روسیه تولید پهپاد را بومی میکند
جدایی تهران و مسکو؟
به گزارش اکوایران، گفته شده طی گفت‌‌‌وگوی غیرمستقیم با تهران، ایالات متحده از ایران خواسته به عنوان بخشی از تلاش‌‌‌های خود برای کاهش تنش‌‌‌ها و از سرگیری مذاکرات درباره برنامه هسته‌‌‌ای ایران، تحویل هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه را متوقف کند.
گفتنی است که روزنامه فایننشال تایمز روز چهارشنبه ۲۵ مرداد مدعی شد که آمریکا در کنار مذاکرات بر سر تبادل زندانیان و رفع انسداد ۶ میلیارد دلار از سرمایه‌‌‌های تهران، به ایران فشار آورده تا فروش پهپادهای نظامی به روسیه را به عنوان بخشی از گفت‌وگوها برای کاهش تنش میان واشنگتن و تهران متوقف کند. هر چند مقامات ایران بارها اعلام کردهاند که پهپادی برای استفاده در جنگ در اختیار روسیه قرار نداده‌‌‌اند. نورنیوز سایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی نیز در همین رابطه در توییتی نوشته بود: «موضع رسمی ایران درباره دروغ واگذاری پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین بارها اعلام شده است. توافق اخیر پیرامون تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی و آزادسازی دارایی‌‌‌های ایران در چند کشور نیز موضوعی مستقل بوده و هیچ ارتباطی به پرونده‌‌‌های دیگر ندارد.» با این حال، طبق ادعای مقامات غربی، ایران از طریق انتقال فناوری و سایر کمک‌‌‌ها به روسیه کمک کرده است تا پهپادهای خود را به صورت محلی و تا حدی مستقل تولید کند.
اخیرا ودانت پاتل، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با تکرار ادعای به کار رفتن پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، گفت که شراکت نظامی میان ایران و روسیه در حال عمیق‌‌‌تر شدن است.
خبرگزاری اوکراین فرم نوشت که معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره ادعای مطرح شده در برخی گزارش‌‌‌های اطلاعاتی آمریکا مبنی بر اینکه روسیه با کمک ایران در حال ساختن تاسیسات تولید پهپاد است، ادعا کرد که «ایران حامی نظامی اصلی روسیه است.»
پاتل مدعی شد: «روسیه صدها پهپاد حمله یک‌‌‌طرفه و تجهیزات مربوط به تولیدات پهپادی از ایران دریافت کرده است.» پاتل همچنین مدعی شد که «این شراکت نظامی میان روسیه و ایران در حال عمیق‌‌‌تر شدن است.»
تقاضای پهپادی برای تفاهم نانوشته
طبق آنچه در گزارش مجله فوربس آمده، فایننشال تایمز در ۱۶ اوت ادعا کرد ایالات متحده از تهران خواسته تا فروش هواپیماهای بدون سرنشین روسیه را به عنوان بخشی از «تفاهم نانوشته» بین دو دشمن دیرینه برای کاهش تنش‌‌‌های فزاینده متوقف کند. [این در حالی است که تهران و مسکو انتقال پهپادها را رد کردهاند.]
با این حال، اخیرا گزارش‌‌‌هایی ادعا کردهاند که روسیه در تولید طرح‌‌‌های پهپاد ایرانی به صورت محلی پیشرفت‌‌‌هایی داشته است. یک روز پس از گزارش فایننشال تایمز، تحقیقات موسسه مستقل تحقیقات تسلیحات جنگی مستقر در بریتانیا جزئیاتی از پیشرفت روسیه در ساخت نسخه‌‌‌هایی از مهمات کارشده روی هواپیماهای بدون سرنشین را فاش کرد.
محققان موسسه مذکور مدعی شدند این واقعیت که روسیه یک نسخه سفارشی از شاهد را ساخته و به کار گرفته است نشان می‌‌‌دهد که در شروع تولید داخلی این پهپادها پیشرفت کرده است.
واشنگتن پست همچنین جزئیات جدیدی را در مورد برنامه‌‌‌های روسیه برای ساخت شاهد-۱۳۶ در همان روز فاش کرد. گزارش واشنگتن پست با استناد به اسناد فاش‌شده‌‌‌ای که به دست آورده، فاش کرد که «مسکو به سمت هدف خود برای ساخت شاهد-۱۳۶ پیشرفت کرده است.»
گفته شده روسیه برنامه‌‌‌های بلندپروازانه‌‌‌ای برای ساخت ۶۰۰۰ هواپیمای بدون سرنشین ایرانی تا اواسط سال ۲۰۲۵ دارد. در گزارش واشنگتن پست آمده: «اسناد نشان می‌‌‌دهد که مهندسان تأسیسات با استفاده از تخصص صنعتی روسیه برای تولید پهپادها در مقیاسی بزرگ‌‌‌تر از آنچه تهران به دست آورده و با کنترل کیفی بالاتر، تلاش می‌‌‌کنند تکنیک‌‌‌های ایران را بهبود بخشند. مهندسان همچنین در حال بررسی پیشرفت‌‌‌هایی برای خود پهپاد هستند، از جمله افزایش توانایی آن را برای حملات دسته‌‌‌جمعی که در آن پهپادها به طور مستقل حمله به یک هدف را هماهنگ می‌‌‌کنند.»
