«دنیای اقتصاد» یکشنبه مجلس را جریان‌شناسی سیاسی کرد
سه ضلعی استیضاح فاطمی‌امین
مجلس یازدهم در دو مرحله استیضاح فاطمی‌امین، بالاخره پشت او را به خاک رساند. حالا او نخستین وزیر است که مجلس موفق شد او را از دولت بیرون براند. البته زمین بازی از قبل به گونه‌ای چیده شد که فاطمی‌امین چاره‌ای جز رفتن نداشت و فقط یک پاس گل نیاز داشت که دولت بهار آن را داد. اول آنکه او ظرف کمتر از دو سال، دو بار استیضاح شده بود و اگر این‌بار هم نمی‌رفت، مجلس برای بار دوم ناکام می‌ماند. در همین روزها وزارت صمت با تمام قوا لابی کرد، بلکه حداقل جلسه استیضاح را به روز سه‌شنبه موکول کند، اما هیات رئیسه حاضر به همکاری نشد و نشان داد این‌بار حاضر به همراهی با دولت نیست و راضی به این جلسه است و پای نتیجه آن هم می‌ماند.
این در حالی است که از هفته پیش نمایندگانی از وزارت صمت به شهرستان‌ها برای رایزنی با نمایندگانی رفته بودند که در سال انتخابات ترجیح می‌دهند زمان بیشتری را در حوزه انتخابیه‌شان بگذرانند. پاس گل اصلی، موضوع اهدای ۷۵ خودروی شاسی‌بلند به نمایندگان بود که نخستین‌بار سایت نزدیک به دولت بهار آن را منتشر کرد که در آن لیست نمایندگانی که این هدیه را دریافت کرده بودند، وجود داشت. در عین حال علیرضا بیگی، از نمایندگانی که مدعی این دادوستد بود، در فاصله سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ فرمانده انتظامی استان اصفهان، از ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ فرمانده انتظامی استان فارس و در دولت‌های نهم و دهم در فاصله سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ استاندار آذربایجان شرقی بوده است. او از نمایندگان نزدیک به دولت بهار است که جای نفس کشیدن به نمایندگان برای دفاع از فاطمی‌امین را نداد و هزینه‌ها را بالا برد. کدام نماینده حاضر است در سال انتخابات از چنین رسوایی بزرگی دفاع کند، آن هم در شرایطی که وضعیت اقتصادی بسیاری از مردم را به تنگ آورده و یکی از گلایه‌های آنها وضعیت قیمت و کیفیت خودرو است. به خصوص در شهرستان‌ها که هر رای و حرکت نماینده، می‌تواند وضعیت او را در دور بعدی مشخص کند. شاسی‌‌بلندها تکذیب شد، دادستان احضاریه صادر کرد، اما هیچ کدام فایده نداشت. این خبر حتی به دروغ هم نباید مطرح می‌شد، اینجای بازی، هدف جریان اصلی مجلس و دولت بهار یکی شد و هر دو برای انداختن فاطمی‌امین خیز برداشتند.
این پروژه‌ای بود که دو جریان با هدف‌گذاری‌های مختلف و تبار سیاسی متفاوت از آن سود می‌بردند. اول، جریان اصلی در مجلس به رهبری محمدباقر قالیباف، دیگری دولت بهار، حاضر غایب جلسه استیضاح به رهبری احمدی‌نژاد و جریان پایداری که در تلاش برای خنثی کردن این پروژه مشترک بود. این کار پیش‌درآمد انتخابات آتی مجلس است آیا باید منتظر ظهور دوباره جریان احمدی‌نژاد به عنوان یک ضلع انتخاباتی مجلس باشیم؟
حمله نمایندگان و دفاع دولت
در جلسه استیضاح روز گذشته یک سوی دولت ایستاد تا با چنگ و دندان از صندلی صمت دفاع کند و سوی دیگر، نمایندگانی که حتی کوچک‌ترین دفاع‌شان می‌توانست برنده‌ترین تیغ بیخ گلویشان باشد. اینجای بازی کسی حق برگشت از رای منفی نداشت. بعد از سخنرانی اخیر رهبری تصور می‌شد این استیضاح انجام نشود، اما موضوع ۷۵ شاسی‌بلند بازی را تغییر داد. موضوعی که رئیسی هم به آن اشاره کرد: «با فضایی که بعد از فرمایش رهبری درباره همکاری قوا شکل گرفت، ممکن است برخی به نادرستی برداشت کنند که استیضاح، تذکر یا سوال جلوه اختلاف تلقی می‌شود، اما تلقی من به هیچ عنوان این نیست.»
