انتقاد از پیشنهاد مذاکره همزمان با تشدید تحریم

عکس: خبرگزاری فارس

مهمانپرست: اظهارات صالحی درباره مذاکره با آمریکا با موضع مقامات ارشد کشور تفاوتی ندارد

دنیای اقتصاد- مرجان توحیدی: یک سو نفت در برابر کالا و یک سوی دیگر پیشنهاد مذاکره مستقیم. این سیاست ایالات متحده در برابر برنامه هسته‌ای ایران است. رویکرد فشار و تحریم همزمان با اتخاذ روش‌های دیپلماتیک. سیاستی که ایران می‌گوید با هم تناقض دارد و غلط است. با این حال علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه گفته است که پیشنهاد جو بایدن، معاون رییس‌جمهور آمریکا برای مذاکره مستقیم را «با دید مثبت» نگاه می‌کند و اکنون سخنگوی وزیر امور خارجه هم بر این اظهارات صحه گذاشته و تاکید کرده است که «اظهارات آقای صالحی درباره استقبال از مذاکره با آمریکا با موضع مقامات ارشد کشور فرقی ندارد.»

جو بایدن در جریان برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ به ایران پیشنهاد داده است که برای حل موضوع هسته‌ای ایران مذاکره مستقیم بین تهران و واشنگتن صورت بگیرد و صالحی هم در پاسخ به آن گفته بود که منعی برای گفت‌وگوی موضوعی وجود ندارد. با این حال، از آنجا که این‌بار سخن از انجام گفت‌وگوی دو جانبه ایران و آمریکا مطرح بود این سوال وجود داشت که آیا اعلام موضع صالحی، موضع رسمی نظام در برابر آمریکاست یا خیر؟ سوالی که قبلا از سوی منابع مختلف به گونه‌ای دیگر مطرح شده بود و برخی افراد نظیر علی‌اکبر ولایتی هم پاسخ قاطع داده بودند. پاسخی مبنی بر اینکه «تصمیم‌گیرنده نهایی در این باره مقام معظم رهبری است.» در چنین فضایی رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت خارجه تصریح می‌کند که این اعلام موضوع آقای صالحی با مقامات ارشد کشور منافاتی ندارد و دستگاه سیاست خارجی مجری سیاست‌های کلانی است که مقام معظم رهبری و پیش از ایشان امام خمینی (ره) تبیین کرده‌اند.

مهمانپرست همچنین به‌رغم انتقاداتی که از تحریم‌های یک جانبه ایالات متحده مطرح می‌کند، می‌گوید که انجام مذاکرات بین دو کشور با به رسمیت شناختن حق ایران در غنی سازی اورانیوم و حل موضوع هسته‌ای در یک چارچوب منطقی امکان‌پذیر است. این در حالی است که ایالات متحده قرار بود از شب گذشته تحریم‌های جدید موسوم به نفت در برابر کالا را درباره ایران به اجرا گذارد. یعنی شرایطی را ایجاد کند که ایران در برابر صادارت نفت تنها بتواند از کشور واردکننده نفت، کالا وارد کند و نتواند پول حاصل از این فروش نفت را از آن کشور خارج کند.

با این حال دستگاه دیپلماسی این بار موضع بازتری نسبت به انجام گفت‌وگوها با آمریکا گرفته است. هرچند که مهمانپرست تاکید دارد: در شرایط فعلی هیچ رفتاری که نشانه تغییر در رویکرد آمریکا باشد مشاهده نمی‌شود. به طوری که مهمانپرست در «نشست امنیت ملی و سیاست خارجی» که دیروز برگزار شد، درباره روابط ایران و آمریکا گفت: اگر قرار باشد مذاکره‌ای صورت گیرد، با دیدگاه مثبت به آن نگاه می‌کنیم. شرط مذاکره احترام به طرف مقابل و مذاکره در شرایط برابر است.

وی تاکید کرد: آمریکایی‌ها اصرار دارند مذاکره مستقیم برای حل مساله هسته‌ای ایران داشته باشند؛ اما ما فکر می‌کنیم گفت‌وگو با طرف مقابل اگر چارچوب منطقی داشته باشد، خیلی سریع قابل حل است. البته بحث هسته‌ای می‌تواند موضوعی برای گفت‌وگوهایی که آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند، باشد. آنها می‌توانند با به رسمیت شناختن حقوق ما و حق تمامی کشورهای مستقل برای استفاده از تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای در چارچوب ان‌.پی‌.تی گام مهمی را بردارند. طبیعی است اگر ابهام و نگرانی باشد، با یک توافق کلی می‌توان انحراف نداشتن به سمت سلاح هسته‌ای را تضمین کرد؛ طوری که این توافق برای دو طرف قابل پذیرش باشد.

مهمانپرست درباره اینکه صحبت‌های صالحی درباره مذاکره با آمریکا موضع رسمی ایران است، گفت: صالحی به عنوان وزیر خارجه چارچوب منطقی سیاست و عامل کشورمان با سایر کشورها را تشریح کرده است، سیاست‌های کلان کشور با تایید مقام معظم رهبری است و دستگاه سیاست خارجی مجری سیاست‌های کلان است. هیچ وقت ما نگفته‌ایم با آمریکا تحت هیچ شرایطی مذاکره نمی‌کنیم. برای حل بحران‌های منطقه‌ای از جمله عراق و افغانستان ما به آنها صحبت کرده‌ایم، اما اشکال در رویکرد آمریکایی‌ها است که هر جا مشکل پیدا می‌کنند جلو می‌آیند و بعد از رفع مشکلا‌ت‌شان رفتاری می‌کنند مغایر با رویکرد تفاهم و تعامل.

