فرمان تدوین برنامه پنجم

عکس: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری

دستور حمایت از شکل‌گیری بازارهای رقابتی

ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه پنجم با رویکرد مبنایی «پیشرفت» و «عدالت»

دنیای اقتصاد- حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی‌، در نامه‌ای به آقای احمدی نژاد، رییس جمهور، سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه را ابلاغ کردند.این سیاست‌های کلی در چارچوب سند چشم‌انداز بیست ساله و با رویکرد مبنایی پیشرفت و عدالت، ابلاغ شده است.سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه دارای ۴۵ بند و شامل سرفصل‌های: امور فرهنگی، امور علمی‌و فناوری، امور اجتماعی، امور اقتصادی و امور سیاسی، دفاعی و امنیتی است. متن ابلاغیه مقام معظم رهبری به رییس جمهور که همزمان برای رییس مجلس، رییس قوه قضائیه و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شده، به‌این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای دکتر احمدی نژاد

ریاست محترم جمهوری اسلامی‌ایران

با سلام و تحیت

پیش روی بودن دومین پنج سال از سند چشم‌انداز دوره بیست ساله کشور و ابلاغ بعضی از سیاست‌های کلی اصولی مانند سیاست‌های کلی اصل ۴۴ از یک طرف و بعضی تحولات جهانی از طرف دیگر، اقتضا می‌کند که هرچه زودتر قانون برنامه پنج‌ساله پنجم کشور با جهت‌گیری دستیابی به اهداف مرحله‌ای متناسب با سند چشم‌انداز بیست ساله تهیه گردد.‌ اینک سیاست‌های کلی برنامه پنجم که باید مبنای تهیه و تدوین قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی‌ایران باشد، ابلاغ می‌گردد.انتظار می‌رود این سیاست‌ها که با رویکرد مبنایی پیشرفت و عدالت تنظیم شده، بتواند در جای جای کلیه فعالیت‌های کشور چه در بعد تقنین و چه در بعد اجرا ظاهر گردد. بی‌گمان اهتمام و دقت نظر جنابعالی و هیات محترم دولت و مجلس محترم شورای اسلامی‌و سایر دستگاه‌های رییسی نظام می‌تواند در‌ این باره نقش تعیین‌کننده ‌ایفا کند. انتظار دارم در دوره پنج ساله آینده اقدامات اساسی برای تدوین الگوی توسعه‌ ایرانی ـ اسلامی ‌که رشد و بالندگی انسان‌ها بر مدار حق و عدالت و دستیابی به جامعه‌ای متکی بر‌ارزش‌های اسلامی‌و انقلابی و تحقق شاخص‌های عدالت اجتماعی و اقتصادی در گرو آن است، توسط قوای سه گانه کشور صورت گیرد.

مقام معظم رهبری در نامه‌ای به رییس‌جمهور ابلاغ کردند

فرمان تدوین برنامه پنجم

مشارکت جدی‌اندیشه وران حوزه و دانشگاه در تبیین مقوله عدالت و اقتضائات آن نقشی تعیین کننده در‌این امر دارد. لازم می‌دانم از مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام و هیات محترم دولت و دبیرخانه مجمع و نیز کارشناسان فعال و همکار با این مجموعه‌ها که در تنظیم پیشنهادهای مربوط به سیاست‌های کلی برنامه پنجم نقش آفرینی کرده‌اند، صمیمانه سپاسگزاری نمایم.

نسخه حاوی مجموعه سیاست‌ها همزمان برای مجلس شورای اسلامی‌و مجمع تشخیص مصلحت ارسال می‌شود.

سیدعلی خامنه‌ای

سیاست‌هاى کلى برنامه پنجم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى‌ایران

ـ امور فرهنگى

۱ـ تکمیل و اجراى طرح مهندسى فرهنگى کشور و تهیه پیوست فرهنگى براى طرح‏هاى مهم.

۲ـ‌ زنده و نمایان نگه داشتن‌اندیشه دینى و سیاسى حضرت امام خمینى(ره) و برجسته کردن نقش آن به عنوان یک معیار اساسى در تمام سیاست گذارى‏ها و برنامه ریزى‏ها.

