ابهام در سیاست‌های اقتصادی پای دو وزیر و رئیس‌کل را به مجلس کشاند
بازپرسی ارزی در بهارستان
وزیر صمت درباره علت انتظار بازار برای رویت خودروی وارداتی و نحوه تخصیص ارز به سوال نمایندگان پاسخ داد/ خانه ملت
در این جلسه که حدود ۲ساعت به طول انجامید، مباحث مهمی از جمله چرایی تراز منفی صادرات، انتقاد از عدم ارائه تسهیلات خرد و قرض‌الحسنه و علت ثبات در بازار ارز مطرح شد و به نظر می‌رسد نمایندگان از پاسخ‌های دولتمردان در این خصوص قانع شدند. اما آن‌طور که در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح کردند انتقادات نسبت به عدم ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان از سوی نمایندگان زیاد بود و همین امر موجب شد تا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی قول دهد تا این وضعیت را کنترل کند و این‌گونه مانع از ایجاد رکود شود.
صادرات ریالی شروع شد
جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، به مباحث مطرح شده در جلسه غیرعلنی مجلس اشاره کرد و گفت: جمع‌بندی برخی نمایندگان این بود که وارداتمان خیلی بیشتر از صادرات‌مان است و تراز کالایی‌مان در حال منفی شدن است. در حالی‌که وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کردند که تراز تجاری ما مثبت است. اما گله‌ای که برخی از دوستان مطرح می‌کردند، این بود که متاسفانه در طول سال‌های گذشته در بحث صنایع‌دستی پیمان‌سپاری ارزی را مطرح کردیم و این موضوع باعث شد که سهم‌مان را در تولیدات و صادرات جهانی در حوزه محصولات صنایع‌دستی از دست بدهیم.
او افزود: بانک مرکزی صادرات ریالی را شروع کرده و باید به آن سرعت بدهد. این اقدامی است که روسیه برای بخشی از تولیداتش انجام داد و اصرار کرد در مقابل صادراتی که انجام می‌دهد روبل بگیرد. در خصوص کشورهایی مانند عراق و افغانستان می‌توانیم صادرات ریالی را مطرح کنیم تا کار سرعت بگیرد. بحث استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی‌مان از دیگر مباحث مطرح شده در جلسه غیرعلنی بود. بسیاری از جاده‌های ما و کشورهای دیگر را تعیین‌تکلیف نکردیم. برای مثال چرا در تعامل میان ارمنستان، آذربایجان و برخی دیگر از کشورها باید مشکل دسترسی داشته باشیم و چرا مسیرمان با پاکستان درست نمی‌شود و چرا به تعداد پروازهای میان ایران و پاکستان اضافه نمی‌شود؟ این موارد مسائلی است که ما در آن مزیت نسبی داریم و از این مزیت‌های نسبی باید برای صادرات کالا استفاده کنیم.
رکود؛ هزینه مهار تورم؟
این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس تاکید کرد: یکی دیگر از دغدغه‌های نمایندگان این بود که درست است که دولت می‌خواهد پایه پولی و رشد نقدینگی را کاهش دهد، اما در این شرایط کنترل کیفی اعتبارات باید دنبال شود. یعنی این‌طور نباشد که برای مهار تورم در چاله رکود بیفتیم. بخشی از واحدهای تولیدی‌مان درصدهای قابل توجهی رشد فیزیکی دارند و نیاز دارند سرمایه ثابت یا سرمایه در گردش برای آنها تامین شود تا بتوانند آن واحدها را به بهره‌برداری برسانند و ظرفیت‌های تامین نیاز داخلی و خارجی را افزایش دهند.
