زمانی برای تجدیدنظردر طرح نجات مالی

مترجم: محسن رنجبر

باری ریتولتز

طرح نجات مالی اداره خزانه‌داری، یک فاجعه محض بوده است. این طرح از همان روز اول، سرسری گرفته شده است. به طرز بدی طراحی شده و به طور نامناسبی اجرا گردیده است. هم هنک پاولسون و هم کنگره باید به خاطر تصویب چنین طرح سرهم‌بندی‌شده و بنجل و به خاطر قضاوت‌های وحشتناک و ناکامی‌های آشکار خود خجالت بکشند.

به سختی می‌توان موردی را پیدا کرد که این طرح در انجام آن موفق بوده باشد، به جز آن که صدها میلیارد دلار از پول مالیات‌دهنده‌ها را بر باد داد. دولت، در عوض این مخارج، در عمل هیچ فایده‌ای نبرده است.

هیچ وام‌دهی جدیدی صورت نگرفته، هیچ استخدام جدیدی روی نداده است، پرداخت‌های بسیاری به مسببین این افتضاح صورت گرفته است و پرداخت‌های اضافی به سهامداران این شرکت‌های با مدیریت ضعیف داده شده است. طرح نجات مالی در نهایت، سبب ایجاد «مخاطرات اخلاقی» برای نسل‌های آینده خواهد شد.

روشی هوشمندانه‌تر برای بر باد دادن میلیاردها دلار پول این است که سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی را بررسی کنیم. همه بانک‌ها را اولویت‌بندی کرده، موارد نامناسب را کنار بگذاریم و در بانک‌هایی که امکان نجات آنها وجود دارد، با شرایطی همانند بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری کنیم. وارن‌بافت (Warren Buffet)، مبلغ ۵میلیارد دلار را در گلدمن ساکس هزینه کرد و به ترکیب خوبی از ضمانت و بازدهی دست یافت. چرا مالیات‌دهنده‌ها از شرایط مشابهی برخوردار نشدند؟

اگر البته سرمایه‌گذاری بخش خصوصی (حداقل سرمایه‌گذاری ۱۰۰میلیون دلاری) را مطالبه کرده بودیم و آن گاه دولت آمریکا، ۵برابر یا حتی ۱۰ برابر آن را انجام داده بود، هم‌اکنون وضعیت بسیاری بهتری داشتیم. اما در عوض شرکت‌‌هایی مثل سیتی‌بانک (Citibank) به خاطر سوداگری‌های شتابزده و بی‌کفایتی فاحششان پاداش گرفتند.

به این دلیل است که مقاله وزیر اقتصاد اوباما در واشنگتن‌پست («گیتنر در حال آماده‌سازی تجدیدنظر در طرح نجات مالی است»،) حداقل به گونه‌ای تشویق‌کننده است.

تیموتی گیتنر، کاندیدای ریاست خزانه‌داری و اعضای تیم اقتصادی رییس‌جمهور منتخب، باراک اوباما که با تردید شدید Capital Hill در باب برنامه نجات مالی ۷۰۰میلیارد دلاری روبه‌رو هستند، در حال تجدیدنظر در این طرح ابتکاری که با مشکل روبه‌رو شده می‌باشند و به دنبال آن هستند که دامنه آن را بسیار فراتر از وال‌استریت ببرند.

گیتنر، به همراه لورنس سامرز و دیگر مشاوران ارشد اقتصادی، شب و روز در طبقه هشتم اداره تیم انتقالی در مرکز واشنگتن کار می‌کرده‌اند تا روشی جدید را صورت بخشند که کمک‌های این طرح به شهرداری‌ها، بنگاه‌های کوچک، صاحبخانه‌ها و دیگر مصرف‌کننده‌ها را افزایش دهد. در حالی که قانون‌گذارها چگونگی هزینه ۳۵۰میلیارد دلار اول آن توسط مقامات دولت بوش را به چالش کشیده‌اند، گیتنر شانس کمی دارد که کنگره، نصف دیگر آن را بدون تجهیز دوباره برنامه و افزودن منابع لازم تایید کند.گزارشی از هیات بازرسی کنگره که در ۱۰ ژانویه ۲۰۰۹ منتشر شد، این چالش را تایید می‌کند. این گزارش، مسوولان اداره خزانه‌داری که در حال ترک سمت‌های خود هستند را بابت اجرای طرح نجات مالی، از جمله به خاطر «آنچه که شکاف‌های قابل‌ملاحظه‌ای در بازبینی استفاده از پول مالیات‌دهنده‌ها توسط خزانه‌داری به نظر می‌رسد»، به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهد.

علاوه‌بر آن، در این گزارش، خزانه‌داری بابت ناکامی در تعیین درست میزان موفقیت طرح یا ایجاد یک استراتژی کلی مقصر دانسته شده و این اداره، به خاطر استفاده نکردن از هیچ یک از وجوه جهت ممانعت از سلب مالکیت خانه‌ها از وام‌گیرندگان به آن گونه که کنگره مقرر کرده است، مورد انتقاد قرار گرفته است.بخش اعظم کارهای تیم اوباما، بر تعیین اصولی معطوف شده است که به وضوح، روند برنامه و شرایط کمک دولت به شرکت‌های مالی را تعریف می‌کنند.

به نظر من در این ماجرا، اندکی بازگشت به عقب وجود دارد که گیتنر را تا حدودی از طرح فاجعه‌بار پائولون‌ دور می‌سازد. حداقل، تنها همین که کسی به جای آن که واکنشی احساسی از خود نشان دهد و به تفکر استراتژیک و راهبردی بپردازد، گام کوچکی به سوی جهت‌گیری صحیح است.