آیا جرج بوش در مراحل پایانی تصمیم‌گیری برای گشایش دفتر در تهران قراردارد
پیشدستی به اوباما؟
او در کوران مبارزات انتخاباتی تلاش کرد تا چهره متفاوتی از آمریکا را به نمایش بگذارد و «تغییر» را در اولویت نخست برنامه‌های داخلی و خارجی دولت آینده خود معرفی کرد.
دنیای‌اقتصاد- سرانجام «باراک اوباما»ی دموکرات با پیروزی قاطع بر «جان مک کین» جمهوری‌خواه رییس‌جمهور منتخب آمریکا شد.
او در کوران مبارزات انتخاباتی تلاش کرد تا چهره متفاوتی از آمریکا را به نمایش بگذارد و «تغییر» را در اولویت نخست برنامه‌های داخلی و خارجی دولت آینده خود معرفی کرد. اوباما در بحث سیاست خارجی ترجیح داد تا از جنگ‌طلبی و جنگ‌افروزی فاصله گیرد و از گفت‌وگو نه‌تنها با دوستان، بلکه با دیگران (از جمله ایران) سخن به میان آورد. وی چند ماه پیش در پاسخ به انتقاد برخی از مخالفان گفت‌وگوی ایران و آمریکا گفته بود: با استالین و مائو هم گفت‌وگو کردیم، رییس‌جمهور آمریکا باید واقع‌بین باشد و باب گفت‌وگو را باز کند. اوباما تاکید کرده بود: ایران، کوبا و ونزوئلا در مقایسه با اتحاد جماهیر شوروی تهدید جدی برای آمریکا به حساب نمی‌آیند، آن زمان که شوروی می‌گفت: «می‌خواهم شما را از روی کره زمین محو کنم.» اتحاد جماهیر شوروی هزاران سلاح هسته‌ای داشت، اما ایران حتی به یک سلاح هسته‌ای هم مجهز نیست. وی تعامل مستقیم با شوروی را از عوامل کارساز فرو ریختن دیوار برلین و جلوگیری از جنگ هسته‌ای دانسته بود.
اینک اگرچه اوباما پیروز انتخابات است، اما فاصله او تا به دست گرفتن عملی سکان هدایت آمریکا به اندازه ۷۶ روز است و این در حالی است که منابع غربی بر این باورند که جورج بوش در روزهای باقی‌مانده از حاکمیتش قرار است برخی از گره‌های موجود در سیاست‌های داخلی و خارجی خود را باز کند تا شاید قدری محبوبیت از دست رفته خود را جبران نماید.
به نوشته روزنامه فایننشال تایمز، محبوبیت بوش طی روزهای اخیر به سختی به بالای ۲۰درصد رسیده و به نظر می‌رسد که وی ضعیف‌ترین رییس‌جمهور در بین روسای‌جمهور ضعیف آمریکا بوده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، دانیل دامبی نویسنده این مطلب خاطرنشان کرده است: اما با این وجود پس از پایان انتخابات، وی قرار است بار دیگر ظاهر شود و میزبان نشستی در واشنگتن بین روزهای ۱۴ و ۱۵ نوامبر درباره موضوع بحران مالی باشد.
دولت وی همچنین آماده می‌شود تا گام مهمی را در روابط با ایران بردارد و در مراحل پایانی تصمیم‌گیری درباره برنامه‌های خود مبنی بر فرستادن دیپلمات‌ها به تهران برای ایجاد یک دفتر دیپلماتیک قرار دارد، دفتری که حافظ منافع آمریکا در جمهوری اسلامی ایران است.
به گفته دامبی، مقام‌های وزارت خارجه آمریکا به مدت چندین ماه با کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا گفت‌وگو و به حمایت وی از چنین گامی اشاره کرده‌اند، اما از هر گونه درخواست رسمی تا پس از انتخابات خودداری کرده‌اند.مقام‌های سابق و کنونی آمریکا می‌گویند سیاست‌هایی که بوش هم‌اکنون بر آنها تمرکز کرده بیشتر به مواضع باراک اوباما شباهت دارد تا جان مک کین و این در حالی است که بوش هم‌حزبی مک کین است.