قادری با اشاره به قاچاق سوخت خاطرنشان کرد: مورد دیگری که در جلسه غیرعلنی مطرح شد این بود که بخش قابل توجهی از بنزین و گازوئیلی که وارد می‌کنیم، قاچاق می‌شود. در این شرایط چرا وزارت نفت در بخش‌های مرزی ایستگاه‌های سی‌ان‌جی را مستقر نمی‌کند تا توزیع نفت، گازوئیل و بنزین را در این مناطق محدود کنند؟ چون سی‌ان‌جی قابل قاچاق نیست. از سوی دیگر ما نزدیک به ۵ میلیون اتباع خارجی در کشور داریم که کالای یارانه‌ای به آنها پرداخت می‌کنیم؛ در حالی‌که بسیاری از آنها اتباع غیرمجاز هستند و چرا باید به اتباع غیرمجاز کالای یارانه‌ای پرداخت کنیم؟ این موارد در جلسه غیرعلنی مجلس مطرح شد.
این نماینده مجلس یادآور شد: باید به سازوکارهایی که می‌تواند برای بخش‌های مختلف اقتصادی از طریق بورس تامین نقدینگی کند، سرعت دهیم. من در جلسه غیرعلنی موضوع سپرده‌گذاری ارزی و پذیرش آن به عنوان وثیقه را مطرح کردم. البته قانون تامین مالی تولید و زیر‌ساخت‌ها را آوردیم، اما در حال حاضر مقدار قابل توجهی ارز خانگی در اختیار افراد است. این ارز می‌تواند سپرده‌گذاری شود و به عنوان وثیقه مورد استفاده قرار بگیرد و تسهیلات ریالی معادل آن بدهند تا هم آن ارزها به چرخه استفاده برگردد و هم با ارائه تسهیلات بخشی از نیاز تولیدکنندگان را تامین کرد. او در پایان تصریح کرد: رئیس‌کل بانک مرکزی قول داد که گشایش‌هایی را در بخش تسهیلات ایجاد کند تا نگرانی و دغدغه‌ای که نمایندگان در ارتباط با محدودیت اعتبارات دارند، بر‌طرف شود و گرفتار رکود نشویم.
۳ چالش کلیدی بهارستان با میرداماد
همچنین احمد علیرضا‌بیگی، نماینده تبریز و عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس با اشاره به جلسه غیرعلنی روز گذشته مجلس، گفت: روز گذشته امکانی به بانک مرکزی داده شد تا گزارشی را از اقداماتی که در ارتباط با تثبیت نرخ ارز، مدیریت در عرضه و تقاضای ارز و اقدامات در راستای کنترل نقدینگی را بیان کند. همچنین بانک مرکزی برنامه‌ای را که برای آینده داشت نیز تشریح کرد. او ادامه داد: در جلسه غیرعلنی روز گذشته برخی نمایندگان سوال داشتند که آیا تثبیت نرخ ارز با توسل به ارزپاشی صورت پذیرفته و این سبب صرف مقادیر قابل توجهی از محل صندوق توسعه و درآمدهای نفتی کشور شده است؟
همچنین در این جلسه مطرح شد که آسیب‌هایی متوجه کشور است که بخش قابل توجهی از آن بر می‌گردد به اینکه قیمت تمام شده کالا در داخل کشور افزایش پیدا کرده و این سبب شده تولیدکننده نتواند محصولات خودش را در بازارهای بین‌المللی به فروش برساند و در رقابت با سایر محصولات مشابه حضور داشته باشد. از سوی دیگر بحث ناترازی بین صادرات و واردات غیر‌نفتی پیش آمده که نمایندگان معتقد بودند نزدیک به ۱۲میلیارد دلار ناترازی در صادرات و واردات پیش آمده است. به عبارتی واردات رغبت بیشتری پیدا کرده و صادرات اصلا توجیه ندارد و این سبب شده بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی ما دچار مشکل شوند.
