بلیت تقلبی و استقبال؛ پدیده‌های جشنواره

مارال راستی

توزیع بلیت‌های تقلبی یا به عبارت دیگر توزیع بلیت‌های فاقد اعتبار آن هم بدون اطلاع ستاد برگزاری جشنواره تئاتر فجر موجبات سرگردانی تماشاگران را در پشت درهای بسته تالارها فراهم کرد. علاقه‌مندان در حالی برای دیدن نمایش‌ها صف بسته بودند که سالن‌ها پر شده، اما هنوز انبوهی از مردم بلیت به دست با اصرار خواستار ورود به سالن بودند. شگفتی آنها زمانی کامل شد که فهمیدند بلیت‌هایشان فاقد اعتبار است، انتشار بلیت‌های فاقد اعتبار و تقلبی پدیده‌ای است که جشنواره تئاتر فجر برای اولین‌بار با آن مواجه شده است. امسال جشنواره تئاتر فجر و حتی نمایشنامه‌های زبان اصلی با استقبال بی‌نظیر علاقه‌مندان روبه‌رو شد. این مساله در کنار سیاست‌گذاری ستاد برگزاری جشنواره مساله‌ای است که به آتش انتشار بلیت‌های تقلبی و فعال شدن سودجویان دامن می‌زند. اهمیت این موضوع زمانی روشن‌تر می‌شود که می‌بینیم بلیت‌های تقلبی برای نمایش‌هایی منتشر و فروخته شده‌اند که از یک سو با استقبال مخاطبان روبه‌رو شده و از سوی دیگر در سالن‌های کوچک تئاتر شهر به روی صحنه رفته‌اند به عنوان مثال یکی از نمایش‌هایی که با توزیع بلیت‌های تقلبی روبه‌رو شد نمایش «خشکسالی و دروغ» کاری از «محمد یعقوبی» بود که در سالن قشقایی به روی صحنه رفت تالاری که به زحمت یکصد نفر را هم در خود جای می‌دهد. شنیده‌ها حاکی از آن است که ماموران نیروی انتظامی تعدادی از فروشندگان قاچاق و بازار سیاه را دستگیر کرده‌اند. حسین مسافر آستانه دبیر جشنواره تئاتر فجر نیز وجود بلیت‌های تقلبی را تایید کرده هرچند از توضیح بیشتر در خصوص آن خودداری کرده است. جشنواره تئاتر فجر امسال با داستان دیگری نیز همراه بود و آن انبوهی بلیت‌های مهمان است که این بلیت‌ها نیز به سهم خود باعث کم شدن بلیت‌فروشی و در نتیجه پشت در ماندن مخاطبان واقعی تئاتر شده است. از سوی دیگر در نمایش‌های پرطرفدار تعدادی از آن بلیت‌ها به بازار سیاه راه پیدا کرده و خرید و فروش شده است.

تماشا با اعمال شاقه

حال سوال اینجا است که چرا نمایشی همچون خشکسالی و دروغ که از قبل با توجه به پیشینه کارگردان و اجرای اول آن در جشنواره مشخص بوده که با استقبال مخاطبان روبه‌رو می‌شود در تالاری کوچک همچون تالار چهارسو اجرا شده است. این گونه تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری که به تشکیل بازار سیاه و تولید بلیت‌‌های تقلبی منجر می‌شود حاصلی ندارد جز زیر سوال رفتن اعتبار جشنواره تئاتر فجر.

کارگردان تئاتر ماچیسمونیز این بار با به روی صحنه آوردن «خشکسالی و دروغ» بار دیگر نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت و می‌توان به جرات گفت جزو بهترین‌های بخش بین‌الملل حتی در مقایسه با کارهای خارجی بود که از اجرای تعدادی از آن‌ها چندین و چند ماه می‌گذرد و از نحوه اجرای‌شان مشخص بود که کاملا پخته و مسلط به روی صحنه می‌آمدند.

استقبال از اجرای محمد یعقوبی به گونه‌ای بود که تمام صندلی‌ها، راهرو، بالکن و حتی کف زمین مملو از جمعیت بود و تماشاگران با تحمل هوای نامناسب و گرم ۱۲۰دقیقه به تماشای کار نشستند. محمد یعقوبی کارگردان تئاتر «دروغ و خشکسالی» درباره اولین اجرای خود در جشنواره می‌گوید: «ما بعد از تمرین‌های اعضای گروه با یک اجرای عمومی که این بار با نور و صدا همراه بود به روی صحنه رفتیم و می‌توانم بگویم همه چیز به روال خود پیش رفت.»

اما یعقوبی درباره همراه بودن بخش اجراهای ایرانی در کنار کارهای خارجی در بخش مسابقه جشنواره توضیح داد: این قضیه نیاز به بررسی بیشتر دارد زیرا بسیاری از کارهای خارجی حاضر در این جشنواره چیزی بیش از ۱۰۰ اجرا داشته‌اند و در مقایسه با کارهایی که برای اولین بار است که بر روی صحنه می‌آیند قوی‌تر به نظر می‌رسند.

وی می‌گوید: بهتر است حداقل در بخش بین‌الملل با خارجی‌ها برابری کنیم و کارهایی را به روی صحنه ببریم که قبلا به اجرای عمومی درآمده‌اند به این صورت می‌توانیم بخش‌هایی چون مرور را نداشته‌ باشیم و به گونه‌ای به روند جشنواره بیست و پنجم برگردیم زیرا دلایل کودکانه‌ای مانند اینکه باید اولین اجرایمان را در جشنواره به روی صحنه ببریم و یا اینکه چون همه کار را دیده‌اند پس اجرای تکراری آن در جشنواره بی‌معنا است اشتباه است. محمد یعقوبی در ارتباط با استقبال مخاطبان و حتی پشت در ماندن آنها در پشت درهای سالن چهارسو گفت: من بعد از ۱۰ سال فعالیت حرفه‌ای تئاتر مخاطبان خاص خودم را دارم و سالن‌هایی که در آن اجرا دارم همیشه پر بوده‌اند، اما درباره جشنواره باید بگویم «این رسم همه جشنواره‌ها است که بینندگان علاقه بیشتری به دیدن کارهای ارائه شده در جشنواره نشان می‌دهند و تقریبا در بیشتر موارد نیز سالن‌ها در زمان اجراهای جشنواره پر هستند. اما اینکه از کار من استقبال خاصی شده را از اقبال خودم می‌دانم و بسیار خوشحالم و تا به امروز نیز از پشت درماندن بسیاری از مردم و بلیت‌های تقلبی تئاترم با خبر نبودم، در هر حال کار به اجرای عمومی در می‌آید و در آن زمان ما میزبان علاقه‌مندان خواهیم بود.