نمی‌شود هم تحریم کرد و هم مذاکره

او اضافه کرد: اگر قرار باشد رویکردها به سمت تعامل رود باید رویکردهای قبلی مبتنی بر تقابل کنار گذاشته شود. نمی‌شود هم مذاکره کرد و هم تحریم‌ها را افزایش داد. علامتی که نشان‌دهنده تغییر رفتار مقامات آمریکا باشد در حال حاضر دیده نمی‌شود. یکی از علامت‌ها این است که فشارهای غیرقانونی بر ایران برداشته شود و حقوق ما در موضوع هسته‌ای به رسمیت شناخته شود.

مهمانپرست تاکید کرد: چنان چه آمریکا اقدامات بالا را انجام دهد یک گام مثبت تلقی می‌شود و در آن صورت ما نیز از ظرفیت خود برای حل بحران‌های منطقه استفاده می‌کنیم همان‌طور که قبلا استفاده کرده‌ایم. این مساله‌ای نیست که چیز جدیدی باشد و بگوییم که موضع آقای دکتر صالحی با موضع مقامات ارشد کشور فرق دارد، نه اینگونه نیست.

رامین مهمانپرست درباره تحریم‌های جدید علیه ایران که قرار بود از دیروز اجرایی شود، گفت: با این اقدام هم مقابله می‌کنیم و اتفاقا در برخی از بخش‌ها وقتی در قبال صادرات نفت محدودیت عدم پرداخت نقدی می‌گذارد، می توانیم حجم روابط تجاری را با کشورهایی که به آنها نفت صادر می‌کنیم، دو برابر کنیم، بالاخره نفت صادر می‌کنیم. در مقابل آن می‌توانیم کالاهای مورد نیاز را دریافت و حجم روابط را افزایش دهیم.

عدم استقبال از پیشنهاد ترکیه

او همچنین درباره پیشنهاد وزیر خارجه ترکیه مبنی بر ورود ترکیه و عربستان به جمع کشورهای مذاکره‌کننده با ایران در بحث هسته‌ای، اظهار کرد: فکر می‌کنم راه درست این است که حق ایران مورد تایید قرار گیرد. این بازی‌ها که تعداد را کم و زیاد کنیم، سیاسی است. در چارچوب ان‌.پی‌.تی همه کشورهای عضو آژانس از جمله ایران حق بهره‌برداری از تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای را دارند و می‌توانند از آن استفاده کنند و ما هم در این مسیر جدی هستیم. بهتر است کشورهایی که مستقیم ما را تحریم کرده‌اند و به ملت ما فشار آورده‌اند در مقابل ملت‌مان سر تعظیم فرود آوردند.

مواضع آقای مذاکره‌کننده

حضور عباس عراقچی از مذاکره‌کنندگان تیم هسته‌ای ایران در نشست مزبورهم البته گمانه و سوال‌ها را به سمت برگزاری دور جدید مذاکرات ایران با شش کشور در قزاقستان سوق داد. موضوعی که وزارت خارجه روسیه، چین و البته انگلیس طی بیانیه‌هایی ابراز امیدواری کرده‌‌اند که به نتیجه برسد. هرچند که ویلیام هیگ وزیر امور خارجه بریتانیا، ایران را به نقض تعهدات بین‌المللی متهم کرده اما گفته است که قدرت‌های جهانی در مذاکرات آینده «یک پیشنهاد به‌روز شده و معتبر» به ایران ارائه می‌کنند، اما از ارائه جزئیات درباره پیشنهاد ۱+۵ خودداری کرد.

هیگ درباره جزئیات این پیشنهاد توضیح دیگری نداده است، اما عراقچی هم در پاسخ به «دنیای اقتصاد» گفت که بسته‌های پیشنهادی غرب که در رسانه‌ها از آن یاد می‌شد هنوز به ایران ارائه نشده است.

فحوای این بسته‌ها البته تا آنجا که پیش‌تر اعلام شده، توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم بود، در ازای لغو برخی تحریم‌ها مثل مجاز شدن واردات قطعات هواپیما و برخی فلزات به ایران. با این حال عراقچی تاکید کرده که ایران از حق غنی‌سازی خود صرف نظر نخواهد کرد. هرچند که او به میزان این غنی‌سازی اشاره‌ای نکرد.

احمدی‌نژاد: حرف‌های آمریکایی‌ها مثبت است

رییس‌جمهور در واکنش به پیشنهاد آمریکایی‌ها برای مذاکره مستقیم با ایران گفت: حرف‌هایی که از مقامات آمریکایی شنیده می‌شود، جدید و مثبت است و امیدواریم در رفتارشان هم تغییرات مثبت اتفاق بیفتد و اگر در رفتارشان هم شاهد تغییرات مثبت باشیم، در آن صورت ما هم با نگاه مثبت، آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. به گزارش ایرنا، احمدی‌نژاد این مطلب را در نشست با سردبیران ارشد مطبوعات مصر در پاسخ به یکی از آنها عنوان کرد.

محمود احمدی‌نژاد همچنین روز گذشته در دوازدهمین اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی در قاهره حضور یافت. در اجلاس دوروزه سران سازمان همکاری‌های اسلامی مسائل مهم جهان اسلام و بحران‌های جاری در کشورهای اسلامی به ویژه در سوریه، بحرین و فلسطین مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.