این نماینده مجلس تاکید کرد: در جلسه غیرعلنی مطرح شد که بخش قابل توجهی از مردمی که انتظار تسهیلات قرض‌الحسنه و تسهیلات خرد را داشتند، نتوانستند از این تسهیلات استفاده کنند. همچنین نارضایتی به واسطه وام مربوط به جوانی جمعیت و وام ازدواج که باید تعلق می‌گرفته، وجود دارد و صف این وام‌ها طولانی شده است که در همین خصوص رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد پاسخ دادند. علیرضا‌بیگی در خصوص اینکه آیا پاسخ‌های وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی قانع‌کننده بود، اظهار کرد: کمیسیون اقتصادی به عنوان کمیسیون تخصصی اعلام می‌کرد که منابع ارزی کشور در حال هدر رفتن است و اقدامات دولت موجب شده تا صادرات توجیه‌اش را از دست دهد و ناترازی پیش بیاید، اما در نهایت به نظر می‌رسد توضیحات آقایان خاندوزی و فرزین صحن را قانع کرد.
پای دبش هم به میان آمد
محمد‌حسین فرهنگی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز تاکید کرد: در جلسه غیرعلنی اطلاعاتی در حوزه ارزی تبادل شد و پیشنهادهایی از سوی نمایندگان عنوان شد که برای مدیریت بهتر شرایط ارزی کشور بود. او تصریح کرد: در جلسه غیرعلنی توضیحی هم در مورد چای دبش داده شد مبنی بر اینکه بخشی از اطلاعاتی که در افکار عمومی منعکس شده دقیق نیست از جمله اینکه بخشی از آن پول به صورت ارزی عودت داده شده، یک بخشی سر‌رسید آن نرسیده و بخشی هم سر‌رسید آن رسیده و پیگیری می‌کنند که به بانک مرکزی برگردد. از سوی دیگر این تخلف توسط یک شرکت نبوده و توسط ۹ شرکت با عناوین مختلف بوده است. علاوه بر این تخلف معروف به چای دبش در دوره آقای فرزین نبوده و به دوره قبل از ایشان بر می‌گردد و آقای فرزین پیگیری کرده و معلوم شده این فساد ایجاد شده است.
فرزین تخصیص ارز به واردات خودرو را پذیرفت
همچنین احمد نادری، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در خصوص مباحث مطرح شده در جلسه غیر علنی، گفت: جلسه روز گذشته برای بررسی وضعیت ارزی، تخصیص‌ها و سیاست‌های ارزی بود. تاکیدی که نمایندگان مجلس و به‌طور خاص کمیسیون اقتصادی داشتند این بود که قوانینی را که توسط مجلس در حوزه اقتصادی گذاشته شده، دولت در برخی موارد اجرا نکرده و توجهی به آن نداشته است. او ادامه داد: حرف دولت هم این بود که شرایط ما شرایط خاصی از نظر بین‌المللی و تحریمی است. قرار بر این شد نکاتی که از سوی مجلس به دولت گوشزد شد که این نکات قانونی است را دولت ارزیابی کند و برای اجرایی شدن آن برنامه خود را داشته باشد. کریم حسینی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز خاطرنشان کرد: در جلسه غیرعلنی رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به نقدهایی که در خصوص سیاست‌های ارزی مطرح شده بود، پاسخ دادند.
یکی از مسوولان دولتی در صحبت‌هایشان اعلام کرده بود که ما ارزی را برای واردات خودرو اختصاص نمی‌دهیم، اما تخصیص ارز به واردات خودرو را رئیس کل بانک مرکزی پذیرفت. همچنین گزارشی را ایشان از تخصیص ارز به وزارت صمت ارائه کرد و اعلام کردند برای واردات خودرو ارز مورد نیاز را تخصیص می‌دهند. یکی دیگر از نقدهای نمایندگان در خصوص تخصیص ارز برای مایحتاج عمومی مردم بود. او تاکید کرد: در خصوص تثبیت نرخ ارز هم گزارشی از سوی آقای فرزین داده شد مبنی بر اینکه در یک سال گذشته به سمت تثبیت ارز رفتیم و به همین دلیل از رئیس‌کل بانک مرکزی تقدیر شد؛ در عین حال که نقد جدی هم در برخی موارد وجود داشت. آقای فرزین قول مساعد دادند که در جلسه بعدی گزارشی از اقداماتشان در خصوص انتقادات مطرح شده در جلسه غیرعلنی را اعلام کنند.
کج‌راهه ارز وارداتی خودرو