وزیر صمت هر چه می‌کشد از خودرو است؛ صنعتی که به سادگی وزیر جابه‌جا می‌کند. لطف‌الله سیاهکلی هم از همان‌جا شروع کرد: «خریدن پراید از رده خارج، آرزوی مردم است. مسیر حل مشکلات، شایسته‌سالاری است نه فامیل بازی. چرا باید سهام دولت در خودروسازی واگذار شود و این همه مفسده به وجود آید؟ آقای وزیر باید مدیریت را واگذار کنید نه سهام خودروسازی را. آقای وزیر دستاورد شما از بورس چه بود جز اینکه گران‌فروشی و مزایده کردید؟ چرا قیمت خودرو در سال مهار تورم ۷۰ درصد رشد داشت و با ورود آقای مخبر ۴۲ درصد شد؟» وضعیت بازار چنان غم‌انگیز است که صدای وزیر را هم درآورده است. فاطمی‌امین گفت: «من هم نسبت به صنعت خودرو و قیمت خودرو انتقاد دارم. ما یک قیمت کارخانه داریم و یک قیمت بازار داریم، اما به لحاظ اینکه چهار سال در تولید خودرو مشکلاتی ایجاد شد بین قیمت کارخانه با قیمت بازار شکاف زیادی ایجاد شده است. آمار تورم خودرو از اردیبهشت‌ماه تا آبان‌ماه سال گذشته کاهشی بوده و از آذرماه افزایش پیدا کرده که به قیمت ارز باز می‌گردد. مگر من مسوول ارز هستم؟ نخستین کسی که به‌شدت به دنبال این است که اقتصاد کشور بر مبنای ریال اداره شود، بنده هستم.»
دفاع رئیسی هم نگاهی دلجویانه بود که از نمایندگان می‌خواست تمامیت صمت را در خودرو نبینند: «باید با مافیای خودرو برخورد شود. پرونده‌های آنها در حال بررسی است و از هیچ موردی چشم‌پوشی نشده است. درباره مساله واگذاری خودرو در غیر روال معمول گفتم باید مسوول این کار برکنار شود و برخورد قضایی شود که این کار اتفاق افتاد. وزیر مسوولیت دارد، اما اقداماتی هم انجام می‌شود که تاثیرگذار است. بخش‌های مختلف در حوزه خودرو تصمیم می‌گیرند، اما نهایتا پرسیده می‌شود وزیر چطور عمل کرد؟» منظور او واگذاری ۵۰ درصد خودروهای تولید شده به مادران دارای دو فرزند بود که می‌تواند بازار جداگانه‌ای که مادران در آن ذی‌نفع نیستند را ایجاد کند. او حتی قول تشکیل سازمان یا وزارت بازرگانی را هم به مجلس داد.
سیاهکلی، وزیر را مستقیم متهم به آمار‌سازی کرد و گفت: «شما شاخص‌های آماری را دستکاری کردید و باور دولت و مجلس شده که مدیریت شما عامل رشد اقتصادی است. شما مبنای مقایسه را سال ۱۴۰۰ قرار دادید، اما من مبنا را ۱۳۹۸ گذاشتم چون دو سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ کرونا بود و تولیدی‌ها زیر ۵۰ درصد کار کردند. چرا می‌گویید ۱۳ درصد رشد بوده پس دروغ می‌گویید بعد رئیس‌جمهور همین عدد را به عنوان آمار جلوی رهبری می‌گویند و این‌گونه حیثیت نظام می‌رود. آقای وزیر رشد ۳درصد بوده نه ۱۳ درصد. طبق نظرسنجی‌ها ۸۱درصد از مردم از وزیر تنفر دارند.» فضای دیروز چنان پرهیجان و التهابی شده بود که قالیباف، رئیس مجلس مجبور به تذکر شد که حداقل نمایندگان در انتقاد اخلاق را رعایت کنند: «اینکه ما فردی را دروغگو خطاب کنیم یا از تنفر صحبت کنیم خوب به نظر نمی‌رسد، بنده از همه نمایندگان تقاضا دارم در کلام خود اخلاق را رعایت کنند؛ نقد نیز جای خود را دارد.» رئیسی اما جواب سیاهکلی را به وضعیت آمارها داد: «بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بانک مرکزی، مرکز آمار و گزارش وزارت صمت در حوزه تولید و معدن، همه شاخص‌ها رشد داشته‌اند. رشد در تولید خیلی مهم است. کاری که در معدن شده بی‌نظیر است.
