پشت پرده رونق می‌گیرد!

نگاه سوم- بالاخره پس از مدت‌ها کشمکش بحث دستمزد بازیگران بین اهالی سینما به چالش کشیده شد و مساله‌ای که خیلی‌ها قصد داشتند آن را در هاله‌ای از ابهام نگه دارند... با رسانه‌ای شدن نامه شورای عالی تهیه‌کنندگان جنبه علنی به خود گرفت و واکنش‌های مختلفی را برانگیخت. نکته‌ای که می‌شود از این جنجال‌ها برداشت کرد این است که هنوز سینمای ایران تبدیل به یک صنعت تاثیرگذار نشده است و این مسائل پیش‌پا افتاده هنوز بر جان این سینمای بیمار قرار است گزندهای غیرقابل پیش‌بینی وارد کند. در این شرایط البته هنوز بازیگرانی هستند که پشت پرده رقم‌های کلانی از تهیه‌کنندگان سرمایه‌دار سینمای ایران طلب کنند و احتمالا از این به بعد در قراردادشان بندی را هم خواهند آورد مبنی بر اینکه رقم دریافتی در قراردادشان ذکر نشود و تهیه‌کننده هم متعهد می‌شود مساله آن بازیگر را رسانه‌ای نکند تا مشکلی برایش پیش نیاید.

جرقه‌ این اختلاف از کجا زده شد؟

پیش از این ماجرای جدید، سال‌ها قبل ماجرایی مشابه برای سوپراستار آن سال‌های سینمای ایران اکبر عبدی‌ پیش آمد. اکبر عبدی از تهیه‌کننده‌ای که قرار بود او را قنداق کند و در کالسکه بگذارد تقاضای دستمزد بالایی کرد و تهیه‌کننده هم از عبدی شکایت کرد و مدتی هم او ممنوع‌الفعالیت بود. ماجرا را محسن مخملباف در فیلم هنرپیشه به بازی گرفت و تصویری از آن نشان داد. بعدها برای ماهایا پطروسیان هم شبیه همین قضیه مساله‌ساز شد. او چند مدتی دور از سینما سر کرد.

اما قضیه تازه چه بود؟

چند روز قبل، شورای عالی تهیه‌کنندگان و در راس آنها، منوچهر محمدی در بیانیه‌ای که لحن آن به شدت تند بود خواستار نهادینه شدن دستمزدهای بازیگران سینما شد. او در این بیانیه تهدید کرده بود که اگر انجمن‌ بازیگران جلوی این ماجرا را از راه‌هایی که می‌داند نگیرد، شورای عالی تهیه‌کنندگان راسا وارد عمل می‌شود و مقابل این جریان قد علم می‌کند و با روش‌های تندتری با این مساله برخورد می‌کند. لحن بیانیه شورای عالی تهیه‌کنندگان به هر حال آن قدر دوستانه نبود تا با انتشار آن حس شود قرار است تعاملی میان تهیه‌کننده و بازیگر صورت بگیرد، معنی بیانیه این بود که اگر بازیگران از یک رقم خاص بیشتر تقاضا کنند باید به شدت با آنها برخورد کرد. این معنی همان سرنوشتی را انتظار می‌کشد که برای اکبر عبدی در سال‌های قبل پیش آمد. همان سرنوشتی که ظاهرا در‌حال‌حاضر محمدرضا گلزار با آن دست به گریبان شده است.

شنیده شده گلزار با درخواست دستمزدی خارج از عرف معمول، دارد دوران ممنوع‌الفعالیت بودنش را می‌گذراند.

انجمن بازیگران

محافظه‌کارانه عمل کرد

داود رشیدی در پاسخ به بیانیه شورای عالی تهیه‌کنندگان کاملا محافظه‌کارانه پاسخ داد: «بهتر بود این دوستان پیش از انتشار رسمی این بیانیه با ما جلسه‌ای می‌گذاشتند و مساله را مطرح می‌کردند. این شیوه برخورد درست نبود. اما با این حال ما حاضریم با شورای عالی تهیه‌کنندگان تعامل داشته باشیم و این ماجرا را به خیر و خوشی حل کنیم.» لحن رشیدی که بوی محافظه‌کاری می‌داد البته این فضا را برای به سرانجام رساندن ماجرا بازتر می‌کند، اما برخوردهای قهری اگر به این روش ادامه پیدا کند، سرنوشتی جز آشفتگی و پشت‌پرده بازی نخواهد داشت.