۳ـ‌ تقویت قانونگرایى، انضباط اجتماعى، وجدان کارى، خودباورى، روحیه کار جمعى، ابتکار، درستکارى، قناعت، پرهیز از اسراف و اهتمام به ارتقای کیفیت در تولید.

۴ـ مقابله با جریانات انحرافى در حوزه دین و زدودن خرافات و موهومات.

۵ـ استفاده بهینه از فناورى‏هاى اطلاعاتى و ارتباطى براى تحقق اهداف فرهنگى نظام.

۶ـ‌ایجاد درک مشترک از چشم‌انداز بیست ساله و تقویت باور و عزم ملى براى تحقق آن.

ـ امور علمى و فناورى

۷ـ تحول در نظام آموزش عالى و پژوهش در موارد زیر:

۱ـ ۷ـ افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به ۳ درصد تولید ناخالص داخلى تا پایان برنامه پنجم و افزایش ورود دانش آموختگان دوره کارشناسى به دوره‏هاى تحصیلات تکمیلى به ۲۰ درصد.

۲ـ ۷ـ دستیابى به جایگاه دوم علمى و فناورى در منطقه و تثبیت آن در برنامه پنجم.

۳ـ ۷ـ ارتباط موثر بین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشى با صنعت و بخش‌هاى مربوط جامعه.

۴ـ ۷ـ توانمندسازى بخش غیردولتى براى مشارکت در تولید علم و فناورى.

۵ـ ۷ـ دستیابى به فناورى‏هاى پیشرفته مورد نیاز.

۸ـ تحول در نظام آموزش و پرورش با هدف ارتقای کیفى آن بر اساس نیازها و اولویت‌هاى کشور در سه حوزه دانش، مهارت و تربیت و نیز افزایش سلامت روحى و جسمى دانش‏آموزان.

۹ـ تحول و ارتقای علوم انسانى با: تقویت جایگاه و منزلت این علوم، جذب افراد مستعد و با انگیزه، اصلاح و بازنگرى در متون و برنامه‏ها و روش‏هاى آموزشى، ارتقای کمى و کیفى مراکز و فعالیتهاى پژوهشى و ترویج نظریه‏پردازى، نقد و آزاداندیشى.

۱۰ـ گسترش حمایتهاى هدفمند مادى و معنوى از نخبگان و نوآوران علمى و فناورى از طریق: ارتقای منزلت اجتماعى، ارتقای سطح علمى و مهارتى، رفع دغدغه خطرپذیرى مالى در مراحل پژوهشى و آزمایشى نوآورى‏ها، کمک به تجارى سازى دستاوردهاى آنان.

۱۱ـ تکمیل و اجراى نقشه جامع علمى کشور.

ـ امور اجتماعى

۱۲ـ تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و در صحنه‏هاى اجتماعى و استیفاى حقوق شرعى و قانونى بانوان در همه عرصه‏ها و توجه ویژه به نقش سازنده آنان.

۱۳ـ تقویت هویت ملى جوانان متناسب با آرمان‌هاى انقلاب اسلامى، فراهم کردن محیط رشد فکرى و علمى و تلاش در جهت رفع دغدغه‏هاى شغلى، ازدواج، مسکن و آسیبهاى اجتماعى آنان، توجه به مقتضیات دوره جوانى و نیازها و تواناییهاى آنان.

۱۴ـ اصلاح نظام ادارى و قضایى در جهت: افزایش تحرک و کارآیى، بهبود خدمت رسانى به مردم، تامین کرامت و معیشت کارکنان، به کارگیرى مدیران و قضات لایق و امین و تامین شغلى آنان، حذف یا ادغام مدیریتهاى موازى، تاکید بر تمرکز زدایى در حوزه‏هاى ادارى و اجرایى، پیشگیرى از فساد ادارى و مبارزه با آن و تنظیم قوانین مورد نیاز.

