تازه‌ترین مصوبات برای اصلاح قیمت بنزین و سایر حامل‌های انرژی

دنیای اقتصاد- در شرایطی که احتمال ممانعت از صادرات بنزین به ایران پس از ارائه طرح جدیدی به کنگره آمریکا افزایش یافته است، در ایران نیز در ادامه چاره‌جویی برای معضل بنزین دو پیشنهاد جدید توسط مجلس و دولت مطرح شده است.

به این صورت که کمیسیون ویژه مجلس برای بررسی هدفمند کردن یارانه‌ها تصویب کرده است که با آغاز اجرای این طرح، قیمت هر لیتر بنزین به ۳۵۰ تومان افزایش یابد و قیمت هر لیتر گازوئیل و هر مترمکعب گاز خانگی به ۱۰۰ تومان برسد. در تحولی دیگر، اکبر ترکان معاون وزیر نفت با استناد به حکم قانون بودجه اعلام کرده است که در اختصاص سهمیه۳۰۰ لیتری بنزین برای بهار امسال خلاف قانون عمل شده و این سهمیه باید نسبت به سال گذشته حداقل دو سوم کاهش یابد.

همزمان با اظهارات اکبر ترکان، دیروز اعلام شد که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران قصد دارد ۳ سناریوی پیشنهادی خود را برای کاهش سهمیه‌های بنزین خودروهای شخصی به ستاد مدیریت و حمل‌ونقل سوخت ارائه کند.

بر این اساس، در ۲ سناریو کاهش سهمیه‌های بنزین خودروهای شخصی به ۵۰ و ۷۰ لیتر در ماه به ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت پیشنهاد شده است که در صورت موافقت اعضای ستاد، کاهش سهمیه‌های بنزین از ۳۱ خرداد ماه سال جاری در سراسر کشور اجرایی خواهد شد. در صورتی که کاهش سهمیه ماهانه ۳۰ تا ۵۰لیتری بنزین خودروهای شخصی به تصویب اعضای ستاد مدیریت حمل‌ونقل سوخت برسد، سهمیه خودروهای ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور و به ویژه تاکسی‌ها بدون تغییر باقی خواهد ماند. پیش از این نیز با توجه به اینکه از سوی مجلس در بودجه امسال ردیفی برای واردات سوخت در نظر گرفته نشده بود، دولت با کاهشی ۲۰درصدی، ۱۰۰لیتر بنزین به صورت ماهانه برای خودروهای شخصی برای سه ماه ابتدایی سال در نظر گرفت.

در رابطه با کاهش سهمیه بنزین پیشتر محمد رویانیان رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل سوخت کشور گفته بود: با توجه به سیاست دولت برای خروج بنزین از سبد حمایتی تا سال ۱۳۹۱، سهمیه‌های بنزین خودروهای شخصی از سال ۱۳۸۸ به تدریج کاهش پیدا خواهد کرد.

اواخر هفته پیش، رییس کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به قانون بودجه یادآور شد که دولت مجاز است فقط بنزین تولید داخل را سهمیه‌بندی کند و با توجه به اینکه سهمیه ۱۰۰ لیتری سه ماه اول خیلی زیاد بود، دولت برای عمل به قانون بودجه مجبور خواهد بود در ماه‌های بعد سهمیه‌ها را تا سطح ۴۰ لیتر کاهش دهد.

در واکنش به این بحث‌ها، یک مقام ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت، گمانه‌زنی‌ها در مورد کاهش سهمیه بنزین را صحیح ندانست و تصریح کرد که در زمستان گذشته نیز گمانه‌زنی‌ها و اخبار متعددی منتشر شد ولی در نهایت ستاد تصمیم کارشناسی خود را اتخاذ کرد.

مناقشه بین مجلس و برخی مقامات نفتی با ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت بالا گرفت

سهمیه بنزین کاهش می‌یابد؟

دنیای اقتصاد_ در شرایطی که برخی نمایندگان مجلس و اکبر ترکان معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت از غیرقانونی بودن سهمیه‌ صدلیتری خودروهای شخصی سخن به میان آورده‌اند و خواستار کاهش بنزین سهمیه‌ای هستند، همزمان مدیر سوخت و انرژی ستاد مدیریت حمل‌ونقل سوخت اعلام کرد که هیچ سناریوی خاصی مبنی بر کاهش سهمیه‌های بنزین در تابستان در دستور کار نیست.

