علی‌اصغر سلطانیه از پیشنهاد ایران برای «توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی در ازای لغو تحریم‌ها» در مذاکرات اخیر استانبول خبر داد. مذاکراتی «غیررسمی» میان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که هم سعید جلیلی و هم سخنگوی کاترین اشتون آن را «مفید و سازنده» خوانده بودند. البته گفته می‌شد تهران پیش از این هم در چارچوب مذاکرات رسمی با ۱+۵ این پیشنهاد را مطرح کرده، اما این اولین بار است که یک مقام رسمی ایرانی از ارائه این پیشنهاد در مذاکرات اتمی سخن می‌گوید. به گزارش ایسنا، خبرگزاری «اینترپرس سرویس» به نقل از علی‌اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران در نشست ۱۹ سپتامبر (۲۹ شهریور) میان کاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد ایران با ۱+۵، پیشنهاد کرده است غنی‌سازی ۲۰ درصدی را در ازای رفع تحریم‌ها علیه ایران متوقف می‌کند. سلطانیه گفت: ما آماده‌ایم غنی‌سازی ۲۰ درصدی را تعلیق کنیم، مشروط بر اینکه یک گام متقابل سازگار با آن را مشاهده کنیم. وی گفت: اگر ما این کار را انجام دهیم، نباید تحریم‌ها وجود داشته باشد.

مخالفت ایران با تعطیلی فردو

نماینده ایران در آژانس مخالفت ایران با هرگونه توافقی که شامل بستن سایت غنی‌سازی فردو باشد را تکرار کرد و گفت: غیرممکن است که ما انتظارات آنها را برای تعطیلی فردو بپذیریم.

در حالی که توجیه آمریکا برای بستن فردو این بوده که این تاسیسات تداوم غنی‌سازی به سمت سطوح تسلیحاتی را برای ایران تسهیل می‌کند، سلطانیه گفت که تبدیل نیمی از ذخایر به صفحه سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران در گزارش ۳۰ اگوست آژانس مستند شده است.

او افزود: مهم‌ترین چیز در گزارش آژانس این بود که درصد بالایی از اورانیوم با غنای ۲۰ درصد به پودر برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل شده است. بنابراین گزارش، تبدیل شدن اورانیوم با غنای ۲۰ درصد به پودر برای استفاده در صفحات سوخت امکان فرآوری مجدد آن به صورتی که برای سطوح نظامی استفاده شود را از بین می‌برد.

این دیپلمات ایرانی گفت که نمایش قابلیت فنی ایران برای انجام چنین فرآوری که ظاهرا آمریکا و دیگر دولت‌های ۱+۵ را متعجب کرده است، درخواست ۱+۵ برای انتقال کل ذخایر ۲۰ درصدی به خارج از کشور را نامربوط کرده است.

تصمیم و تردید آژانس

سلطانیه گفت که دو مقام عالی‌رتبه آژانس در تازه‌ترین دور مذاکرات در ماه گذشته درخواست مهم ایران در «توافق ساختاری» درباره همکاری ایران درباره اتهامات مربوط به «ابعاد نظامی احتمالی» در برنامه هسته‌ای را پذیرفتند، اما در پایان نشست از آن عقب‌نشینی کردند.

این گزارش حاکی است: مساله، اصرار ایران برای دریافت کلیه اسنادی است که مبنای اتهامات علیه ایران قرار گرفته است. متن مذاکرات دوم اسفند ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که آژانس با ذکر عبارت «در صورت مقتضی» درصدد فرار از هرگونه تقاضا برای قرار دادن اسناد در اختیار ایران بوده است. با این حال به گفته سلطانیه هرمان ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس در امور پادمان‌ها و رافائل گروسی، دستیار مدیرکل در امور سیاسی در مذاکرات ۲۴ اگوست (سوم شهریور۱۳۹۱) برای اولین بار با تعهد به «ارائه اسناد مربوط به فعالیت‌هایی که ادعا می‌شود توسط ایران انجام شده است» به تهران موافقت کردند. نماینده ایران در آژانس افزود که با این حال در پایان نشست ناکارتس و گروسی «این زبان را در پرانتز قرار دادند» تا حل نشده باقی بماند.

سلطانیه تایید کرد که مساله حل نشده دیگر این است که آیا تحقیقات آژانس بی‌نهایت خواهد بود یا خیر. او به نقل از یک مذاکره‌کننده آژانس با ایران گفت: «اگر ماه بعد ما اطلاعات دیگر و بیشتری را دریافت کنیم چه؟» سلطانیه گفت: اگر آژانس به این روش ادامه دهد به ۱۰ یا ۲۰ سال دیگر زمان نیاز خواهد بود. وی افزود که پیش از نشست شورای حکام در اوایل ماه جاری با ناکارتس و گروسی درباره برگزاری نشست ایران و آژانس در نیمه اکتبر توافق شد.