۱۵ـ هویت بخشى به سیماى شهر و روستا، باز آفرینى و روزآمد سازى معمارى‌ایرانى - اسلامى، رعایت معیارهاى پیشرفته براى‌ایمنى بناها و استحکام ساخت و سازها.

۱۶ـ تقویت و کارآمد کردن نظام بازرسى و نظارت، اصلاح قوانین و مقررات در جهت رفع تداخل میان وظایف نهادهاى نظارتى و بازرسى.

۱۷ـ اولویت دادن به‌ایثارگران انقلاب اسلامى در عرضه منابع مالى و فرصت‌ها و امکانات و مسوولیت‌هاى دولتى در صحنه‏هاى مختلف فرهنگى و اقتصادى.

۱۸ـ اهتمام به توسعه ورزش و حمایت از گسترش فعالیت‏هاى گردشگرى با تاکید بر سفرهاى زیارتى.

۱۹ـ تاکید بر رویکرد انسان سالم و سلامت همه جانبه با توجه به:

۱ـ ۱۹ـ یکپارچگى در سیاستگذارى، برنامه ریزى، ارزشیابى، نظارت و تخصیص منابع عمومى.

۲ـ ۱۹ـ ارتقای شاخص‌هاى سلامت هوا، امنیت غذا، محیط و بهداشت جسمى و روحى.

۳ـ ۱۹ـ کاهش مخاطرات و آلودگى‏هاى تهدید کننده سلامت.

۴ـ ۱۹ـ اصلاح الگوى تغذیه جامعه با بهبود ترکیب و سلامت مواد غذایى.

۵ـ ۱۹ـ توسعه کمى و کیفى بیمه‏هاى سلامت و کاهش سهم مردم از هزینه‏هاى سلامت به ۳۰درصد تا پایان برنامه پنجم.

۲۰ـ ارتقای امنیت اجتماعى:

۱ـ ۲۰ـ مبارزه همه جانبه با مواد مخدر و روانگردان و اهتمام به اجراى سیاست‌هاى کلى مبارزه با مواد مخدر.

۲ـ ۲۰ـ سامان بخشى مناطق حاشیه‌نشین و پیشگیرى و کنترل ناهنجارى‏هاى عمومى ناشى از آن.

۳ـ ۲۰ـ استفاده از ابزارهاى فرهنگى، آموزشى و رسانه‏ها براى پیشگیرى و مقابله با ناهنجارى‏هاى فرهنگى و اجتماعى.

ـ امور اقتصادى

الف) رشد مناسب اقتصادى با تاکید بر:

۲۱ـ تحقق رشد مستمر و پرشتاب اقتصادى به میزان حداقل ۸درصد نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلى ‏با:

۱ـ ۲۱ـ توسعه سرمایه گذارى از طریق کاهش شکاف پس‌انداز - سرمایه گذارى با حفظ نسبت پس‏انداز به تولید ناخالص داخلى حداقل در سطح ۴۰ درصد و جذب منابع و سرمایه‏هاى خارجى.

۲ـ ۲۱ـ ارتقای سهم بهره‏ورى در رشد اقتصادى به یک سوم در پایان برنامه.

۳ـ ۲۱ـ بهبود فضاى کسب و کار کشور با تاکید بر ثبات محیط اقتصاد کلان، فراهم آوردن زیرساخت‏هاى ارتباطى، اطلاعاتى، حقوقى، علمى و فناورى مورد نیاز، کاهش خطرپذیرى‏هاى کلان اقتصادى، ارائه مستمر آمار و اطلاعات به صورت شفاف و منظم به جامعه.

۴ـ ۲۱ـ تقویت و توسعه نظام استاندارد ملى.

۲۲ـ تغییر نگاه به نفت و گاز و درآمدهاى حاصل از آن، از منبع تامین بودجه عمومى به «منابع و سرمایه‏هاى زاینده اقتصادى» و ‌ایجاد صندوق توسعه ملى با تصویب اساسنامه آن در مجلس شوراى اسلامى در سال اول برنامه پنجم و برنامه ریزى براى استفاده از مزیت نسبى نفت و گاز در زنجیره صنعتى و خدماتى و پایین دستى وابسته بدان با رعایت:

۱ـ ۲۲ـ واریز سالانه حداقل ۲۰ درصد از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز و فرآورده‏هاى نفتى به صندوق توسعه ملى.

