رویترز ادعا کرد
آمریکا تحت فشار اعراب خلیج فارس
به گزارش رویترز، به گفته این سه منبع نزدیک به محافل دولتی، کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر به عنوان بخشی از تلاش‌‌‌های خود برای جلوگیری از گرفتار شدن در تبادل آتش متقابل، از پرواز اسرائیل بر فراز حریم هوایی خود برای هرگونه حمله به ایران خودداری می‌کنند و این را به اطلاع واشنگتن رسانده‌‌‌اند.
اسرائیل مدعی شده است ایران هزینه حمله موشکی هفته گذشته خود را خواهد پرداخت؛ در حالی که تهران گفته است هرگونه اقدام تلافی‌جویانه با ویرانی گسترده مواجه خواهد شد و این نگرانی از وقوع یک جنگ گسترده در منطقه را افزایش می‌دهد که می‌تواند ایالات‌متحده را هم به دردسر بیندازد. تحرکات کشورهای حاشیه خلیجفارس پس از فشار دیپلماتیک ایران برای متقاعد کردن این کشورها به‌منظور استفاده از نفوذ خود در واشنگتن در بحبوحه نگرانی‌های فزاینده اسرائیل در مورد هدف قرار دادن تاسیسات تولید نفت ایران صورت می‌‌‌گیرد.
یک مقام ارشد و یک دیپلمات ایرانی به رویترز گفتند که ایران در دیدارهای این هفته به عربستان سعودی هشدار داد که نمی‌تواند امنیت تاسیسات نفتی پادشاهی خلیجفارس را در صورت کمک به اسرائیل در انجام یک حمله تضمین کند. علی شهابی، تحلیلگر سعودی نزدیک به دربار پادشاهی عربستان سعودی، گفت: ایرانی‌‌‌ها اعلام کرده‌‌‌اند که اگر کشورهای خلیجفارس حریم هوایی خود را به روی اسرائیل باز کنند، این یک اقدام جنگی است. این دیپلمات گفت که تهران پیام روشنی به ریاض ارسال کرده است که در صورت وجود هرگونه حمایت منطقهای از اسرائیل علیه ایران، متحدانش در کشورهایی مانند عراق یا یمن ممکن است پاسخ دهند.
منابع خلیجفارس و ایران گفتند، حمله احتمالی اسرائیل محور گفت‌وگوهای روز چهارشنبه میان محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران بود که در یک تور منطقهای به سر می‌‌‌برد. یک منبع نزدیک به محافل دولتی در خلیجفارس به رویترز گفت که سفر وزیر خارجه ایران همراه با ارتباطات سعودی-آمریکایی در سطح وزارت دفاع، بخشی از یک تلاش هماهنگ برای رسیدگی به این بحران است. یک فرد مطلع از این گفت‌وگوها در واشنگتن تایید کرد که مقامات خلیج فارس با همتایان آمریکایی در خصوص نگرانی‌ها در مورد دامنه احتمالی انتقام‌‌‌جویی مورد انتظار اسرائیل در تماس بوده‌‌‌اند.
کاخ سفید در پاسخ به این سوال که آیا دولت‌‌‌های خلیج فارس از واشنگتن خواسته‌‌‌اند اطمینان حاصل کند که پاسخ اسرائیل‌سنجیده شده است، از اظهارنظر خودداری کرد. جو بایدن، رئیس‌‌‌جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌‌‌وزیر اسرائیل، روز چهارشنبه در تماسی که هر دو طرف مثبت توصیف کردند، درباره انتقام‌‌‌جویی اسرائیل صحبت کردند.جاناتان پانیکوف، معاون سابق افسر اطلاعات ملی ایالات متحده در خاورمیانه که اکنون در اندیشکده شورای آتلانتیک در واشنگتن مشغول‌کار است، می‌‌‌گوید: «اضطراب و نگرانی کشورهای خلیج فارس احتمالاً نقطه اصلی گفت‌وگو با همتایان اسرائیلی در تلاش برای متقاعد کردن این رژیم به انجام یک اقدام خواهد بود. پاسخ با دقت کالیبره شده است.»
نفت در خطر است؟
سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، که در عمل توسط عربستان سعودی رهبری می‌شود، ظرفیت نفت مازاد کافی برای جبران هرگونه از دست دادن عرضه ایران را دارد، در صورتی که اقدام تلافی جویانه اسرائیل برخی از تاسیسات این کشور را نابود کند.اما بسیاری از این ظرفیت اضافی در منطقه خلیج فارس است، بنابراین اگر به عنوان مثال تاسیسات نفتی در عربستان سعودی یا امارات نیز هدف قرار گیرند، جهان ممکن است با مشکل عرضه نفت مواجه شود.
عربستان سعودی از زمان حمله سال ۲۰۱۹ به میدان نفتی آرامکو که بیش از ۵درصد از عرضه جهانی نفت را متوقف کرد، نسبت به حمله ایران به نیروگاه‌‌‌های نفتی خود محتاط است. ایران دخالت در آن حمله را رد کرد. ریاض در سال‌های اخیر روابط نزدیکی با تهران داشته است، اما اعتماد همچنان یک چالش میان طرفین است. بحرین، کویت، قطر، عربستان سعودی و امارات همگی میزبان پایگاه‌‌‌ها یا نیروهای نظامی آمریکا هستند.
