هنوز تیم ترمیم‌کننده تندیس شاعر طوس مشخص نیست
ابهام در عاقبت فردوسی
میدان فردوسی به اندازه یک عمر ۸۰ ساله است که با مجسمه فردوسی هویت خود را حفظ کرده است. سال ۱۳۲۴ شکرشکنان پارسی هند تندیس فردوسی را پیشکش کردند که در این میدان نصب شد تا سال ۱۳۳۸. در میان توجه به اسطوره‌های ملی، فردوسی این شانس را آورد که هم صاحب مقبره‌ای در طوس شد و هم مجسمه‌اش نو به نو ساخته می‌شد. در این سال ابوالحسن صدیقی، از اساتید مجسمه‌سازی تندیس فردوسی را ساخت و هدیه هند به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران منتقل شد. میدان فردوسی ۷ دهه است که زیر نگاه مرمری پیر طوس است و روزبه‌روز و سال‌به‌سال، نوسانات و حباب‌های ارز و سکه دیده و همه را تاب آورده و سلاطین سکه و ارز زمین‌گیر شده هم بسیار دیده است. تندیس از جنس سنگ مرمر کارارا و به ارتفاع سه متر است.
این تندیس ۱۷ خرداد ۱۳۳۸ توسط فریدون صدیقی، فرزند استاد، در میدان نصب شد. مرکزیت میدان موجب شده که در همه سال‌ها حوادث را یکی بعد از دیگری پشت سر بگذارد و شاهدی باشد بر آنها. از انقلاب و بعد تبلیغات پیشا انتخاباتی تا جشن‌های پس از آن، از اعتراضات و شعارنویسی‌ها تا هوایی که پر از دوده و سرب است. همه و همه اینها، یک خط و تیزی بر تن فردوسی کشیده است. به همه اینها ۲۰ سال بی‌خیالی در ترمیم و پاکیزگی آن را باید اضافه کرد.
تندیس تا اینجای کار، یک شکستگی انگشت دارد که نتیجه آویزان کردن پوستر است. شعارنویسی‌هایی که روی آن انجام شده، چاره‌ای جز شستن و پاک کردن نگذاشته، اما تکنیک این متفاوت از دیوار است که با یک سطل رنگ‌پاشی حل شود. متولی آن هم در این مواقع ممکن است هر کسی باشد. کسی که سایه‌وار می‌آید به خیالش خط و خشی را پاک می‌کند و در حقیقت بخشی از هنر و تاریخ را سیاه می‌کند. چنان که آنکه شعار می‌نویسد و اطلاعیه و آگهی می‌چسباند تقصیرکار است. به هزار و یک دلیل که ممکن است مانند خیلی از پرونده‌ها مبهم بماند مجسمه دو رنگ شده است. ممکن است به دلیل شست‌وشوهای غیر اصولی باشد یا هر چیز دیگری که مبهم است. این میان مقصر پیدا نمی‌شود، فعلا باید در فکر احیای آن بود. البته موضوع مهم آن است مجسمه‌هایی مانند فردوسی که شاخص است به دلیل اهمیتی که دارد نباید با هر شیوه‌ای آن را تمیز یا آن را شست‌وشو کرد. البته ظرف سه سال گذشته این مجسمه بدون توجه رها شده است.
هفته گذشته سازمان زیباسازی شهرداری اعلام کرد که قرار بوده در نیمه سال یک تیم ایتالیایی کار اصلاح و ترمیم مجسمه فردوسی را آغاز کنند که به دلیل شرایط اجتماعی حاکم، این کار به تعویق افتاد. بعد از آن هم پاییز و زمستان و کار به سال آینده موکول شد. طبق پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» مشخص شد که هنوز تیم ایتالیایی تعیین و مشخص نشده است و این سناریویی است که در شهرداری دیده شده است. به این صورت که از میان کشورهایی که در این کار تبحر و تخصص کافی و لازم را دارند، ژاپن و ایتالیا سرآمد هستند و ایتالیا برای انجام این کار مشخص شده است. اما هنوز با هیچ شرکتی مذاکره و عقد قرارداد انجام نشده است. در عین حال، برای انجام کار دو پیش‌بینی وجود داد. اول آنکه تیم ایتالیایی به ایران بیاید و کارگاهی در اینجا تشکیل شود و کار انجام شود یا تیمی به ایتالیا اعزام شود که تکلیف این موضوع نیز هنوز مشخص نیست و تصمیم‌گیری برای انجام آن به سال آینده موکول شده است.
تا اینجای کار آنچه قطعی است، تصمیم برای ترمیم مجسمه است. ترمیم مجسمه نیاز به یک پروسه تحقیقاتی دارد که قبل از آن باید شیوه آن بعد از تست‌گیری از مجسمه و انجام کار آزمایشگاهی مشخص شود. آقای نوریان، مدیر روابط عمومی سازمان زیباسازی شهر تهران، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در مورد وضعیت ترمیم مجسمه فردوسی می‌گوید: «در حال رایزنی با تیم ایتالیایی برای کار هستیم، اما همچنان قراردادی در این میان منعقد نشده است». البته این تیم هنوز تعیین و مشخص نشده است، چنان که هزینه اجرای آن نیز مشخص نیست. به گفته او، کارشناسان و گروه تخصصی ایرانی که مجموعه‌ای از مجسمه‌سازان هستند، تصمیم‌گیری می‌کنند که تیم ایتالیایی به ایران بیاید یا گروهی آموزش ببینند و آن را ترمیم کنند.
