کارگروه نظارت و پیگیری حقوق عامه تشکیل شد
همدستی متهمان گردو‌غبار مشهد
شرق ایران دیروز ساعات خوبی را از سر نگذراند. استان سیستان و بلوچستان که مدتی است گرفتار بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است، روز گذشته و به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان، در پی موج جدید وزش بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان، ۲۵۳ نفر راهی مراکز درمانی شدند. مشابه این اتفاق روز گذشته استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی را غافلگیر کرد و از صبح با افزایش غلظت هوا، روز شروع شد. به گفته فرماندار سرخس، وزش باد شدید، توفان شن و گرد و خاک موجب لغو حرکت قطار مسافربری مشهد-سرخس و برعکس در نوبت صبح شد.
اداره کل هواشناسی خراسان رضوی هشدار زرد در مورد وضعیت استان اعلام کرده و گفته است وزش باد شدید همراه با گرد و خاک تا روز جمعه در همه مناطق استان به ویژه نیمه شرقی و سپس جنوبی گسترش خواهد یافت. کاهش دید، احتمال بروز خسارت در نواحی بادخیز و کاهش کیفیت هوا از پیامدهای این پدیده جوی خواهد بود. با شدت گرفتن غلظت گرد و غبار هوا، ساعت ۹ صبح بجنورد تعطیل اعلام شد. در مشهد نیز ادارات ساعت ۱۲ تعطیل شدند. خانم نوشین رحمانی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «از صبح آسمان خاکستری بود و یک لایه غبار روی همه‌چیز نشسته بود. با این حال، از قبل هشدارهای لازم در مورد وضعیت شهر داده نشد. در حالی که اعلام شد ادارات از ساعت ۱۲ تعطیل هستند، اما کارمندان همچنان مشغول کار بودند.
موسسات آموزشی نیز کلاس‌های عصر خود را تعطیل اعلام کردند.» آقای امام‌پور نیز می‌گوید: «شاخص گرد و غبار ساعت ۵ صبح روی عدد ۱۵۸ قرار داشت که این عدد در ساعت ۱۲:۳۰ به ۳۵۰ رسید که وضعیت اضطرار و خطرناک است. از صبح در مورد عدم حضور بیماران و بدحالان هشدار داده شد، اما از روز قبل از آن هشداری داده نشده بود. اورژانس نیز ۷ آمبولانس در مناطق پرتردد مستقر کرده تا در صورت ضرورت خدمات ارائه دهد.» دادگستری استان خراسان رضوی، با تشکیل کارگروه نظارت و پیگیری حقوق عامه استان با حضور مدیران دستگاه‌های مسوول، علل ایجاد وضعیت موجود را بررسی خواهد کرد.
به گفته محمد‌حسین درودی، دادستان مرکز خراسان رضوی، چنانچه مشخص شود سازمان‌های متولی امر اجرای قانون هوای پاک و دستگاه‌هایی که مسوول پیشگیری از گسترش پدیده بیابان‌زدایی و کنترل مکان‌های مستعد ایجاد پدیده ریزگردها در سطح استان بوده‌اند، به تکالیف و وظایف خود عمل نکرده یا کوتاهی داشته‌اند، بر اساس دستورالعمل ترک فعل مدیران، تحت تعقیب قضایی قرار خواهند گرفت.
«ایسنا» اعلام کرده که علت آلودگی هوای این استان‌ها، فعال شدن کانون‌های داخلی و خارجی قره‌قوم در ترکمنستان و وزش باد اعلام شده است. خانم فرخ امینی، کارشناس مسوول آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان خراسان رضوی، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در مورد دلیل وقوع چنین توفانی می‌گوید: «در چندسال اخیر به خصوص در سال جاری میزان بارندگی کاهش پیدا کرده است. این کمبود زمین‌ها را برای ایجاد گرد و غبار و فرسایش بادی مستعد می‌کند. همچنین در ابتدای سال بادهای ۱۲۰ روزه را داریم که این استان‌ها را متاثر می‌کند.» به گفته او، علاوه بر این همسایگان ایران از جمله افغانستان و ترکمنستان کانون‌های خارجی گرد و غبار ایران را تامین می‌کنند که خارج از اختیار ماست و دیپلماسی و فعالیت‌های برون‌مرزی برای تعدیل این وضعیت وجود دارد و برنامه‌ریزی و اقدامات لازم در حال انجام است.
خانم امینی می‌گوید: «موضوع گرد و غبار خارج از اراده انسانی است و برنامه‌ها در طولانی مدت نتیجه‌بخش خواهد بود. بر این اساس، پدیده گرد و غبار را در چند سال اخیر در استان شاهد بوده‌ایم. سال گذشته نیز مشهد در فروردین و خرداد ماه گرفتار و درگیر پدیده گرد و غبار و آلودگی هوا بود. این شهر مانند سایر شهرهای مرزی علاوه بر درگیری با کانون‌های گرد و غبار داخلی، گرفتار کانون‌های گرد و غبار خارجی است.» به گفته کارشناس مسوول آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط‌زیست استان خراسان رضوی، با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش حجم بارندگی‌ها در کشور، افزایش دمای هوا به گونه‌ای که طبق گزارش‌های سازمان هواشناسی کشور، دمای هوا در سال جاری بالاتر از سال گذشته بوده است، این شرایط وضعیت را برای خشک شدن بیشتر زمین‌ها فراهم می‌کند. با هر بادی که می‌وزد گرد و غبار بیشتر می‌شود. هر سه استان خراسان در طول دوره وزش بادهای ۱۲۰ روزه متاثر می‌شوند.
خانم امینی در مورد راهکارهای اصلاح این وضعیت می‌گوید: «در مورد گرد و غبار، بارندگی موثر است. همچنین مدیریت منابع آبی باید انجام شود. موضوع دیگر بیابان‌زدایی است که در حال انجام است. اما در موضوع محیط زیست به همان میزان که تخریب آن زمان‌بر است، احیا و اصلاح وضعیت موجود نیز نیازمند زمان است و در کوتاه مدت نتایج آن مشخص نمی‌شود. در حال حاضر مباحث نهال‌کاری و بیابان‌زدایی در حال انجام است.»
سازمان هواشناسی طبق روال قانونی باید هشدارهای لازم را نسبت به وضعیت و شرایط آب و هوایی اعلام کند که در این مورد و با توجه به وخامت آلودگی هوا و میزان ورود گرد و غبار این اتفاق نیفتاد. در شرایط ویژه سازمان هواشناسی باید پیش‌بینی‌ها را به سازمان محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی و شهرداری‌ها و پلیس اعلام کند. در این پیش‌بینی‌ها کیفیت هوا، میدان دید و شرایط هوایی توضیح داده شده و در رسانه‌های رسمی اعلام می‌شود تا علاوه بر سازمان‌های مسوول، مردم نیز نسبت به وضعیت موجود آگاهی و اطلاع داشته باشند. این اتفاقی است که در این مورد اخیر رخ نداد.
