اتوماسیون و آراس‌اس

محمد‌حسین رحمتی*
این ستون مثال‌هایی ساده‌ای از کاربرد آموزه‌های اقتصاد در زندگی روزمره است و نشان می‌دهد که در هر رویدادی استفاده از مفاهیم اقتصادی به فهم بهتر مساله کمک می‌کند.

با معرفی تکنولوژی اتوماسیون به عنوان وسیله نامه‌نگاری، مدیران ارشد به قصد کاهش هزینه کاغذ و صرفه‌جویی در وقت پرسنل این تکنولوژی را خریدند. در نگاه اول به نظر می‌رسید که اتوماسیون باعث نوشتن، ارسال و اقدام سریع‌تر نامه‌های اداری می‌شود. لذا انتظار می‌رفت به مرور مکاتبات اداری سریع‌تر به سرانجام برسد و رضایت مشتریان نیز همزمان حاصل شود. اما با عرضه اتوماسیون با کمال تعجب هر پرسنل چند برابر نظام کاغذی وقت صرف امور مرتبط با نامه‌نگاری اداری می‌کند. عملا اتوماسیون هزینه تولید هر نامه را بسیار کاسته است و لذا نسبت به نظام کاغذی، هر کارمند تعداد بیشتری نامه را تولید می‌کند یا به دیگران رونوشت می‌زند. بنابراین تکنولوژی جدید منحنی عرضه را به سمت پایین منحرف کرده است و هزینه تولید هر نامه کاهش یافته است و در نتیجه تعداد نامه‌ها و کل زمانی که هر کارمند صرف نامه‌نگاری می‌کند، افزوده شده است.

جابه‌جایی منحنی عرضه در اثر بهبود تکنولوژی در بسیاری از فعالیت‌های روزانه دیده می‌شود. به عنوان مثال تکنولوژی خواندن وبلاگ در سالیان اخیر با معرفی سیستم آر‌اس‌اس متحول شده است. در سیستم آر‌اس‌اس، هرگاه وبلاگی به روز شود، خودبه‌خود در صفحه شخصی خواننده آخرین پست نمایش داده می‌شود. لذا با عرضه آراس‌اس می‌توان بدون صرف زمان برای پیگیری به روزشدن وبلاگ‌ها، مطالب جدید را خواند. به عبارت دیگر تکنولوژی جدید هزینه مطالعه وبلاگ را می‌کاهد و منحنی عرضه را به سمت پایین منحرف می‌کند. جابه‌جایی منحنی عرضه به این معنی است که به دلیل هزینه خواندن کمتر (قیمت تمام‌شده کمتر هر وبلاگ) هر خواننده تعداد بیشتری از وبلاگ‌ها را در سبد مورد علاقه خود اضافه می‌کند. از سوی دیگر، تکنولوژی آر‌اس‌اس محصولات وبلاگی را نیز تحت تاثیر قرار داده است. در شکل جدید بازار، نویسنده برای همراهی خوانندگانش نیازی ندارد که هر روز وبلاگش را به روز کند. بنابراین کیفیت پست‌های وبلاگی افزایش یافته است. از سوی دیگر، در این بازار جدید، نویسندگانی که معمولا تعداد پست کمتری می‌نویسند نیز مشتریان خود را پیدا خواهند کرد و لذا به عرصه وبلاگ‌نویسی وارد می‌شوند. افزایش کیفیت و تنوع وبلاگ‌ها تمایل خوانندگان به مطالعه پست‌ها را افزایش می‌دهد و خوانندگان حاضرند زمان‌ بیشتری را به ازای هر پست صرف کنند. به بیان اقتصادی، مشتریان حاضرند به ازای هر کالا(هر پست) وقت بیشتری (قیمت کالا) بپردازند یا منحنی تقاضا به سمت بالا منحرف است. در نتیجه تعامل منحنی عرضه و تقاضا کل زمان سرانه مطالعه وبلاگ‌ها چند برابر شده است.