روابط بروکسل و تهران هر روز پیچیدهتر از قبل میشود
دومین بسته تحریمی اروپا در یک ماه
براساس بیانیه اتحادیه اروپا نام افرادی چون سیداحمد خاتمی، مجید سیدمیراحمدی، پیمان جبلی، علی رضوانی، آمنهسادات ذبیحپور، سیدعبدالرحیم موسوی و... و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به دلایل حقوق بشری در لیست تحریمهای این سازمان قرار گرفته است. این اتحادیه همچنین چهار شخص و چهار نهاد را هم به اتهام ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده علیه اوکراین در لیست تحریمهای خود قرار داده است. همچنین یک مساله قابل توجه در تحریمهای اخیر اینکه با وجودی که آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان روز دوشنبه مدعی شده بود تحریمهای جدید اتحادیه اروپا علیه ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هدف قرار خواهد داد اما این کار را نکردند. کمی قبل از اعلام این تحریمها، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود که تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال میشود و این تحریمها هم به دلایل حقوق بشری و هم به دلیل آنچه حمایت ایران از [روسیه در جنگ] اوکراین میخواند، خواهند بود.
این تحریمها به فاصله کمتر از یک ماه از تحریمهای قبلی اروپا علیه ایران اعمال میشود. پیشتر در ۲۴ آبان ماه نیز آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان اعلام کرد که وزرای خارجه کشورهای اروپایی بر سر تحریم ایران به توافق رسیدهاند. در تحریمهای قبلی، اتحادیه اروپا تحریمهایی را علیه ۲۹ شخص و سه سازمان اعمال کرد که از جمله میتوان به تحریم علیه احمد وحیدی، تعدادی از اعضای بلندپایه در سپاه پاسداران و چهار تن از اشخاصی که در دستگیری مهسا امینی دست داشتند، اشاره کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، اتحادیه اروپا اعلام کرد به دلیل آنچه «استفاده از زور در برابر اعتراضات مسالمتآمیز» خوانده شده، این تحریمها را اعمال کرده است.
درواقع پس از وقوع ناآرامیها در ایران که از شهریورماه آغاز شد و همچنین ادعاهای اوکراین مبنی بر استفاده روسیه از پهپادهای ایران در جنگ علیه این کشور، روابط تهران و بروکسل هم از بعد حقوق بشری و هم از بعد همکاریهای احیای برجام در سراشیبی قرار گرفته است. تا جایی که گفته میشود بعد از جنگ عراق علیه ایران شاید این سومین دوره تشدید تنش بین دو طرف باشد؛ یک بار بعد از حادثه میکونوس و یک بار هم بعد از آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی در ایران در زمان ریاستجمهوری احمدینژاد-اوباما که منجر به تصویب ۶ قطعنامه علیه ایران شد، تا به امروز روابط ایران و اتحادیه اروپا تا این حد بغرنج نشده بود.
امروز همزمان شدن بحران در دو حوزه حقوق بشر و مذاکرات هستهای روز به روز دو طرف را به سمت تشدید تنش بیشتر هل میدهد. در حوزه هستهای نیز اتحادیه اروپا همچنان اقدامات تحریمی را در دستور کار قرار داده و اخیرا پیشنویس قطعنامه تحریمی تروئیکای اروپا و آمریکا را به شورای حکام ارائه کرده است که این قطعنامه تصویب شد. این در حالی است که نه طرف اروپایی قصد کوتاه آمدن دارد و نه طرف ایرانی؛ یعنی علاوه بر تحریمهای اتحادیه اروپا، کشورهای اروپایی مانند آلمان، انگلیس و فرانسه به صورت مجزا نیز تحریمهایی علیه ایران اعمال کردهاند و تهران نیز با مقابله به مثل تلاش دارد تاحدودی پاسخ آنها را بدهد.
همچنین در بیانیه این وزرای خارجه شورای اروپا که پس از نشست صادر شد، آنها بار دیگر مساله ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه را مورد تاکید قرار داده و خواستار توقف ارسال این پهپادها به روسیه شدند. جنگ اوکراین برای اروپا از اهمیت ویژهای برخوردار است و حتی از آغاز این جنگ در تاریخ پنجم اسفند ماه ۱۴۰۰ این جنگ به اولویت نخست اروپا تبدیل شد. چرا که تبعات آن مستقیم بر اروپا نیز تاثیرگذار خواهد بود. از این رو از زمانی که بحث استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ روسیه علیه اوکراین مطرح شد اروپا با حساسیت بسیار این مساله را پیگیری میکند. رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد مسائل بینالملل به درستی نگاه اروپا به وضعیت جنگ در اوکراین را توصیف کرده بود: «اروپا در قیاس با گذشته ضعیفتر اما بعد از جنگ اوکراین متحدتر شده است. زیرا تهدید روسیه آشکار و حیاتی است.
هر اتفاقی که این تهدید را تشدید کند تهدید مستقیم اروپا و اتحادیه اروپا تلقی شده با واکنش تند آن مواجه خواهد شد. تنشهای اخیر در روابط ایران و اتحادیه اروپا را باید در این بستر تحلیل کرد. اروپا تهدید روسیه را حیاتی و بسیار جدی میداند؛ تهدیدی که نه تنها وحدت سیاسی اروپا را بههم میزند بلکه آینده توسعه و دموکراسی را در اروپا هم تهدید میکند. توسعه و پیشرفت اروپای بعد از جنگ جهانی دوم مدیون معماری امنیتی حول ناتو بود. روسیه میخواهد این معماری را بههم بزند و این یعنی ترسیم آیندهای تیره و تار برای اروپا و زنده شدن کابوس بازگشت جنگ جهانی دوم و ویرانی.»