این مطلب افزوده است: دولت بوش در دوره دوم ریاست جمهوری تلاش خود را برای بهبود ائتلاف‌های قدیمی و تمرکز بر رویکرد چندجانبه‌تر به طرف دیپلماسی (بیش از دوره اول خود) افزایش داد، از جمله در ایجاد یک رویکرد مشترک در قبال ایران، تشویق روند صلح خاورمیانه یا پرداختن به برنامه هسته‌ای کره شمالی.در همین حال، برخی کارشناسان می‌گویند: در حالی‌که رویکرد مک کین به مواضع دوره اول بوش نزدیک‌تر است، دموکرات‌ها با مواضع روزهای پایانی و رویکرد عمل گرایانه‌تر بوش مشترکات بیشتری دارند.
به عقیده دامبی، اقدام احتمالی دولت بوش در ایجاد یک دفتر دیپلماتیک در ایران با درخواست اوباما مبنی بر گفت‌وگو با تهران هماهنگی بیشتری دارد تا با رویکرد مبهم مک کین.
این در حالی است که به نوشته روزنامه لوموند به نقل از برخی کارشناسان آمریکایی، اعمال فشار بر تهران قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران و استقرار دولت جدید در آمریکا اثری سازنده نخواهد داشت.
به نوشته این روزنامه به نظر می‌رسد، تلاش‌های دیپلماتیک در مورد پرونده هسته‌ای ایران متوقف شده است و برخی کارشناسان و دیپلمات‌های آشنا به این موضوع از نوعی خستگی و تسلیم در برابر تصور ایده یک ایران در حال حرکت سریع به سمت توان هسته‌ای نظامی، حرف می‌زنند.
روزنامه لوموند به نقل از رابرت آین هورن، یکی از مسوولان دولت بوش نوشته است: تا قبل از بهار یا تابستان سال ۲۰۰۹ یعنی زمانی که دولت‌های جدید آمریکا و ایران مشخص می‌شوند، در عرصه دیپلماتیک تغییری رخ نخواهد داد. با این حال لوموند با استناد به اظهارات یکی از کارشناسان وزارت امور خارجه آمریکا که مسوول تهیه صورت وضعیتی از پرونده هسته‌ای ایران برای تهیه توصیه‌ها و پیشنهادات به دولت آتی آمریکا است، تصریح کرده است که هنوز جای کار برای دیپلماسی آن از طریق ایجاد ائتلافی از کشورهای داوطلب برای افزایش فشارهای مالی و اقتصادی بر ایران، وجود دارد. این روزنامه در مورد مواضع دولت آتی آمریکا نیز به برخی اقدام‌ها از جمله مذاکرات مستقیم با ایران برای دادن تضمین امنیتی اشاره و در همین حال تصریح کرده است که بسیاری معتقدند برای این کار نیز باید درنگ کرد و دید آیا رییس‌جمهوری بعدی نیز احمدی‌نژاد خواهد بود یا نه.
لوموند در ادامه به یکی از موانع دیگر در پرونده هسته ای ایران پرداخته و نوشته است: درباره اینکه آیا گفت‌وگوهای گسترده بین ایران و آمریکا در آینده صورت می‌گیرد یا نه، مساله مهم و حساس دیگری وجود دارد که یکی از مفاد قطعنامه سازمان ملل متحد مبنی بر تعلیق غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران است.
لوموند ضمن ادعای این مطلب که ایران هنوز از تن در دادن به خواست جهانی برای تعلیق (غنی سازی) طفره می‌رود و به پیشنهاد همکاری کشورهای بزرگ نیز پاسخ نمی دهد، اظهار کرده است: ایران سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای خود را بی‌پاسخ گذاشته است.