مباحث یاد شده در شرایطی به وجود آمده است که چندی پیش بیش از ۲۰ سناتور آمریکایی طرح تحریم صادرات بنزین به ایران را به مجلس نمایندگان این کشور ارائه کردند.

براساس این طرح، شرکت‌هایی که بنزین مورد نیاز ایران را تامین می‌کنند، مورد تحریم آمریکا قرار می‌گیرند. از همین رو برخی تحلیل‌گران اعلام کردند که احتمالا تهران به دنبال راهکارهایی برای مواجهه با تحریم‌های احتمالی بنزینی برخواهد آمد. ظاهرا کاهش بنزین سهمیه‌ای یکی از این راهکارها خواهد بود، اما میزان بنزین سهمیه‌ای موضوعی است که در قانون بودجه ۸۸ تصویب شده است.

براساس این قانون دولت مکلف است بنزین تولید داخل را سهمیه‌بندی کند و بنزین وارداتی را به قیمت تمام شده در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهد. اگر این قانون به صورت کامل و دقیق اجرا شود به هر خودروی شخصی بیش از ۸۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای در ماه تعلق نخواهد گرفت، اما دولت برای سه ماه اول سال برای هر خودروی شخصی ۱۰۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای در نظر گرفته است.

برخی نمایندگان مجلس نظیر حمیدرضا کاتوزیان رییس کمیسیون انرژی مجلس گفته است، سهمیه ۱۰۰ لیتری فراتر از قانون بودجه ۸۸ است و دولت برای متعادل کردن اوضاع فعلی احتمال دارد به سمت کاهش بنزین سهمیه‌ای تا میزان ۴۰ لیتر حرکت کند.اما واکنش تند از سوی اکبر ترکان معاون وزیر نفت به عمل آمده است.

وی گفت :براساس حکم قانون باید در کل سال ۱۳۸۸ مصرف بنزین یارانه‌ای کشور از محل تولید پالایشگاه‌های داخل تامین شود که نیاز به کاهش سهمیه‌ها به دو سوم سال گذشته دارد.

اکبرترکان، معاون امور برنامه‌ریزی وزارت نفت در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب اظهار کرد: به‌این ترتیب تصمیم گرفته شده برای سه ماه اول مبنی بر تحویل ماهانه ۱۰۰ لیتر به خودروهای شخصی با حکم قانون تطبیق نمی‌کند، زیرا مازاد بر آن ارائه شده و خلاف است.

وی افزود: تولید بنزین در ۹ پالایشگاه‌ داخلی روزانه ۴۵میلیون لیتر است که به طور متوسط در سال گذشته مصرف این فرآورده در کشور روزانه ۶۷میلیون لیتر بوده است. به این ترتیب برای اجرای حکم قانون و تامین بنزین مورد نیاز کشور فقط از تولید داخل باید همه سهمیه‌های خودروهای شخصی یا عمومی را به دو سوم سهمیه سال گذشته کاهش دهیم.

به گفته ترکان، در سال گذشته به طور متوسط ماهانه ۱۲۰ لیتر بنزین در اختیار خودروهای شخصی قرار ‌گرفته که لازم است طی امسال به ۸۰ لیتر کاهش پیدا کند و این روند باید برای سایر خودروها مانند تاکسی و مسافرکش‌ها نیز اعمال شود.

وی با تاکید بر این‌که تحویل یارانه‌ای بنزین مازاد به خودروها خلاف حکم قانون است، تصریح کرد: البته تصمیم‌گیری در خصوص بنزین مربوط به ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت است و وزارت نفت در تصمیم‌گیری دخیل نیست.

او با اشاره به این‌که اجازه‌ تصرف در بیت‌المال برای دولت به استناد قانون عملیاتی است و اگر قانون اجازه ندهد، دولت نمی‌تواند به بیت‌المال تصرف کند، گفت: همچنین در غیر این صورت فقط با حکم ولی‌فقیه می‌شود فراتر از قانون عمل کرد و نه هیچ مقام دیگری.

سه سناریوی کاهش سهمیه بنزین

در این راستا به گزارش مهر، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران قرار است هفته جاری سناریو‌های پیشنهادی خود را برای کاهش سهمیه‌های بنزین خودروهای شخصی به ستاد مدیریت و حمل و نقل سوخت ارائه کند.

