رییس اتاق بازرگانی: ای کاش «پربازده» جایگزین «زودبازده» شود

راه اصولی مبارزه با وام فروشی از نگاه صاحبنظران تک نرخی کردن بهره است

دنیای اقتصاد - به دنبال اعلام پیشین طهماسب مظاهری، رییس‌کل بانک مرکزی مبنی‌بر اینکه بانک مرکزی با وام‌فروشی در بازار آزاد مقابله خواهد کرد، دیروز یکی از مقامات بانک مرکزی از آغاز این مبارزه خبر داده است. ظاهرا به همین منظور یک گروه تخصصی در بانک مرکزی تشکیل شده است که در پی شناسایی فعالان این بازار و ارائه شکایت از آنان به قوه قضائیه است. بانک مرکزی قصد دارد خریداران وام از بازار آزاد را با ابزار حقوقی و قانونی ملزم به پس دادن آن نماید که اگر چه اقدام قابل‌‌تاییدی است، اما به اعتقاد صاحبنظران اقتصادی مقابله با علائم بیماری است و درمان ریشه‌ای این بیماری راهکارهای دیگری را می‌طلبد.

ضمن اینکه قاعدتا طرف اصلی بانک مرکزی نه خریدار وام از بازار آزاد بلکه فروشنده وام است که برخلاف تعهدی که در قبال دریافت وام برای راه‌اندازی کسب‌و‌کار داشته است، عمل کرده و وام دریافتی را در بازار آزاد فروخته است. پیش‌تر، به دنبال گسترش پرداخت دستوری وام ارزان، کارشناسان اقتصادی با اشاره به تفاوت بسیار زیاد نرخ بهره در بازار رسمی و غیررسمی نسبت به شکل‌گیری و گسترش بازار خرید و فروش وام هشدار داده بودند.

بازارهای دو نرخی در دهه‌های اخیر یکی از عوامل اصلی انحراف فعالان اقتصادی از سرمایه‌گذاری سالم به سمت کسب سود از مابه‌التفاوت نرخ‌ها در دو بازار رسمی و غیررسمی بوده و شواهد فراوانی از این پدیده در بازارهای مختلف اعم از آهن‌آلات، سیمان، پتروشیمی، ارز و نیز تسهیلات بانکی وجود دارد.این پدیده که پس از یکسان‌سازی نرخ در برخی بازارها به ویژه ارز، آهن‌آلات و تا حدودی پتروشیمی و سیمان از این بازارها رخت بربسته است، هم اکنون اختلالات وسیعی را در بازار پول ایجاد کرده است که به گفته صاحبنظران جز با بکارگیری تجربه پیشین و یکسان‌سازی نرخ بهره قابل رفع نخواهد بود.

کارشناسان اعتقاد دارند که بازارهای دو نرخی علاوه بر اختلال در کارکرد نظام اقتصادی و جلوگیری از سرمایه‌گذاری مولد، مهم‌ترین خاستگاه مفاسد اقتصادی نیز محسوب می‌شوند.

یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به بانک مرکزی توصیه کرد در کنار برخورد قضایی با فروشندگان وام (بحث وام بانک مسکن جدا است) که تعهد خود را در برابر بانک‌ها نقض کرده‌اند، تمهیدات لازم را برای استفاده از تجربیات یکسان‌سازی نرخ در بازارهای ارز و آهن‌آلات تدارک ببیند تا علاوه بر ریشه‌کن شدن پدیده‌های مفسده‌انگیزی چون وام فروشی، شاهد به بار نشستن پیامدهای مثبت دیگری نیز چون کاهش نرخ بهره در بازار غیررسمی، تجهیز منابع بیشتر برای بانک‌ها و کاهش فشارهای تورمی به صورت همزمان باشیم.

صفحات بازرگانی و بانک و بیمه (۵ و ۱۲) را هم بخوانید