یک منبع دیگر در خلیجفارس گفت که نگرانی در مورد تاسیسات نفتی و احتمال درگیری منطقهای گسترده‌‌‌تر نیز در مذاکرات بین مقامات اماراتی و همتایان آمریکایی‌‌‌شان مطرح بود. در سال ۲۰۲۲، حوثی‌‌‌های همسو با ایران در یمن موشک‌‌‌ها و پهپادها را به سمت کامیون‌‌‌های سوخت‌‌‌گیری نفت در نزدیکی یک پالایشگاه نفت متعلق به شرکت نفت دولتی امارات شلیک کردند و مسوولیت حمله را بر عهده گرفتند.
این منبع خلیجفارس گفت: «کشورهای خلیج فارس به اسرائیل اجازه استفاده از حریم هوایی خود را نمی‌‌‌دهند. آنها اجازه عبور موشک‌های اسرائیلی را نمی‌‌‌دهند و همچنین این امید وجود دارد که آنها به تاسیسات نفتی حمله نکنند.» این سه منبع خلیجفارس تاکید کردند که اسرائیل می‌تواند حملات خود را از طریق اردن یا عراق انجام دهد، اما استفاده از حریم هوایی عربستان، امارات یا قطر خارج از دستور و از نظر استراتژیک غیرضروری است.
در میانه جنگ موشکی
به گفته دو مقام ارشد اسرائیلی، اسرائیل قرار است پاسخ خود را بسنجد و از روز چهارشنبه هنوز تصمیمی برای حمله به میادین نفتی ایران نگرفته است. به گفته مقامات، این گزینه یکی از مواردی بود که مقامات نظامی به سیاستمداران اسرائیلی ارائه کرد. یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل روز چهارشنبه مدعی شد: «حمله ما مرگبار، دقیق و مهم‌تر از همه شگفت‌انگیز خواهد بود.
آنها متوجه نمی‌شوند که چه اتفاقی افتاده و چگونه اتفاق افتاده است. آنها نتایج را خواهند دید.» این سه منبع خلیج فارس اعلام کردند که عربستان سعودی به عنوان صادرکننده پیشرو نفت در کنار همسایگان تولیدکننده نفت یعنی امارات، قطر، کویت، عمان و بحرین علاقه زیادی به تنش‌زدایی دارند. یک منبع دوم خلیجفارس گفت: «ما در میانه یک جنگ موشکی خواهیم بود. نگرانی جدی وجود دارد، به خصوص اگر حمله اسرائیل تاسیسات نفتی ایران را هدف قرار دهد.»
این سه منبع خلیجفارس گفتند که حمله اسرائیل به زیرساخت‌‌‌های نفتی ایران تأثیری جهانی خواهد داشت، به‌ویژه برای چین مشتری اصلی نفت ایران و همچنین برای کامالا هریس که در رقابت با دونالد ترامپ برای انتخابات ۵ نوامبر به سر می‌‌‌برد. اولین منبع خلیجفارس گفت: «اگر قیمت نفت به ۱۲۰ دلار در هر بشکه برسد، هم به اقتصاد ایالات متحده و هم به شانس هریس در انتخابات آسیب می‌رساند. بنابراین آنها (آمریکایی‌ها) اجازه نخواهند داد که جنگ نفت گسترش یابد.»
منابع خلیج فارس گفتند که حفاظت از تمامی تاسیسات نفتی، به‌رغم داشتن سامانه‌‌‌های دفاع موشکی و پاتریوت پیشرفته، همچنان به عنوان یک چالش باقی مانده است، بنابراین رویکرد اولیه یعنی رویکرد دیپلماتیک فعال است که به ایران نشان می‌دهد که کشورهای خلیجفارس هیچ تهدیدی ندارند. برنارد هایکل، استاد مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون، خاطرنشان کرد که ریاض آسیب‌پذیر است «زیرا ایرانی‌‌‌ها می‌توانند با توجه به فاصله کوتاه از سرزمین اصلی، این تاسیسات را منهدم کنند.»
کاهش اختلافات بایدن و نتانیاهو
همزمان با نگرانی‌ها درباره پاسخ احتمالی اسرائیل و واکنش ایران نسبت به آن و همچنین برخی تلاش‌‌‌ها در سطح منطقه و جهان برای کاهش تنش و وقوع هرگونه جنگ گسترده، اکسیوس از قول یک مقام ارشد اسرائیلی با بیان اینکه اختلافات بین آمریکا و اسرائیل در مورد ماهیت و گستره حمله کاهش یافته است ادعا کرد: «برنامه‌‌‌های فعلی در واکنش به ایران هنوز کمی تهاجمی‌‌‌تر از چیزی است که کاخ سفید ترجیح می‌دهد.»
کابینه اسرائیل رایگیری نکرد
همچنین الجزیره خبر داد که کابینه امنیتی اسرائیل پنج‌شنبه شب درمورد واکنش به ایران رایگیری نکرد. این شبکه خبری افزود: «اسرائیل قصد دارد در مورد واکنش به ایران رایگیری نکند و تایید آن را تا نزدیک‌ترین زمان به اجرای آن به تاخیر بیندازد.» امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد نیز روز گذشته در نشست اضطراری شورای امنیت با موضوع «وضعیت در خاورمیانه: لبنان» گفت: «ایران به‌‌‌دنبال جنگ یا تشدید تنش در منطقه نیست، اما کاملا آماده است تا از حاکمیت و تمامیت ارضی خود در برابر هرگونه تجاوز که منافع حیاتی و امنیت آن را هدف قرار دهد، دفاع کند. ایران به‌‌‌طور قطع از حق ذاتی خود برای دفاع مشروع، کاملا مطابق با حقوق بین‌الملل، استفاده خواهد کرد و شورای امنیت را از پاسخ قانونی خود مطلع خواهد کرد.»