خود تهیه‌کننده‌ها به قانون پایبند نیستند

بازیگران البته در این مورد عکس‌العمل نشان دادند و آب و تاب ماجرا را به اندازه خود حفظ کردند. در این میان حامد بهداد، بازیگر جوان سینمای ایران در پاسخ به این ماجرا مثل نقش‌هایش به شدت تند رفت: «سینما بازیگر می‌خواهد و با بازیگر زنده است. اگر به این واقعیت معتقد باشیم باید منطقی‌تر عمل کنیم. من فکر می‌کنم دستمزدهای بازیگران نه تنها نظام‌مند نخواهد شد، بلکه خود تهیه‌کنندگان برای بازیگران سر و دست می‌شکنند و قوانینی را که خودشان در صورت قانونمند‌ شدن وضع می‌کنند، خواهند شکست. وی افزود: من فکر می‌کنم باید یک مقدار زمان بگذرد و قوانینی در این خصوص وضع شود و باید دید که چه اتفاقی رخ خواهد داد و آیا این نظام‌مند کردن که دوستان از آن حرف می‌زند، اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟

دستمزد بازیگران سینمای ایران بسیار کم است و شاید گفتن این جمله درست نباشد، اما واقعا یک بازیگر درجه یک در این مملکت مانند یک گدا زندگی می‌کند!

بهداد گفت: مگر از فوت خسرو شکیبایی چقدر می‌گذرد؟ وضعیت هنرمندی به این بزرگی باید بسیار شکوهمندتر از این می‌بود و برای من اصلا قابل قبول نیست که ستاره‌های سینما در چنین وضعی زندگی کنند.

بازیگر نباید برای اینکه زندگی خودش را اداره کند در ده فیلم بازی کند. بازیگر ستاره باید سالی یک فیلم بازی کند و بقیه سال را باید یا استراحت یا تحقیق، مطالعه و پژوهش کند.

در همین کشور ترکیه در همسایگی ما به بازیگران دستمزدهای میلیون دلاری می‌دهند، اما متاسفانه در ایران انگار می‌خواهند به بازیگر صدقه بدهند.

این بازیگر گفت: به نظر من اگر قرار است بازیگران از همین پول ناچیزی هم که هیچ ضمانت جانبی و مالی برایش وجود ندارد، چشم‌پوشی کنند، پس بهتر است در این سینما را زودتر تخته کنند!

این بازیگر سینمای ایران ادامه داد: به دلار مقایسه کنید، ببینید بازیگران سینمای ایران چقدر دستمزد می‌گیرند... من خودم را مثال نمی‌زنم و سوپر استارها را می‌گویم. ببینید حتی یک سوپر استار به دلار چقدر دستمزد می‌گیرد. اگر یک بازیگر و سوپر استارها در حد یکسان در هیچ فیلمی بازی نکنند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ خود تهیه‌کنندگان قانونی می‌گذارند تا قوانین تصویب شده خودشان را بشکنند. وی افزود: سینمای ایران در همین حالت هم فروش مطلوبی ندارد و احتیاج به بازیگران و سوپراستارهای خود دارد تا سرپا بماند، حال اگر سوپراستارها کنار بمانند، چه بلایی سر سینما خواهد آمد؟ این سوالی است که جواب آن را فقط باید تهیه‌کنندگان بدهند.

در این قایق افراد دیگر هم هستند

سیدضیاء هاشمی از تهیه‌کنندگانی است که سابقه خوبی در سینمای ایران دارد. او در این مورد به خبرنگار دنیای‌اقتصاد گفت: ما با سینمایی بیمار طرفیم که هر کسی می‌آید، یک تکه از گوشتش را برمی‌دارد با خود می‌برد. هرکس می‌خواهد توشه خود را از این سینما بگیرد، کاری ندارد به اینکه در این قایق آدم‌های دیگری هم هستند که اگر قایق را سوراخ کنی آنها هم غرق می‌شوند. بی‌شک قانون مدونی باید برای این ماجرا تدوین شود. نمی‌شود بدون قانون با این مساله مواجه شد. نمی‌شود رقم فروش یک فیلم دویست میلیون باشد و نصفش به تهیه‌کننده برسد و آن وقت بازیگری که در آن بازی می‌کند مثلا ۵۰میلیون تومان طلب کند. من طرفدار قانونمند کردن دستمزدها هستم، به شرطی که همه به آن پایبند باشند.

بازیگران تافته جدا بافته نیستند

حمید اعتباریان، تهیه‌کننده دیگری که مدت‌ها صحبت تهیه فیلم بهرام بیضایی توسط او بود نظر دیگری درباره این موضوع دارد: «بازیگران از سایر اجزای سینما جدا نیستند. درست است که پیش چشم هستند، اما به طور قطع باید مثل بقیه مشاغل سینما با آنها برخورد کرد. بازیگران تافته جدا بافته نیستند.»