مذاکره با آمریکا آری یا خیر؟

دنیای اقتصاد - «و اینک مذاکره» عنوان میزگردی است که دوشنبه هفته جاری با حضور الهه کولایی، استاد دانشگاه و عضو شورای مرکزی حزب مشارکت و مرتضی نبوی، مدیر مسوول روزنامه رسالت و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد. ۲۹سال پیش در چنین روزهایی دانشجویان، سفارت آمریکا را در تهران تسخیر کردند و اینک در سی‌امین سال این واقعه، نه تنها ایران که تمام جهان، اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را به انتظار نشسته‌اند. در این میان نمی‌توان پنهان کرد که ایرانیان امیدوارند همانطور که نتایج نظرسنجی‌های هفته‌های گذشته گزارش شده است، باراک‌اوباما نامزد حزب دموکرات، کلید‌دار کاخ سفید شود تا شعار گفت‌و‌گوی او با مقام‌های تهران تحقق یابد. اما هم کولایی و هم نبوی بر این باورند که انتخاب اوباما یا جان مک‌کین نامزد جمهوریخواه انتخابات آمریکا تاثیری در سرنوشت ایرانیان ندارد، چرا که سیاست آمریکا در قبال ایران، سیاستی واحد است. اگرچه دو سخنران میزگرد «و اینک مذاکره» درباره سیاست واشنگتن نسبت به تهران متفق‌اند، اما درباره سیاست و رویکرد روسیه در قبال ایران راه خود را از یکدیگر جدا کرده‌اند.

به گفته عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی، از آنجا که ایران دارای شرایط خاص منطقه‌ای است و سهم به خصوصی از انرژی جهان و منابع نفت را در اختیار دارد، به کشوری تاثیرگذار در جامعه جهانی تبدیل شده و از این رو خواه یا ناخواه نمی‌توانند ایران را منزوی کنند.

به گزارش ایسنا، کولایی یادآور شد: در حال حاضر فضایی که در آمریکا علیه سیاست‌های ناکام این کشور علیه جمهوری اسلامی وجود دارد، چیز جدیدی نیست و در زمان کلینتون نیز این بحث‌ها مطرح بود. در آن زمان با وجود سیاست خصمانه آمریکا مبنی بر مهار ایران از منافع موجود در جهان، شرکت‌های آمریکایی سعی کردند از امکانات ایران بهره برده و تعاملاتی را برقرار کنند، از این رو باید همواره به این نکته توجه داشت که به دلیل موقعیت ژئوپلتیک و اثرگذار جمهوری اسلامی، ایران را نمی‌توان منزوی کرد.

وی اظهار کرد: بارها بحث‌هایی در رابطه با تغییر روابط آمریکا و ایران مطرح شده است، اما به دلیل ویژگی ضدصهیونیستی و ضداستکباری، هیچ گونه تحولی در این زمینه رخ نداده است. از سوی دیگر به دلیل نقش و نفوذ اسرائیل در آمریکا اگر کسی هم جرات بیان این مباحث را داشته باشد، باید حرف‌هایش را همچون اوباما پس بگیرد. این ملاحظات باعث شده که به‌‌رغم تحولات موجود در محیط بین‌المللی بازنگری در سیاست‌های پیشین در دو کشور تاکنون انجام نشود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: از زمان وقوع حادثه ۱۳ آبان موضوع پیرامونی دو کشور تغییر کرده است، ولی با این وجود هر دو کشور تحت تاثیر گروه‌ها و افراد خود هستند و نمی‌توانند روابط را تغییر دهند. این دو بازیگر از منافع مشترکی در سطح منطقه بهره‌مندند، ولی با این وجود با گذشت ۳۰ سال از انقلاب اسلامی و ۲۹ سال از ۱۳ آبان تاکنون روابط این دو کشور تغییر نکرده است و تنها دیدگاه‌ها مطرح و بازتاب‌های اجرایی شکل نمی‌گیرد.

کولایی در رابطه با انتخابات آمریکا نیز گفت: همان طور که در آمریکا شاهدیم، تمام تلاش‌های انتخاباتی به رفتار مردم در پای صندوق‌های منتهی می‌شود که مردم به کدام روش رای دهند، چه اوباما و چه مک‌کین به عنوان رییس جمهور آمریکا انتخاب شوند، سیاست آمریکا در مورد ایران سیاست واحدی است.

وی خاطر نشان کرد: شکاف موجود بین روس‌ها و آمریکایی‌ها باید برای ما به عنوان فرصتی تلقی شود و باید از آن به خوبی بهره‌برداری کنیم و این گونه نباشد که روس‌ها از آن به نفع خود استفاده کنند.

نبوی نیز در رابطه با بحث روسیه گفت: اصلا ما نه عاشق روسیه هستیم و نه از لحاظ ایدئولوژی با آنها قرابت داریم؛ بلکه با روسیه نیز همچون کشورهای دیگر ارتباط برقرار کرده‌ایم. از این رو رابطه ایران با روسیه بدان گونه نیست که آنها به عنوان برادر بزرگ‌تر به ایران دستور دهند، چرا که در هر شرایط ما با توجه به منافع خود کار می‌کنیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر هم ما بهره‌ خود را از روسیه می‌بریم و هم آنها منافعشان را از کشور ما دنبال می‌کنند؛ از سوی دیگر در شرایطی که هیچ کشوری حاضر به ساختن نیروگاه نبود، روسیه این کار را قبول کرد؛ البته بازی نیز درآورد. از سوی دیگر روس‌ها نیز دوست ندارند که ایران به فن‌آوری هسته‌‌‌‌ای دست پیدا کند؛ از این رو روسیه کشور خاصی نیست و رابطه ایران با این کشور نیز بر اساس منافع خود و تعاملات دوطرفه است؛ رابطه ایران و روسیه یک بازی برد - برد است و جایی ما از کارت روسیه و جای دیگر روسیه از کارت ایران استفاده می‌کند.

نبوی همچنین در واکنش به صحبت‌های کولایی در رابطه با موضوع حضور ایران در اجلاس‌های کشورهای عضور پیمان شانگهای اظهار کرد: هر فردی که در بحث سیاست خارجی کار می‌کند، تردیدی ندارد که حضور ما در اتحادیه‌های بین‌المللی چه زمانی که به عنوان عضوی ناظر و چه زمانی که به عضویت دائم آن‌ها درآییم، به نفع ما است. از این رو دعوت روسیه از ایران برای حضور در شانگهای بدان گونه نیست که آنها به ما دستور دهند؛ چرا که اگر روسیه نیز نمی‌گفت، ما به عنوان ناظر در شانگهای حضور پیدا می‌کردیم؛ بر این اساس این مساله نقطه‌ قوتی برای سیاست خارجی دولت نهم است.

وی همچنین در رابطه با تاثیر انتخابات آمریکا بر ایران نیز گفت: نتیجه انتخابات آمریکا هر چه باشد به دلیل ماهیت خاص ایران و تجربه‌ تاریخی، هیچ تفاوتی برای ایران ندارد؛ گرچه تاریخ‌ نشان داده که برخوردهای دموکرات‌ها برخوردهای سخت‌تری بوده است.