بر این اساس، ۲ سناریوی کاهش سهمیه‌های بنزین خودروهای شخصی به ۵۰ و ۷۰ لیتر در ماه به ستاد مدیریت و حمل و نقل سوخت پیشنهاد شده است که در صورت موافقت اعضای ستاد، کاهش سهمیه‌های بنزین از ۳۱ خرداد ماه سالجاری در سراسر کشور اجرایی خواهد شد.

در صورتی که کاهش سهمیه ماهانه ۳۰ تا ۵۰ لیتری بنزین خودروهای شخصی به تصویب اعضای ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت برسد، سهمیه خودروهای ناوگان حمل و نقل عمومی کشور و به ویژه تاکسی‌ها بدون تغییر باقی خواهد ماند.

اما به دنبال انتشار این خبر مدیر سوخت و انرژی ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت با اعلام اینکه چندین طرح مبنی بر افزایش یا کاهش سهمیه‌های بنزین دریافت کرده‌ایم، تصریح کرد: البته در حال حاضر هیچ سناریوی خاصی مبنی بر کاهش سهمیه‌های بنزین در تابستان در دستور کار نیست.

امیررضا رجبی در گفت‌و‌گو با فارس با تصریح بر اینکه حتی سناریوهایی را از برخی دستگاه‌ها مبنی بر افزایش میزان سهمیه‌‌ها دریافت کردیم، گفت: در حال حاضر سناریوی خاصی مبنی بر کاهش میزان سهمیه بنزین خودروها در دستور کار ستاد قرار ندارد و ستاد با بررسی همه جوانب و نظرات در فرصتی مناسب نسبت به تعیین سهمیه بنزین خودروها در تابستان تصمیم‌گیری می‌کند.

اما با وجود اظهار مدیر ستاد مدیریت سوخت، بحث کاهش سهمیه‌ها به طور جدی مطرح شده است.

ذخیره‌سازی؛ سناریوی دوم

از سوی دیگر ذخیره‌سازی بنزین از ماه‌های قبل نیز فرصتی دیگر برای ایران ایجاد کرده است که در مقابل تهدید آمریکا مقاومت کند.

به گزارش رویترز، ایران در حال حاضر ۷/۷میلیون بشکه بنزین در نفت‌کش‌های موجود در اطراف جزیره خارک ذخیره‌سازی کرده است و به نظر می‌رسد با توجه به ادامه روند نزولی قیمت بنزین در بازارهای جهانی، ایران از این فرصت برای افزایش ذخایر بنزین استفاده کند.

البته رویترز از قول منابع آگاه خود مدعی شد که به‌رغم ذخیره‌سازی بنزین، واردات ایران طی ماه مه (اردیبهشت‌-خرداد) نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۷درصد رشد خواهد داشت.

رویترز در این گزارش ادعا کرد، جمهوری اسلامی ایران طی ماه مه روزانه ۱۲۸هزار بشکه بنزین وارد خواهد کرد که نسبت به ماه مه ۲۰۰۸ بیش از ۳۴هزار بشکه در روز افزایش خواهد داشت.

در همین رابطه سید نورالدین شهنازی‌زاده، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با تاکید بر اینکه در صورت ادامه روند کنونی مصرف بنزین، پیش‌بینی می‌شود امسال روزانه حدود ۷۲میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شود، گفته بود: در این صورت باید واردات بنزین به روزانه ۲۶میلیون لیتر افزایش پیدا کند.

به گفته وی، مصرف گازوئیل امسال نیز با احتساب سوخت موردنیاز نیروگاه‌ها روزانه ۱۰۰میلیون لیتر محاسبه شده که لازم است روزانه ۱۲میلیون لیتر گازوئیل از خارج وارد کشور کنیم.

اصلاح قیمت‌ها، سناریوی سوم

در مقابل، اصلاح قیمت حامل‌های انرژی شامل بنزین، گازوئیل و ... از دیگر راه‌هایی است که در درازمدت می‌تواند از مصرف بی‌رویه این حامل‌ها جلوگیری کند.

براساس جدول اصلاح قیمت تصویب شده در کمیسیون ویژه تحول اقتصادی برای انواع حامل‌های انرژی، قیمت هر لیتر بنزین در سال اول هدفمند کردن یارانه‌ها به ۳۵۰تومان برای هر لیتر خواهد رسید و قیمت گازوئیل برای حمل‌و‌نقل نیز به هر لیتر ۱۰۰تومان افزایش می‌یابد.