۲ـ ۲۲ـ ارائه تسهیلات از منابع صندوق توسعه ملى به بخش‏هاى خصوصى، تعاونى و عمومى غیردولتى با هدف تولید و توسعه

سرمایه گذارى در داخل و خارج کشور با در نظر گرفتن شرایط رقابتى و بازدهى مناسب اقتصادى.

۳ـ ۲۲ـ قطع وابستگى هزینه‏هاى جارى دولت به درآمدهاى نفت و گاز تا پایان برنامه.

۲۳ـ اصلاح ساختار نظام بانکى با اجراى کامل و روزآمد قانون بانکدارى بدون ربا و نهادینه کردن نظام‏هاى قرض‏الحسنه، تامین اعتبارات خرد و اعتبارات لازم براى سرمایه گذارى‏هاى بزرگ.

۲۴ـ ارتقای کمى و کیفى بازارهاى مالى(سرمایه، پول و بیمه) با تاکید بر کارآیى، شفافیت و سلامت.

۲۵ـ تحقق سیاست‏هاى کلى اصل۴۴ قانون اساسى والزامات مربوط به هر یک از بندها با تاکید بر:

۱ـ۲۵ـ حمایت از شکل‏گیرى بازارهاى رقابتى.

۲ـ۲۵ـ‌ایجاد ساختارهاى مناسب براى‌ایفاى وظایف حاکمیتى

(سیاست گذارى، هدایت و نظارت).

۳ـ۲۵ـ تنظیم سیاست‏هاى تشویقى در جهت تبدیل فعالیت‏هاى غیرمتشکل (نهاد خانوار) به فعالیت‏هاى واحدهاى حقوقى.

۴ـ۲۵ـ‌ایجاد بازار رقابتى براى ارائه خدمات بیمه درمانى.

۲۶ـ توجه به ارزش اقتصادى، امنیتى، سیاسى و زیست محیطى آب با تسریع در استحصال، عرضه، نگهدارى و مصرف آن و مهار آب‌هایى که از کشور خارج مى‏شود با اولویت استفاده از منابع آب‌هاى مشترک.

۲۷ـ سرمایه گذارى در استحصال و استخراج گاز و نفت و معادن مشترک با کشورهاى همسایه با رعایت سیاست‏هاى کلى اصل ۴۴ قانون اساسى.

۲۸ـ حفظ ذخایر راهبردى ارزى به مقدارى که اطمینان از تامین نیازهاى اساسى کشور در مدت معین (براساس مصوبه شوراى عالى امنیت ملى) حاصل گردد.

۲۹ـ تاکید بر راهبرد توسعه صادرات به ویژه در بخش خدمات با فناورى بالا به نحوى که کسرى تراز بازرگانى بدون نفت کاهش یافته و توازن در تجارت خدمات ایجاد گردد.

۳۰ـ گسترش همه جانبه همکارى با کشورهاى منطقه جنوب غربى آسیا در تجارت، سرمایه‏گذارى و فناورى.

۳۱ـ ارتقا و هماهنگى میان اهداف توسعه‏اى: آموزش، بهداشت و اشتغال به طورى که در پایان برنامه پنجم، شاخص توسعه انسانى به سطح کشورهاى با توسعه انسانى بالا برسد.

۳۲ـ تبدیل نظام بودجه ریزى کشور به بودجه‌ریزى عملیاتى.

۳۳ـ برقرارى ارتباط کمى و کیفى میان برنامه پنج‏ساله و بودجه‏هاى سالانه با سند چشم‏انداز با رعایت شفافیت و قابلیت نظارت.

ب) گسترش عدالت اجتماعى با:

۳۴ـ تنظیم همه فعالیت‏هاى مربوط به رشد و توسعه اقتصادى بر پایه عدالت اجتماعى و کاهش فاصله میان درآمدهاى طبقات و رفع محرومیت از قشرهاى کم درآمد با تاکید بر موارد زیر:

۱ـ ۳۴ـ جبران نابرابرى‏هاى غیرموجه درآمدى از طریق سیاست‌هاى مالیاتى، اعطاى یارانه‏هاى هدفمند و ساز و کارهاى بیمه‏اى.

