تاریخ شفاهی (۱۸۶)
در مذاکرات صنعتی ایران و شوروی چه گذشت؟
در همین دوران بود که روابط تجاری و صنعتی بسیار دوستانه‌ای بین ایران و شوروی آغاز شده بود و یک موافقت‌نامه اصولی هم بین ایران و شوروی منعقد شده بود که طی آن دولت ایران قبول کرده بود که گاز نفت ایران را با یک لوله بزرگ به شوروی منتقل کند و روس‌ها به جای آن به ایران کارخانه ذوب‌آهن و ماشین‌سازی اراک را تحویل دهند. در این مورد هیات‌های مختلفی از شوروی و رومانی و چکسلواکی به ایران می‌آمدند که هر کدام یک نوع فکر می‌کردند که با طرز فکر دیگری متفاوت بود.
روس‌ها در کشورشان تولیدات هر کارخانه را به کیلو اندازه می‌گرفتند. آنها سال‌ها بود که برای هر کارخانه‌ای تعیین کرده بودند که این کارخانه باید سالی این قدر کیلو (یا تن) محصول تولید کند. این امر موجب شده بود که کارخانه‌های روسیه محصولات خود را سنگین درست کنند تا کل تولید آنها به حد از پیش معین شده برسند و مورد مواخذه مقامات دولتی قرار نگیرند. این طرز فکر چنان رسوخ پیدا کرده بود که وقتی من گفتم که جرثقیل‌های شما خیلی گران‌تر از جرثقیل آلمانی است کارشناسان روس می‌گفتند شما چرا وزن جرثقیل‌های ما را در نظر نمی‌گیرید که ۵۰درصد از جرثقیل آلمانی سنگین‌تر است. وقتی من می‌گفتم که اتفاقا جرثقیل آلمانی به دلیل سبک‌تر بودن مرغوب‌تر است. آنها بسیار تعجب می‌کردند و جدا تعجب می‌کردند که چرا من نمی‌فهمم که جرثقیل سنگین از جرثقیل سبک بهتر است.
