حزب کمونیست کجاست؟

مترجم: مصطفی اسماعیل‌نیا

منبع: اکونومیست

چگونه حزب کمونیست تلاش می‌کند تا نفوذش را در بخش خصوصی گسترش دهد از آنجایی که بسیاری از شهروندان ویرایش چینی مجلات غربی مانند کازموپولیتن(Cosmopolitan)، جی کیو (GQ)و ووگ(Vogue) را با حرص و انگیزه بیش از حدی دنبال می‌کنند، بعضی از مقامات دولتی به مطالعه و بررسی عناوین و وزن آنها می‌پردازند تا شاید جایی برای گسترش این نشریات پیدا کنند. در ماه دسامبر ده‌ها تن از مقامات حزب کمونیست در شهر شرقی‌هانگ ژو(Hangzhou) جهت جشن گرفتن اولین سالگرد انتشار این مجلات فریبنده جمع شدند، ترکیب و ساختار اصلی حزب از موسسات غیردولتی شکل گرفته است. در سخنرانی افتتاح سال، یکی از اعضا گفت که مجلات «موقعیت خوبی را برای حزب به وجود آورده‌اند». همانطور که عنوان آن نشان می‌دهد این مجلات، مجلاتی سرگرم‌کننده هستند که با مهارت خاصی به چگونگی حفظ نفوذ و تاثیر حزب کمونیست در بخش خصوصی در حال رشد می‌پردازد.

این موضوع یکی از مهم‌ترین تناقضاتی را که در جامعه چینی‌ها وجود دارد افشا کرد. چگونه حزب می‌تواند کنترلش را بر بیش از یک جا نگه دارد، در حالی که از لحاظ ایدئولوژیک و عقیدتی دیگر کمونیست آن مقبولیت گذشته را ندارد. بسته شدن تعداد زیادی از بنگاه‌های دولتی در دهه ۱۹۹۰ پایه‌های مردمی حزب را درهم شکست. در طول دهه گذشته یکی از اولویت‌های سری تشکیلات سازمانی، تشکیل هسته‌های حزب در شرکت‌های خصوصی، یا «سازمان‌های جدید اقتصادی» که در ادبیات رسمی به آنها می‌گویند، بوده است. در ۱۹۹۹ فقط ۳ درصد از بنگاه‌های خصوصی هسته‌های حزبی داشتند. اما حالا رقم ملی آن نزدیک ۱۳ درصد است. استان ساحلی ژیانگ (Zhejiang) ادعا می‌کند که تمام شرکت‌های خصوصی با بیش از ۸۰ نفر شاغل دارای شعبه‌ای از حزب کمونیست هستند. زمانی که مقامات حزب این را دیدند، شاخه‌های حزب را در بخش خصوصی تاسیس کردند تا این را ثابت کنند که یک حزب انقلابی در متاثر کردن توده‌ها باقی می‌ماند. همچنین در زمان تغییرات سریع اجتماعی و شیوع ناآرامی‌ها مقامات ارشد امید دارند که شاخه‌های جدید حزب ثبات را تقویت خواهند کرد و حزب را در برابر مشکلات بالقوه نگه خواهد داشت. بعضی روسای شرکت‌های خصوصی، تشویق به تشکیل هسته‌های حزبی می‌کنند که در آن حضور حداقل سه عضو حزب نیاز است. آنها این کار را در جهت یاری رساندن به مقامات محلی می‌کنند، ولی دیگران نسبت به این قضیه سوءظن دارند چون نگرانند که کارگران یقه قرمز که شاغلین عضو حزب‌ها نامیده می‌شوند شاید در کار شرکت دخالت کنند. زمانی در بنگاه‌های دولتی، کمیته حزب، زندگی کارگران را کنترل می‌کرد و بر همه چیز آنها از جمله درستکاری و صداقت ایدئولوژیک آنها در چرخه تولیدی‌شان نظارت می‌کرد. در حال حاضر به نظر می‌رسد شفافیت حزب درباره اینکه هسته‌هایش دقیقا چه باید انجام دهند کمتر است، به هر حال اینها اغلب تلاش می‌کنند این هسته‌ها را به عنوان نمونه خوب در پیشاهنگ روش و حالت ارائه کنند.

