آموزش زبان‌های جدید وارد مدارس کشور می‌شود
زنگ «کانون زبان» در مدرسه
آموزش و پرورش بعد از سال‌ها در حال خانه‌تکانی اساسی در شکل و روش است که در سند تحول بنیادین موارد و مصادیق آن اشاره شده است. از آن جمله می‌توان به اضافه شدن لیستی از زبان‌های خارجی به برنامه‌های درسی مدارس اشاره کرد. فرانسه، آلمانی، روسی، اسپانیایی، ایتالیایی و چینی زبان‌های تازه‌ای هستند که قرار است به دروس مدارس اضافه شود. در این شرایط ممکن است موسسات تدریس زبان نیز به کمک آموزش و پرورش بیایند. به گفته فاطمه رمضانی، مدیر کمیسیون برنامه‌های درسی و تربیتی شورای عالی آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» خبر داد که دانش‌آموزان تنها قرار است یک زبان را انتخاب کنند و آموزش این زبان حتما در مدرسه انجام نمی‌شود و مجموعه‌ای از امکانات مجازی و حضوری در این نوع آموزش به کار گرفته خواهد شد.
آنچه در همه سال‌ها تحت عنوان زبان خارجی در مدارس تدریس می‌شد، از نظر کاربرد و استفاده نتیجه قابل قبولی در برنداشت که دلایل آن می‌تواند به محتوای کتب درسی یا شیوه‌های تدریس بازگردد. غیر از کسانی که نسبت به زبان خارجی در مدارس حس خوشایندی ندارند و آن را بیهوده و وقت‌گیر می‌دانند، دسته‌هایی قرار دارند که یا از روی علاقه یا احتیاج، آموزش زبان را در موسسات انجام می‌دهند و اتفاقا نتایج خوبی نیز به دست می‌آورند. محمود امانی طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، روز گذشته در جلسه خبری گفت: «با توجه به اینکه معلم و متقاضی به تعداد کافی نداریم، اگر دانش‌آموزان مایل بودند یکی از زبان‌ها را انتخاب کنند باید بررسی شود چه اقدامی انجام دهیم، البته نظام آموزش و پرورش دولتی در مدارس با استفاده از آموزش حضوری یا غیرحضوری امکان ارائه این زبان‌ها را دارد.
همچنین می‌توان از موسسات ذی‌صلاح که دارای تاییدیه از آموزش و پرورش هستند، استفاده کرد و چون مبنا براساس تقاضای خود دانش‌آموز است، بنابراین باید هزینه پرداخت کند البته اگر وزارتخانه منابعی داشته باشد، می‌تواند هزینه آن را تامین کند، اما اگر سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، آموزش سایر زبان‌های خارجه را عهده‌دار شود، رایگان خواهد بود.» به گفته آقای امانی‌طهرانی، قرار است نوع ارائه زبان انگلیسی تغییر داده شود و سازمان پژوهش و معاونت‌های آموزشی و دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش درباره روش آموزش متفاوت زبان انگلیسی چاره‌اندیشی کند.
زبان‌های پرطرفدار در لیست انتظار مدارس
فرانسه، آلمانی، روسی، اسپانیایی، ایتالیایی، چینی و عربی زبان‌هایی هستند که قرار است در مورد آنها کتاب‌های درسی تدوین شود. فاطمه رمضانی، مدیرکمیسیون برنامه‌های درسی و تربیتی شورای عالی آموزش و پرورش در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «برای فراهم ساختن امکان انتخاب زبان خارجی مورد علاقه یا نیاز دانش‌آموزان، آموزش و پرورش چند زبان را که در سطح بین‌المللی کاربران بیشتری دارد و مورد نظر بعضی از دانش‌آموزان است، در فهرست زبان‌هایی که آنها می‌توانند یکی را انتخاب کنند، در نظر گرفته است.» به گفته او تنوع زبان‌ها با توجه به نیاز و علاقه جدید فردی و اجتماعی قابل افزایش است. چینی‌ها بعد از آنکه بازار را گرفتند و خوب جاگیر شدند، حالا قرار است زبان‌شان را هم صادر کنند.
