محمدحسین رحمتی *

این ستون مثال‌های ساده‌ای از کاربرد آموزه‌های اقتصاد در زندگی روزمره است و نشان می‌دهد که در هر رویدادی استفاده از مفاهیم اقتصادی به فهم بهتر مساله کمک می‌کند. در سال‌های آغازین دهه ۸۰ شرکت تاکسیرانی در تهران نرخ مسافرکشی در مسیرهای مصوب را در تاکسی‌ها نصب کرد. نکته جالب بالاتر بودن نرخ تاکسی در شب نسبت به روز بود. معمولا رانندگان تاکسی به دلیل سختی کار در شب یا تقاضای محدود مسافر، علاقه‌ای به شب کاری ندارند. لذا تاکسیرانی برای اینکه انگیزه کافی برای راننده‌ها ایجاد شود، نرخ شب را به میزان ثابتی حدود ۲۰ درصد بالاتر از نرخ روزانه تعیین کرد. قبل از این سیاست نرخ شبانه معمولا برابر نرخ روزانه بود و تعداد محدودی تاکسی خطی در شب وجود داشت. در این شرایط مشتریان مجبور بودند تاکسی دربست بگیرند یا با تاکسی تلفنی تماس بگیرند. بعد از سیاست افزایش نسبی ۲۰ درصدی کرایه‌های شب، میزان عرضه تاکسی‌های شبانه زیاد شد. به حدی که معمولا سر خطوط تاکسی‌ها منتظر مسافرین می‌ایستادند.

در مقابل با اجرای این سیاست تعداد تاکسی‌های روزانه کمتر شد، چرا که برخی راننده‌ها ترجیح می‌دادند شب و بعد از ظهر کار کنند و صبح‌ها بخوابند. لذا در خبرها آمده بود که شرکت تاکسیرانی تعدادی تاکسی سمند جدید به متقاضیان می‌فروشد تا جبران کاهش عرضه رانندگان تاکسی در صبح شود.

* دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه آستینMh.rahmati@gmail.com