مهران دبیر سپهری

دو هفته پیش در همین ستون از مطلوبیت‌ها و الزامات شفافیت بودجه گفتیم و پرسشنامه‌ای را معرفی کردیم که به قصد سنجش شفافیت بودجه طراحی شده است. از این پس هر هفته، تعدادی از سوالات این پرسشنامه منتشر می‌شود به این قصد که خرد جمعی را به پاسخگویی بدان فراخواند. این پرسشنامه توسط IBP(۱) و با همکاری شرکای جامعه مدنی در ۸۵ کشور تهیه شده است. برای تهیه آن با کارکنان عالی رتبه ۶۱ کشور تماس گرفته یا ملاقات شد، ولی تنها پنج کشور السالوادور، گواتمالا، آفریقای جنوبی، نروژ و سوئد درباره آن اظهار نظر کردند.پرسشنامه زیر محققان جامعه مدنی را راهنمایی و کمک می‌کند تا اطلاعات بودجه‌ای را ارزیابی کنند. پاسخ‌های الف و ب وجود یک وضعیت خوب را توضیح می‌دهند. پاسخ الف نشان می‌دهد که یک استاندارد، به طور کامل اجرا شده است. پاسخ‌های ج و د مربوط به ملاحظه فقدان‌ها است به این صورت که پاسخ د نشان می‌دهد یک استاندارد، به هیچ وجه رعایت نشده است.

پاسخ ه یعنی غیر‌قابل اجرا.

نحوه امتیاز دهی به پرسشنامه به این ترتیب است که برای پاسخ الف امتیاز ۱۰۰درصد، برای پاسخ ب امتیاز ۶۷درصد، برای پاسخ ج امتیاز ۳۳درصد و برای پاسخ د امتیاز صفر در نظر گرفته شده است. پاسخ ه باعث می‌شود که امتیاز آن پرسش در طبقه‌بندی کلی شمرده نشود.

بعضی از سوالات سه گزینه‌ای هستند. برای این نوع از سوالات، امتیاز ۱۰۰ برای گزینه الف و امتیاز صفر برای گزینه ب در نظر گرفته می‌شود. پاسخ ج نیز باعث می‌شود که امتیاز آن پرسش در طبقه‌بندی کلی شمرده نشود.

ارزیابی بودجه امسال و بودجه سال‌های آینده

۱- آیا بودجه اجرایی یا هر نوع سند بودجه‌ای پشتیبان، هزینه‌های سال بودجه را بر حسب طبقه‌بندی، توسط واحد اداری ارائه می‌کند؟ (به وسیله وزارتخانه، اداره یا دفتر نمایندگی)؟

الف- همه هزینه‌ها توسط واحد اداری طبقه‌بندی شده‌اند.

ب- هزینه‌ها توسط واحد اداری طبقه‌بندی شده‌اند، اما تعدادی از واحدهای کوچک به طور جداگانه نشان داده نمی‌شوند.

ج- هزینه‌ها توسط واحد اداری طبقه‌بندی شده‌اند، اما تعداد قابل توجهی از واحدها به طور جداگانه نشان داده نشده‌اند.

د- هیچ یک از هزینه‌های طبقه‌بندی شده توسط واحد اداری ارائه نشده است

ه- شامل نیست/ مورد دیگری است/ (لطفا اظهار نظر کنید).

۲- آیا بودجه اجرایی یا هر نوع سند بودجه‌ای پشتیبان، هزینه‌های سال بودجه را بر حسب طبقه‌بندی عملکردی، ارائه می‌کند؟

الف - همه هزینه‌ها بر اساس طبقه‌بندی وظیفه‌ای طبقه‌بندی شده‌اند. و طبقه‌بندی با استانداردهای بین‌المللی همخوانی دارد.

ب - همه هزینه‌ها با روش طبقه‌بندی هزینه‌ای طبقه‌بندی شده‌اند، اما طبقه‌بندی با استانداردهای بین‌المللی همخوانی ندارد.

ج- تعدادی (اما نه همه) از هزینه‌ها بر اساس وظایف طبقه‌بندی شده‌اند.

د- هیچ هزینه طبقه‌بندی شده‌ای بر اساس وظیفه، ارائه نشده است.

ه- غیر قابل اجرا / مورد دیگری است (لطفا اظهار‌نظر کنید).

۳- آیا بودجه اجرایی یا هر نوع سند بودجه‌ای پشتیبان، هزینه‌های سال بودجه را بر حسب طبقه‌بندی اقتصادی، ارائه می‌کند؟

الف- همه هزینه‌ها بر اساس طبقه‌بندی اقتصادی طبقه‌بندی شده‌اند و طبقه‌بندی با استانداردهای بین‌المللی همخوانی دارد.

ب- همه هزینه‌ها با روش طبقه‌بندی اقتصادی طبقه‌بندی شده‌اند، اما طبقه‌بندی با استانداردهای بین‌المللی همخوانی ندارد.

ج- برخی (اما نه همه) از هزینه‌ها بر اساس طبقه‌بندی اقتصادی طبقه‌بندی شده‌اند.

د- هیچ هزینه طبقه‌بندی شده‌ای بر اساس طبقه‌بندی اقتصادی ارائه نشده است.

ه- غیر‌قابل اجرا / مورد دیگری است (لطفا اظهارنظر کنید).

پاورقی:

۱- International Budget Project