روسیه پهپادهای ایرانی را مونتاژ میکند
این گزارش‌‌‌ها مدعی هستند که به‌رغم «پیشرفت پایدار»، این مرکز عمدتا پهپادها را با استفاده از قطعاتی که ایران تحویل داده مونتاژ کرده و فقط ثابت کرده که قادر به ساخت بدنه پهپادها به طور مستقل است. علاوه بر این، محققان مورد استناد واشنگتن پست که اسناد را بررسی کردند، تخمین می‌‌‌زنند که این تاسیسات یک ماه عقب‌‌‌تر از برنامه زمان‌‌‌بندی‌شده است و بعید است به تاریخ هدف خود برای ۶۰۰۰ پهپاد دست یابد.
با این حال، این گزارش مدعی است که پیشرفت مداوم روسیه به سمت تولید بومی پهپادهای ایرانی به تدریج وابستگی آن به تهران برای این هواپیماهای بدون سرنشین را کاهش خواهد داد. با این حال، هرچه زودتر ایران حمایت گسترده خود را از برنامه هواپیماهای بدون سرنشین روسیه قطع کند، برای روسیه سخت‌‌‌تر خواهد بود که به اهداف و جدول زمانی تولید غیرواقعی خود دست یابد. اگر ایران بتواند تحریم‌‌‌های غرب علیه خود را کاهش دهد و از تحریم‌‌‌های آتی جلوگیری کند، منافع شخصی خود را در انجام این کار دارد.
در ماه اکتبر، بند قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۱۵ پس از اجرای توافق هسته‌‌‌ای ایران تصویب شد، مبنی بر منع صادرات موشک‌‌‌های بالستیک و پهپادهای بالستیک با برد بیش از ۱۸۶ مایل، منقضی می‌‌‌شود. نقض شروط این قطعنامه قبل از آن تاریخ می‌‌‌تواند موجب تحریم‌‌‌های فوری علیه تهران شود.
پهپاد شاهد ایرانی می‌‌‌تواند اهداف را از فاصله ۱۰۰۰ مایلی مورد اصابت قرار دهد، به این معنی که تحویل این مهمات توسط ایران منجر به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ می‌‌‌شود. گفته می‌‌‌شود، امضاکنندگان اروپایی توافق هسته‌‌‌ای ایران قصد دارند پس از ماه اکتبر تحریم‌‌‌ها علیه برنامه موشکی بالستیک ایران را حفظ کنند و به عنوان توجیهی برای این کار، از اتهام ادعایی عرضه پهپادها به روسیه و چشم‌‌‌انداز ارسال موشک‌‌‌های بالستیک تهران به مسکو یاد می‌‌‌کنند.
امیدهای از دست رفته
در همین شرایط، یک مقام ایرانی به فایننشال تایمز گفته تهران نگران اعمال مجدد تحریم‌‌‌ها توسط اروپا است و امیدوار است تنش‌‌‌ها با واشنگتن را کاهش دهد. او به این روزنامه گفته: «ما بسیار نگران ماه اکتبر هستیم. ما انتظار داریم [ایالات متحده] از طرف‌‌‌های مختلف فشار بر ایران را کاهش دهد.» در ۱۲ اوت، عبدالرضا فرجی‌راد، تحلیلگر ایرانی در امور بین‌‌‌الملل در رسانه‌‌‌های اصلاح‌‌‌طلب ایران نقل کرد که در میان «تردیدها در مورد فروش جنگنده‌‌‌های سوخوی روسی»، «ایران تا حدودی امید خود را به روسیه از دست داده است». او گفت: «ایران می‌‌‌خواهد مذاکرات را تسریع و می‌‌‌خواهد خود را از روسیه رهایی بخشد.»
کاهش تحریم‌‌‌های کنونی و جلوگیری از تحریم‌‌‌های آتی با تعلیق ارسال تسلیحات به روسیه می‌‌‌تواند یک اقدام بسیار مثبت برای کاهش تنش و افزایش احتمال رفع برخی تحریم‌‌‌ها باشد.
پس از انقلاب ایران، ایالات متحده با اعمال تحریم تسلیحاتی و جلوگیری از سرازیر شدن قطعات یدکی به داخل ایران، به دنبال زمین‌‌‌گیر کردن نیروی هوایی تهران بود. به‌رغم تلاش‌‌‌های فراوان، ایران پس از گذشت ۴۴ سال همچنان از اف-۱۴های عملیاتی برخوردار است.
روسیه احتمالا به زمان بیشتری نیاز دارد تا بتواند به طور کامل پهپادهای ایرانی متناسب با نیاز خود را بدون درجاتی از تدارکات و کمک ایران تولید کند. اگر ایران به طور کامل حمایت خود از این تلاش را تا قبل از اکتبر متوقف کند، می‌‌‌تواند تأثیر محسوسی بر کاهش توان نظامی روسیه در استفاده از پهپادها علیه اوکراین داشته باشد!