خبرگزاری دولتی شین هوآ، در جولای گذشته در گزارش جدی و رسمی اعلام کرد که شاخه حزب کمونیست در شرکت‌های خارجی سرمایه‌گذار در شانگهای به عنوان نیروی کمونیست‌ها جهت رشد در پی بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ عمل کرده بودند. این خبرگزاری می‌گوید که شعب یکی از شرکت‌ها در حوزه تجهیزات دریایی بریتانیا به دفتر مرکزی این شرکت در لندن نوشت که شرکت می‌تواند با انتقال عملیاتش از بریتانیا به چین از تقاضای محلی استفاده کند. با دریافت این پیشنهاد برق در چشمان مدیر ارشد شرکت در بریتانیا افتاد و شرکت طرح حزب را انجام داد.

در عمل، خیلی بعید است که هسته‌های حزب بحث ایدئولوژیک با مدیریت شرکت داشته باشند. حتی در درون حزب هم، دیگر تعداد کمی از افراد به مارکسیسم اعتقاد دارند. تنش میان حرفه‌ای‌های بخش خصوصی و وفاداران به حزب کمونیست همیشه برای نسل جدید اعضای حزب وجود دارد. خیلی از آنها فقط به دلیل اینکه شاگرد ممتاز دانشگاه بودند به حزب ملحق شدند چون دیدند که این راه پول درآوردن زیاد است.

در برخی از نقاط کشور دولت برای پرداخت فعالیت‌های حزبی شرکت‌های خصوصی مالیاتی جمع‌آوری می‌کند که معمولا ۵ درصد از حقوق و دستمزد است. اندکی شکایت علنی هم هست و برخی در برابر پذیرفتن حزب مقاومت می‌کنند. سازمان‌های غیر‌دولتی - که در ادبیات درون حزبی به سازمان‌های اجتماعی جدید معروفند- ثابت شده است که جهت نفوذ دشوار به نظر می‌رسند. ترس حزب از این است که بعضی از آنها سر از گروه‌های مخالف در بیاورند، بنابراین تلاش می‌کند تا آنها را کوچک نگه دارد. ولی در دسامبر به وسیله اتاق فکر دولت خبری منتشر شد که اخطار داد رهبری حزب بر سازمان‌های غیر‌دولتی نیازمند تقویت است. از طرف دیگر این گزارش هشدار می‌داد که آنها ممکن است به ابزاری برای نیروهای متخاصم خارجی تبدیل شوند.

در بحران، انتظار حزب این است که هسته‌های مردمی‌اش، برای منصرف کردن مردم از صحنه تظاهرات عمومی و همچنین دادن اطلاعات به مقامات درباره ناآرامی‌های احتمالی کمک کنند. در منطقه غربی شین‌جیانگ (Xinjiang) که مقامات آن، در حالت آماده باش بسیار بالایی در برابر ناآرامی‌های جدایی‌طلبانه با مسلمانان به سر می‌برند حداقل از بعضی اعضای حزب در شرکت‌های خصوصی انتظار می‌رود که از مشکلات بالقوه گزارش دهند. سال گذشته مقامات در شهرستان جیسمار(Jimsar) ۳۹ عضو گروه از شرکت‌های خصوصی را جهت جمع‌آوری کردن نظرات عمومی و اطلاعات در مورد وضعیت دشمن انتخاب کردند. گزارشات حزب محلی در آگوست می‌گفت ۹ بخش از اطلاعات ارزشمند از این روش جمع‌آوری شد. واضح است که برخی کارگران حزبی یا همان یقه قرمزها هنوز هم فعالیت برای حزب را در اولویت خود قرار می‌دهند.