۲ـ ۳۴ـ تکمیل بانک اطلاعات مربوط به اقشار دو دهک پایین درآمدى و به‌هنگام کردن مداوم آن.

۳ـ ۳۴ـ هدفمند کردن یارانه‏هاى آشکار و اجراى تدریجى هدفمند کردن یارانه‏هاى غیرآشکار.

۴ـ ۳۴ـ تامین برخوردارى آحاد جامعه از اطلاعات اقتصادى.

۳۵ـ اقدامات لازم براى جبران عقب‌ماندگى‏هاى حاصل از دوران‌هاى تاریخى گذشته با تاکید بر:

۱ـ ۳۵ـ‌ ارتقای سطح درآمد و زندگى روستاییان و کشاورزان با تهیه طرحهاى توسعه روستایى، گسترش کشاورزى صنعتى، صنایع روستایى و خدمات نوین و اصلاح نظام قیمت‏گذارى محصولات کشاورزى.

۲ـ ۳۵ـ‌گسترش فعالیت‏هاى اقتصادى در مناطق مرزى و سواحل جنوبى و جزایر با استفاده از ظرفیت‏هاى بازرگانى خارجى کشور.

۳ـ ۳۵ـ‌کاهش فاصله دو دهک بالا و پایین درآمدى جامعه به طورى که ضریب جینى به حداکثر ۳۵/۰ در پایان برنامه برسد.

۴ـ ۳۵ـ‌ انجام اقدامات ضرورى براى رساندن نرخ بیکارى در کشور به ۷ درصد.

۵ـ ۳۵ـ‌ تامین بیمه فراگیر و کارآمد و گسترش کمى و کیفى نظام تامین اجتماعى و خدمات بیمه درمانى.

۶ـ ۳۵ـ‌ توسعه نظام‏هاى پیشگیرى از آسیب‏هاى فردى و اجتماعى.

۷ـ ۳۵ـ‌ حمایت از اقشار محروم و زنان سرپرست خانوار.

۸ـ ۳۵ـ ‌توسعه بخش تعاون با هدف توانمندسازى اقشار متوسط و کم‏درآمد جامعه به نحوى که تا پایان برنامه پنجم سهم تعاون به ۲۵ درصد برسد.

ـ امور سیاسى، دفاعى و امنیتى

۳۶ـ تقویت حضور و مشارکت مردم در عرصه‏هاى سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى.

۳۷ـ جهت‌دهى جریانات سیاسى به پایبندى به ارزش‏هاى اسلامى - انقلابى، دفاع از منافع‏ملى، دشمن‏ستیزى، قانون‌پذیرى و اصول اخلاقى.

۳۸ـ حمایت از آزادى‏هاى مشروع و صیانت از حقوق اساسى ملت.

۳۹ـ اعتلاى شأن، موقعیت، اقتدار و نقش جمهورى اسلامى‌ایران در منطقه و نظام بین‏الملل به‏منظور تحکیم امنیت ملى و پیشبرد منافع ملى با تاکید بر:

۱ـ ۳۹ـ تقویت همکارى‏هاى دوجانبه، منطقه‏اى و بین‏المللى با اولویت کشورهاى همسایه.

۲ـ ۳۹ـ تقویت روابط سازنده با کشورهاى غیرمتخاصم.

۳ـ ۳۹ـ بهره‏گیرى از روابط براى افزایش توان ملى.

۴ـ ۳۹ـ مقابله با افزون خواهى و اقدام متجاوزانه در روابط خارجى.

۵ـ ۳۹ـ تلاش براى رهایى منطقه از حضور نظامى بیگانگان.

۶ـ ۳۹ـ حمایت از مسلمانان و ملت‏هاى مظلوم و مستضعف به‌ویژه ملت فلسطین.

۷ـ ۳۹ـ تلاش براى همگرایى بیشتر میان کشورهاى اسلامى.

