چه زمانی روزنه دیپلماسی بسته میشود؟
جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته در بروکسل پس از نشست مقامات اتحادیه اروپا با اشاره به این موضوع گفت: «من فکر میکنم که ما گزینهای بهتر از برجام برای اطمینان از عدمدستیابی ایران به سلاح هستهای نداریم.»شرایط برای احیای برجام امسال دشوارتر شده است. نوع واکنش دولت ایران به اعتراضات و حضور هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی در اوکراین برای کمک به روسیه و افزایش فعالیت برنامه اتمی ایران، همگی هزینه سیاسی کاهش تحریمهای ایران را افزایش میدهد. رابرت آینهورن، کارشناس منع اشاعه در اندیشکده موسسه بروکینگز، میگوید: «هر روز کارشناسان بیشتری را میبینید که میگویند این بدترین زمان برای احیای توافق است و به جایش باید فشار بیشتری روی ایران آورد.»
او افزود: «به نوعی با پذیرش این واقعیت مواجه هستیم، حتی از سوی طرفداران شدید احیای برجام. قلب آنها میگوید هزینه سیاسی برای احیای مجدد برجام را باید پرداخت، اما عقلشان به آنها میگوید که واقعا سخت خواهد بود.» یک دیپلمات غربی گفت: «اگر ایران برنامه نظامی خود را به وضوح از سر بگیرد و ۹۰درصد غنیسازی کند، کل بحث در ایالات متحده، اروپا و اسرائیل تغییر میکند.» او میگوید که مسیر دیپلماتیک باز میماند مگر اینکه ایران دست به چنین عملی بزند. سیاستمداران در آمریکا به دلیل برخورد دولت ایران با اعتراضها نسبت به انعقاد توافق با ایران خصومت بیشتری پیدا کردند. دولت جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا در ماههای اخیر تحریمها علیه ایران را تشدید کرده و نهادهای چینی را هدف قرار داده است که فروش نفت خام ایران را تسهیل میکنند.
یک مقام ارشد دولت بایدن که خواست نامش فاش نشود، گفت: با این حال، اگرچه مذاکرات متوقف شده است، انریکه مورا، دیپلمات اروپایی که مذاکرات هستهای را هماهنگ میکند، به گفتوگو با همه طرفها ادامه میدهد.ایران احیای این توافق را با بسته شدن تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) در مورد آثار اورانیوم در سه سایت مرتبط دانسته است. ایالات متحده و متحدانش با این شرط موافقت نکردهاند. چند دیپلمات غربی گفتند که آنها معتقد نیستند که هیچگونه بررسی قریب الوقوع برای اقدام نظامی علیه ایران وجود داشته باشد و گفتند که حمله میتواند به سادگی هر گونه تمایل ایران برای دستیابی به سلاح هستهای را تقویت کند و خطر تلافی ایران را به وجود میآورد.