پس از تنش‌‌‌زدایی با عربستان
کدام کشورها روابط خود را با ایران عادی کردند؟
زمانی که ایران و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند، پیامد این قطع روابط از مناسبات دو کشور فراتر رفت و چند کشور عرب به همراه برخی کشورهای آفریقایی که تحت‌تاثیر پادشاهی سعودی بودند نیز روابط خود را با تهران قطع کردند؛ جیبوتی، سودان و مالدیو از جمله کشورهایی بودند که در حمایت از ریاض از ایران فاصله گرفتند.تنش‌‌‌زدایی تهران-ریاض با دیدار حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران با جاسم محمد البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک منجر به تماس بیشتر ایران و همسایگان عرب شد. تنش‌‌‌زدایی همچنین باعث گفتوگو بین جنبش حوثی‌‌‌های وابسته به ایران در یمن از یکسو و عربستان سعودی و دولت به رسمیت شناخته شده بین‌المللی یمن از سوی دیگر شد و به سوریه برای پذیرش مجدد در اتحادیه عرب کمک کرد.البته اوضاع برای مصر پیچیده‌‌‌تر بود؛ کشوری که از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹، روابط دشواری با ایران داشت.
انور سادات، رئیسجمهور وقت مصر، زمانی که محمدرضا پهلوی از ایران گریخت، به او پناهندگی داد و او تا زمان مرگش در سال ۱۹۸۰ در قاهره ماند. به رسمیت شناختن اسرائیل توسط مصر یکی دیگر از عوامل مهمی بود که به تیره شدن روابط تهران و قاهره دامن زد. مراکش نیز در سال ۲۰۱۸ روابط دیپلماتیک خود را با تهران به دلیل حمایت ادعایی این کشور از جنبش استقلال صحرای غربی موسوم به جبهه پولیساریو قطع کرد. ایالات متحده از زمان بحران گروگان‌‌‌گیری در سال ۱۹۸۰ با ایران روابط رسمی نداشته است و کانادا در سال ۲۰۱۲ پس از متهم کردن دولت ایران، روابط خود را با این کشور قطع کرد.
برقراری روابط با جیبوتی و مالدیو
اصولا دیدارهای حاشیه‌‌‌ای مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک فرصت خوبی را برای مقامات ایرانی فراهم می‌کند تا با همتایان خود از منطقه و دیگر نقاط جهان به گفتوگو بنشینند. به نظر می‌رسد تلاش‌‌‌های تهران برای برقراری مجدد گفتوگو با مجموعه‌‌‌ای از بازیگران به ثمر نشست و منجر به احیای روابط با حداقل دو کشور شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه روز پنج‌شنبه گذشته با محمود علی یوسف، دیپلمات ارشد جیبوتی دیدار و از برقراری مجدد روابط خبر داد.یک روز بعد امیرعبداللهیان با احمد خلیل، وزیر امور خارجه مالدیو دیدار کرد و طرفین اعلام کردند که روابط رسمی دیپلماتیک از سر گرفته خواهد شد.ازسرگیری روابط با جیبوتی و مالدیو، مدت کوتاهی پس از توافق ایران و عربستان سعودی برای بازگرداندن روابط رسمی دیپلماتیک انجام گرفت؛ تهران و ریاض در اسفند ماه ۱۴۰۱ با میانجی‌گری پکن روابط دیپلماتیک خود را از سرگرفتند.
روابط دیپلماتیک دو کشور در سال ۱۳۹۴ پس از حمله برخی نیروهای خودسر به نمایندگی‌های دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد در واکنش به اعدام شیخ‌‌‌نمر، رهبر مذهبی برجسته شیعه توسط این پادشاهی با اکثریت سنی، قطع شد. ایران و عربستان سعودی بعد از ۵ سال قطع رابطه، اولین بار در سال ۲۰۲۱ با میانجی‌گری عراق گفتوگوهای مستقیمی را با هدف حل مشکلات آغاز کردند. دو کشور در ۱۹ اسفند ماه ۱۴۰۱ پس از ۷ سال بحران سرانجام تصمیم گرفتند به بن‌‌‌بست دیپلماتیک خاتمه دهند. تهران و ریاض از فروردین۱۴۰۰ پنج دور مذاکرات امنیتی غیر‌رسمی را برگزار کرده بودند؛ اما این مذاکرات نیز حدود ۱۰ماهی دچار رخوت شده بود که در نهایت با پادرمیانی چین طلسم شکسته شد. گفتوگوهای محرمانه در پکن که از ۱۵اسفند آغاز شده بود، ماحصل درخواست شی، رئیسجمهور چین از ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور کشورمان در جریان سفر اخیر به چین بود. این دو قدرت منطقه‌‌‌ای در اوایل این ماه سفرای خود را اعزام کردند و از زمان توافق برای ازسرگیری روابط، به طور فزاینده‌‌‌ای در تماس بوده‌‌‌اند.
ایران اعلام کرده که ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور، دعوت رهبران سعودی را برای سفر به ریاض پذیرفته است؛ سفری مهم که انتظار می‌رود در آینده نزدیک انجام شود. تهران اوایل این هفته به مناسبت روز ملی عربستان به پادشاهی این کشور تبریک گفت و از رهبران سعودی نیز دعوت کرد به ایران سفر کنند. وزرای خارجه دو کشور پس از میزبانی تهران از کریستیانو رونالدو و برخی دیگر از ستارگان فوتبال، هنگامی که در حاشیه هفتاد و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این هفته دیدار کردند، خوشحال به نظر می‌‌‌رسیدند. آنها در مورد بهبود روابط دوجانبه از جمله در مورد حمل‌ونقل هوایی و دریایی و تسهیل بیشتر رویدادهای ورزشی گفتوگو کردند.امیرعبداللهیان به شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر خارجه سعودی گفت که ایران آماده است تا یک توافق‌نامه همکاری جامع دوجانبه را همان‌طور که در دیدار قبلی با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در ماه اوت مورد بحث قرار گرفته بود، تهیه و امضا کند.
پس از برقراری ارتباط ایران با عربستان سعودی، نزدیکی موفقیت‌‌‌آمیز مناسبات ایران و مصر احتمالا بزرگ‌ترین معامله خواهد بود.حدود دو سال است که تهران و قاهره با میانجی‌گری عراق و عمان با هیاهوی بسیار کمتر از آنچه در مذاکرات با ریاض دیده شد، در حال رایزنی هستند؛ زیرا این دو به طور جدی احیای روابط را در میان چشم‌انداز تغییر یافته تحت ریاست عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر دنبال می‌کنند. رئیسی اخیرا در یک کنفرانس مطبوعاتی در نیویورک گفت که دیدار اخیر وزرای خارجه دو کشور ایران و مصر می‌تواند به آغاز فصل جدیدی در روابط دوجانبه منجر شود و تهران «هیچ مانعی در برقراری روابط با مصر نمی‌‌‌بیند.»
اردن و ایران نیز گفت‌‌‌وگوهایی داشته‌‌‌اند اما جزئیات کمی از این گفت‌وگوها منتشر شده است و به نظر نمی‌رسد که مذاکرات به مراحل پیشرفته سیاسی رسیده باشد؛ زیرا امان، یکی از بزرگ‌ترین دریافت‌‌‌کنندگان کمک‌‌‌های خارجی ایالات متحده است و ممکن است گفتوگوهای رودررو با تهران در قبال اسرائیل و سوریه شکست بخورد. ایران همچنین به دنبال گسترش افق روابط خود با سودان و مراکش است و امیرعبداللهیان ابراز امیدواری کرده که بتوان با این کشورها دوباره روابط رسمی برقرار کرد.