خانم رمضانی می‌گوید: «زبان چینی به دلیل گسترش فعالیت‌های بازرگانی و اقتصادی چین در سطح بین‌المللی، افزایش روابط تجاری، علمی و اقتصادی ایران با آن کشور و قرار گرفتن در فهرست رشته‌های دانشگاهی، در این مجموعه قرار گرفت. زبان عربی نیز مورد علاقه و نیاز کسانی است که به کشورهای عربی سفر می‌کنند.» به گفته او، حالا دانش‌آموزان می‌توانند یکی از زبان‌هارا انتخاب کنند، اما به دلیل آنکه تعداد داوطلبان کم است و به حد نصاب تشکیل یک کلاس و تخصیص معلم نمی‌رسد با تصویب ماده واحده جدید آموزش و پرورش، آموزش به صورت غیرحضوری یا ترکیبی ارائه می‌شود. احتمالا هنوز هم کسانی وجود دارند که از یادگیری زبان خارجی بیزارند و سوال‌شان این است که چرا زبان؟ خانم رمضانی می‌گوید: «طبق مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، انتخاب یک زبان، اجباری است، اما انتخاب نوع زبان، اختیاری است.
اکنون تقاضاها برای زبان‌های خارجی انتخابی، افزایش پیدا کرده و بر این اساس علاوه بر زبان‌های انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، روسی و اسپانیایی که قبلا بود، زبان‌های عربی و چینی هم اضافه شده است.» البته قرار نیست تمام زبان‌های خارجی ارائه شود، حتی امکان تامین امکانات و نیروی انسانی لازم در این بخش وجود ندارد. در این شرایط چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ مدیرکمیسیون برنامه‌های درسی و تربیتی شورای عالی آموزش و پرورش می‌گوید: «بعد از انتخاب زبان توسط دانش‌آموزان، با توجه به آنکه مدارس دولتی با شیوه‌های حضوری، غیرحضوری و ترکیبی امکان ارائه زبان‌های خارجی جدید را ندارد، طبق مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، آموزش زبان‌های دیگر به صورت برخط ارائه شود و به صورت دوره‌ای، موقعیت‌هایی به صورت تجمعی در نقاط مختلف تشکیل می‌شود تا معلمان مواجهه حضوری با بچه‌ها نیز داشته باشند.»
به گفته او قرار است موسسات ذی‌صلاح دارای تاییدیه وزارت آموزش و پرورش خدمات آموزش زبان‌های خارجی را ارائه دهند و اجباری بر آموزش در محیط مدرسه وجود ندارد.» او به انتقادهایی که در مورد آموزش زبان انگلیسی وجود دارد، واقف است و مصوبه جدید را فرصتی می‌داند که در فضای جدید و الکترونیکی امکان آموزش فراهم شود تا دانش‌آموزان کل کشور بتوانند زبان خارجی خود را انتخاب کنند. در مصوبه آموزش و پرورش از کانون زبان ایران نام برده شده است، اما دیگر موسسات هم در صورتی که تاییدیه آموزش و پرورش را داشته باشند، می‌توانند درخواست خود را به آموزش‌و‌پرورش ارائه دهند. دانش‌آموزان نگران نباشند که با مصوبه جدید قرار است باری بر یادگیری زبانی جدید بر دوش آنها قرار بگیرد، آنها نمی‌توانند همزمان دو زبان خارجی را انتخاب کنند.
البته اگر دانش‌آموزی بخواهد یک زبان دیگر را هم در کنار انگلیسی، انتخاب کند در آموزش رسمی در جدول دروس، عنوان «زبان انتخابی» نوشته شده است. در مورد آموزش زبان عربی نیز به گفته خانم رمضانی، دو وجه در نظر گرفته شده، یکی اینکه عربی، زبان قرآن و دین اسلام است. ماموریت آموزش عربی عمومی در مدرسه تقویت توانایی دانش‌آموز به میزانی است که بتواند زبان دین خود را در حد آیات و احادیث و دعاهای ساده مطالعه کرده و بخواند، بنابراین این درس باید سبک و متمرکز بر این هدف باشد. وجه دیگر آن است که عربی مانند سایر زبان‌ها، کاملا ارتباطی است و در خواندن، شنیدن، برای فرهنگ، سیاست و جاهای مختلف استفاده می‌شود.