این روزنامه معتقد است که ایران به منظور کسب پیشنهاداتی بهتر از آنچه که دولت بوش به این کشور ارائه کرده، با زمان بازی می‌کند.
به گفته رابرت آین هورن، تیم کاری باراک اوباما معتقدند که می‌توانند بهتر از دولت بوش عمل کنند و در این راستا از حمایت های بیشتر جهانی از کشورهای حوزه خلیج (فارس) و اتحادیه اروپا گرفته تا روسیه و چین برخوردار باشند. با این وجود اوباما نیز مانند مک کین از ایران خواهد خواست که قبل از هر چیز فعالیت‌های (غنی‌سازی) خود را تعلیق کند.
به نوشته لوموند وجود عاملی مانند روسیه اوضاع را به شدت خراب می‌کند، زیرا مسکو از ماجرای جنگ گرجستان در تابستان گذشته به شدت عصبانی است. از سوی دیگر، به اعتقاد گری سیمور، از کارشناسان نزدیک به دموکرات‌ها و از اعضای شورای روابط خارجی در نیویورک، روسیه مساله مهار برنامه هسته‌ای ایران را در صدر اولویت های سیاست خارجی خود قرار نداده است. روسیه بر عکس این موضوع را در استراتژی خود به عنوان فاکتوری برای رویارویی با آمریکا می‌بیند. در محافل خصوصی مسوولان روسی می‌گویند که ایران در آستانه هسته‌ای متوقف خواهد شد. سیمور می‌افزاید: دولت جدید آمریکا بی‌هیچ تردیدی می‌کوشد پیشنهاد بهتری به ایران ارائه دهد و در همین حال نیز به مسکو خواهد گفت که اگر این پیشنهاد نیز با رد تهران روبه‌رو شود شما دیگر از ایران حمایت نکنید. وی اضافه می‌کند: اما من نسبت به بخت موفقیت این تلاش نیز تردید دارم، زیرا ایران خود را در موضع قدرت می‌بیند. حتی اگر آمریکایی‌ها نیز به تهران بروند، معلوم نیست که آنها بتوانند موفقیتی به دست آورند. ایرانی‌ها از تامل در این ماجرا سود خواهند برد. چرا که این سیاست بلاتصمیم تاکنون به سود آنها تمام شده است.
توجه اندک دموکرات‌ها به رویکرد نظامی علیه تهران
دموکرات‌ها به رویکرد نظامی علیه ایران کمتر توجه دارند ولی بهدنبال ایجاد اجماعجهانی و افزایش تحریم علیه تهران به پیش میروند. محمدعلی سبحانی، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با ایلنا، در مورد تاثیر روی کارآمدن دموکرات‌ها بر پرونده هسته‌ای ایران گفت: دموکرات‌ها در مورد ایران سیاست گفت‌وگو از موضع قدرت را دنبال میکنند یعنی در عین حالی‌که بهدنبال ارائه پیشنهادات و گفت‌وگو با ایران هستند، اجماع جهانی و تحریم اقتصادی علیه ایران را نیز دنبال میکنند.وی در این زمینه افزود: گزینه نظامی بهخاطر رویکرد دموکرات‌ها کمرنگتر می‌شود اما احتمال شکلگیری اجماعجهانی علیه ایران و شرکت بیشتر کشورها در تحریمهای اقتصادی علیه این کشور قوت می‌گیرد.سبحانی گفت: جمهوریخواهان بهخاطر تندرویهای خاص خود که در بین نئومحافظهکاران بیشتر هم هستند، قدرت لازم برای شکلدادن به اجماع جهانی علیه ایران را ندارند، اما دموکرات‌ها بهخاطر استفاده از روشهای نرم و داشتن رویکردی معتدلتر و چندجانبهگرایی در سیاستخارجی بهتر می‌توانند اجماع جهانی علیه ایران را بهوجود آورند، زیرا این رویکرد با فرهنگ و سیاست اروپا سازگاری بیشتری دارد.
ارسال نظر