قیمتی باشد انتخاب یا اولویت‌بندی حساسیت بسیاری دارد.