چرا سه کشور رقیب ایران در عالی‌ترین سطح در تهران حاضر شدند؟
ریخت‌شناسی ترکیب هیات‌های عربی
همزمان حضور رئیس‌جمهور تونس و وزیر خارجه مصر آن‌هم پس از دهه‌ها سردی و قطع روابط نشان‌دهنده صفحه جدیدی در روابط ایران با این دو کشور شمال آفریقا محسوب می‌شود. فرستاده ویژه پادشاه اردن نیز از دیگر مقامات بلندپایه عربی بود که در این مراسم حضور به‌هم رسانید. اما آنچه این ترکیب را قابل معناتر می‌کند، حضور تقریبا متفاوت سایر کشورهای دوست و نزدیک ایران بود که انتظار می‌رفت در سطح عالی‌تری حضور به‌هم برسانند. از زمان احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی به میزبانی چین در اسفند ۱۴۰۱، فضا برای بهبود روابط با دیگر بازیگران شورای همکاری از جمله امارات و کویت با بازگرداندن سفرا و اخیرا بحرین فراهم شده است. در همین چارچوب عبداللطیف بن راشد الزیانی وزیر خارجه بحرین که روز چهارشنبه به منظور شرکت در مراسم یادبود شهدای سانحه بالگرد حامل رئیس‌جمهور وارد تهران شد، نخستین سفر یک وزیر خارجه بحرین به ایران از ۲۰۱۲ و به‌ویژه بعد از قطع روابط دو کشور در سال ۲۰۱۶ را رقم زد. آخرین سفر یک وزیر خارجه بحرین به ایران مربوط به سفر شهریور ۱۳۹۱ خالد بن احمد آل خلیفه برای شرکت در اجلاس وزرای خارجه عدم‌تعهد در تهران است.
پیش از این سفر، حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین در پیامی با دولت و ملت ایران ابراز همدردی کرده بود. شیخ حمد چند ساعت پس از حضور وزیر خارجه بحرین در تهران، چهارشنبه شب وارد مسکو شد و در دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس‌‌‌جمهوری روسیه، از آمادگی منامه برای ازسرگیری روابط با ایران خبر داد. حمد بن عیسی آل‌‌‌خلیفه گفت: ما درپی روابط خوب با همسایگان هستیم؛ و تلاش می‌‌‌کنیم روابط دیپلماتیک، تجاری و فرهنگی عادی داشته باشیم؛ و تردید نداریم که شما از این مساله حمایت می‌‌‌کنید. وی افزود: ما در گذشته با ایران مشکلاتی داشتیم اما اکنون مشکلی نداریم؛ و دلیلی برای تاخیر در عادی‌‌‌سازی روابط با این کشور وجود ندارد. آل‌‌‌خلیفه گفت: مردم بحرین، ایران را و سفر به این کشور را دوست دارند؛ و دارای تاریخ مشترک با ایران هستند.به‌‌‌رغم ازسرگیری روابط تهران-ریاض از ۱۰ مارس سال گذشته، اما بحرین تنها کشور شورای همکاری به شمار می‌رود که از سال ۲۰۱۶ تاکنون، همچنان فاقد روابط دیپلماتیک با ایران است. با سیگنال‌هایی که از سوی بحرین در چند روز گذشته بروز یافته می‌توان انتظار داشت که زمینه برای احیای روابط ظرف هفته‌ها و ماه‌های آینده فراهم شود.
بنابراین حضور سطح بالای همسایگان عرب خلیج فارس به‌علاوه مصر، تونس و اردن را شاید بتوان از اظهارات انور قرقاش مشاور ارشد محمد بن زاید رئیس دولت امارات متحده عربی تحلیل کرد. قرقاش در شبکه ایکس نوشت: سیگنال‌های مثبت بین دولت‌های خلیج فارس و ایران نشان‌دهنده تمایل مشترک برای تقویت روابط و کاهش تنش در منطقه است، از حضور گسترده دولت‌های عرب خلیج فارس در مراسم تشییع پیکر رئیس‌جمهور فقید تا اظهارات سازنده متقابل در مورد سیاست حسن همجواری. فرصتی که ممکن است تاریخی باشد و باید از آن برای خدمت به ثبات و شکوفایی منطقه استفاده کرد.نکته دیگری که می‌توان بر توییت قرقاش افزود، انگیزه اصلی سه کشور رقیب ایران در خلیج فارس برای بهبود رابطه با تهران است که آن هم به مساله تامین امنیت و ارتباط آن با ثبات اقتصادی به‌ویژه برای این کشورها بازمی‌گردد که چشم‌اندازهای بلندپروازانه پسا‌نفت را برای آینده سیاسی خود هدف‌گذاری کرده‌اند. تنش‌زدایی، بازسازی و تقویت روابط با ایران مولفه‌ای کلیدی برای موفقیت این پروژه‌ها به شمار می‌رود.