۸ـ ۳۹ـ تلاش براى اصلاح ساختار سازمان ملل.

۹ـ ۳۹ـ سازماندهى تلاش مشترک براى ایجاد مناسبات و نظامات جدید اقتصادى، سیاسى و فرهنگى منطقه‏اى و جهانى با هدف تامین عدالت، صلح و امنیت جهانى.

۴۰ـ حضور فعال و هدفمند در سازمان‌هاى بین‏المللى و منطقه‏اى و تلاش براى ایجاد تحول در رویه‏هاى موجود بر اساس ارزش‌هاى اسلامى.

۴۱ـ ارتقای نقش مدیریتى‌ایران در توزیع و ترانزیت انرژى، افزایش فرصت‌هاى صادراتى، جذب سرمایه و فناورى‏هاى پیشرفته و کمک به استقرار نظام پولى، بانکى و بیمه‏اى مستقل با کمک کشورهاى منطقه‏اى و اسلامى و دوست با هدف کاهش وابستگى به سیستم پولى نظام سلطه.

۴۲ـ تقویت تعامل فرهنگى، حقوقى، سیاسى و اقتصادى با جهان به‌ویژه حوزه تمدن اسلامى -‌ایرانى.

۴۳ـ‌ تقویت هویت اسلامى و‌ایرانى‌ایرانیان خارج از کشور، کمک به ترویج خط و زبان فارسى در میان آنان، حمایت از حقوق آنان و تسهیل مشارکت آنان در توسعه ملى.

۴۴ـ تحکیم و ارتقای امنیت پایدار، فراگیر و تضمین‌کننده اهداف و منافع ملى با تاکید بر:

۱ـ ۴۴ـ تقویت نقش مردم و اطلاعات مردمى در پیشگیرى از تحرکات ضد‌امنیتى.

۲ـ ۴۴ـ تقویت و تعامل مؤثر دستگاه‏هاى اطلاعاتى، انتظامى و قضایى و هماهنگى بین آنها براى تامین اشراف اطلاعاتى و مقابله با هر نوع اخلال در امنیت عمومى، اقتصادى و اجتماعى و مقابله با تهدیدهاى نرم.

۳ـ ۴۴ـ‌ایجاد سامانه یکپارچه نرم‏افزارى اطلاعاتى، ارتقای سطح حفاظت از اطلاعات رایانه‏اى، توسعه علوم و فناورى‏هاى مرتبط با حفظ امنیت سامانه‏هاى اطلاعاتى و ارتباطى به منظور صیانت از فضاى تبادل اطلاعات، تقویت فنى براى مقابله با تخلفات در فضاهاى رایانه‏اى و صیانت از حریم فردى و عمومى.

۴ـ ۴۴ـ تقویت زیرساخت‏هاى انسجام و همبستگى ملى براى پیشگیرى و مقابله با عوامل بروز گسست‏هاى هویتى، اجتماعى، فرهنگى و اعتقادى.

۴۵ـ ارتقای توانمندى‏هاى دفاعى و قدرت بازدارندگى به منظور دفاع از حاکمیت، تمامیت ارضى، منافع و امنیت ملى و مقابله مؤثر با تهدیدهاى خارجى و ‌ایجاد توازن منطقه‏اى با تاکید بر:

۱ـ ۴۵ـ‌ کسب دانش و فناورى‏هاى نو و نرم‏افزارهاى پیشرفته دفاعى و نوسازى و بازسازى صنایع دفاعى، افزایش ضریب خودکفایى با توسعه تحقیقات و بهره‏مندى از همه ظرفیت‏هاى صنعتى کشور.

۲ـ ۴۵ـ‌ اهتمام به حضور نیروهاى مردمى در امنیت و دفاع از کشور و انقلاب با تقویت کمى و کیفى بسیج مستضعفان.

۳ـ ۴۵ـ‌ گسترش پدافند غیرعامل.

۴ـ ۴۵ـ‌ امنیت پایدار مناطق مرزى و کنترل مؤثر مرزها.

عکس: ایسنا