هم‌اکنون ۴۰درصد از بنزین مورد نیاز کشور (روزانه ۶۸میلیون لیتر) از طریق واردات تامین می‌شود که ایران تصمیم دارد طی یک برنامه سه ساله با ظرفیت‌سازی و توسعه پالایشگاه‌ها به خودکفایی در واردات این محصول راهبردی برسد.

تازه‌ترین پیشنهاد مجلس درباره بنزین

جدول اصلاح قیمت انواع حامل‌های انرژی شامل بنزین، گازوئیل، مازوت، گاز طبیعی و گاز مایع برای انواع مصارف در سال اول اجرای هدفمندکردن یارانه‌ها که در کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس نهایی شد، منتشر گردید. به گزارش فارس، بر اساس‌ این جدول همزمان با تصویب ماده یک لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها، جدول قیمت حامل‌های انرژی در اولین سال اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها نیز به تصویب کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس رسید و اگرچه جدول قیمت‌ها با تصویب ماده یک قانون در کمیسیون ویژه نهایی شد، اما امکان بازنگری در آن بر اساس پیشنهاد جدید نمایندگان مجلس یا دولت باز گذاشته شده است. براساس جدول تصویب شده در کمیسیون ویژه تحول اقتصادی، قیمت هر لیتر بنزین در سال اول هدفمندکردن یارانه‌ها به ۳۵۰‌تومان برای هر لیتر خواهد رسید و قیمت گازوئیل برای حمل و نقل نیز به هر لیتر ۱۰۰‌تومان افزایش می‌یابد. این گزارش اضافه می‌کند: قیمت گاز (هر مترمکعب) و هر لیتر مازوت و گازوئیل برای نیروگاه‌ها نیز ۱۲۰‌تومان پیش‌بینی شده و قیمت نفت سفید و گاز مایع ۸۰‌تومان در نظر گرفته شده است. براساس جدول قیمت‌ حامل‌های انرژی، میانگین هر مترمکعب گاز خانگی ۱۰۰‌تومان با رعایت دهک مصرفی پیش‌بینی شده است، بدین ترتیب که قیمت برای دهک اول براساس سال ۸۷ و دهک‌های بالاتر به صورت پلکانی تنظیم می‌شود.

قیمت گاز در مراکز مختلف

در عین حال قیمت گاز برای مراکز آموزشی، پرورشی، مدارس علوم دینی، مراکز خیریه شبانه‌روزی درمانی، معلولین، سالمندان،‌ایتام، نانوایی‌ها، بخش کشاورزی و همه زیر بخش‌ها در هر مترمکعب ۳۰‌تومان پیش‌بینی شده است.

این گزارش اضافه می‌کند، بهای هر متر مکعب گاز برای مساجد، مصلی‌ها، حسینیه‌ها، تکایا، امامزاده‌ها، اماکن مذهبی و اقلیت‌های دینی مطابق الگوی مصرف ۳۰‌تومان است، ولی اگر مصرف‌این مرکز به بالاتر از الگوی مصرف برسد، بهای گاز مصرفی برای آنان ۸۰‌تومان محاسبه خواهد شد. این گزارش اضافه می‌کند: قیمت گاز مصرفی انواع کسب و خدمات، سوخت واحدهای صنعتی، صنایع تبدیلی، سوخت پالایشگاه‌ها و ‌ایستگاه‌های تقویت فشار برای هر مترمکعب ۸۰‌تومان و خوراک واحدهای صنعتی - پالایشی و پتروشیمی در هر مترمکعب به قیمت سبد صادراتی محاسبه می‌شود. بر اساس‌این گزارش قیمت گاز CNG برای حمل و نقل ۵۵‌درصد قیمت داخلی بنزین پیش بینی شده و مصارف ساختمان‌های اداری دولتی و عمومی ۲۰۰‌تومان برای هر مترمکعب گاز پیش‌بینی شده است. این گزارش یادآور می‌شود: درآمد حاصل از هدفمند کردن یارانه‌‌ها بین ۵ دهک ‌پایین درآمدی توزیع خواهد شد. بر اساس مصوبات کمیسیون ویژه تحول اقتصادی دولت باید طی مدت ۵سال قیمت یارانه‌ای حامل‌های انرژی را مورد بازنگری قرار داده و قیمت بنزین و گازوییل به کمتر از ۹۰درصد فوب خلیج فارس برسد. همچنین برق به قیمت تمام شده عرضه شود و بهای گاز در پایان سال پنجم معادل ۷۵‌درصد قیمت گاز صادراتی باشد.