وزارت صمت همواره تزلزل داشته چون همیشه مسائلی نسبت به این وزارتخانه مطرح است. تجارت منطقه‌ای نسبت به قبل افزایش داشته است. افزایش۴۰تا۵۰ درصدی رشد تجارت منطقه‌ای داشته‌ایم.» فاطمی‌امین هم جواب داد: «گزارش مرکز پژوهش‌ها ناظر به شرکت‌های بورسی است که در مجموع تولید در اسفند ماه ۲۸درصد رشد داشته‌اند که این آمار از سال ۹۸ به بعد بی‌نظیر بوده است. رشد کلی اقتصاد در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۰ چهار درصد بود و رشد صنعت ۳ درصد بود، اما در ۹ ماه اول ۱۴۰۱ رشد صنعت هشت درصد و رشد کل اقتصاد ۷/ ۳ درصد بوده، یعنی صنعت از اقتصاد جلو زده است.» احد آزادی‌خواه، نماینده مردم ملایر محکم پای رفتن فاطمی‌امین ایستاد: «در بحث شرکت تولیدی که گفتند، در تعزیرات هیچ پرونده‌ای ندارد، ولی ایشان گفتند در تعزیرات حکومتی این شرکت دارای محکومیت است. آقای فاطمی‌امین این صندلی وزارت این‌قدر ارزش ندارد که تهمت وارد کنید. ان‌شاءالله انتظار می‌رود با رای نمایندگان وزارت صمت نجات پیدا کند و صنعت نفس بکشد.» شاید ۷۵ خودرو پاشنه آشیل فاطمی‌امین شد، او به‌طور مستقیم علیرضا بیگی را خطاب قرار داد؛ «۷۰ خودرو را بگذارید کنار و تنها یک خودرو که داده شده را نام ببرید. مافیای خودرو پول خرج می‌کند تا من را بزند.»
او زیر بار خودروهای اهدایی نرفت، اما خبرگزاری فارس تفاهم‌نامه مجلسی‌ها برای دریافت خودروی شاسی بلند را هم‌زمان با جلسه استیضاح تایید کرد و نوشت: «پیگیری‌ها نشان می‌دهد چنین تفاهمی صورت گرفته است؛ اما مساله مبهم تاریخ این تفاهم‌نامه است.» سید جلیل میرمحمدی، نماینده تفت و میبد، در قامت یک حامی برای فاطمی‌امین ظاهر شد و گفت: «امروز در جریان استیضاح آمارهای مربوط به معدن، تولید، صادرات را خلاف و غلط خواندند؛ ما به کجا می‌رویم؟ اجازه نداریم برای اینکه فاطمی‌امین را استیضاح کنیم جلوی تمامی دستاوردهای نظام، علامت سوال بگذاریم. به خاطر اینکه علیه فاطمی‌امین رای دهید حرف‌هایی می‌زنید و بعد هم مصاحبه می‌کنید که چهار ماه پیش ۷۵ خودرو به نمایندگان داده شده است. یک مورد بگویید که کدام نماینده خودرو شاسی بلند گرفته است؟» میرتاج‌الدینی هم در دفاع از وزیر صمت گفت: «شاخص‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که عملکرد وزیر قابل قبول است. تولید انواع خودروی سواری و وانت در ۱۱ ماه گذشته ۳۱ درصد و ۷۱ درصد رشد داشته است. تولیدات پتروشیمی ۸ درصد افزایش یافته است.
تورم و گرانی وجود دارد ما هم آن را قبول داریم اما باید ریشه آن را پیدا کنیم. سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت کمتر از سایر بخش‌ها است.» درخواست فرصت دوباره فاطمی‌امین که گفت: «به بنده فرصت دهید و نتیجه اعتماد مجدد را خواهید دید. امیدوارم همدلی داشته باشید، مردم، مجلس و دولت نمی‌گویند و حاکمیت را می‌بینند. همه در یک کشتی هستیم و باید مسیر را پیش ببریم»، دل هیچ‌کدام از نمایندگان را به دست نیاورد و او رفتنی شد.
