مذاکرات ایران و آژانس ادامه می‌یابد؟

«ناامیدی» ناکارتس از نشست وین، «امیدواری» سلطانیه به نشست بعدی

مذاکرات ایران و آژانس ادامه می‌یابد؟

دنیای‌اقتصاد- چهارمین دور مذاکرات ایران و آژانس اتمی شامگاه جمعه پس از هشت ساعت بحث‌های فشرده در وین پایان یافت. مذاکراتی که مذاکره‌کننده آژانس آن را «نا امید کننده» توصیف کرده است. توصیفی که حاکی از عدم دستیابی آژانس اتمی به اهداف مورد نظر خود است. مذاکره‌کننده ایران اما پس از پایان مذاکرات فنی وین دیدگاه کاملا متفاوتی داشته است.

وی با بیان اینکه خواسته‌ها و انتظارات‌مان در نشست با آژانس کاملا لحاظ شد، متذکر شده است: «با توجه به فشردگی مذاکرات و حساسیت ویژه‌ای که این موضوع دارد، لازم است همه ابعاد آن با دقت بررسی شود.» پیش از آغاز دور تازه مذاکرات ایران و آژانس، «بازدید از سایت نظامی پارچین» مهم‌ترین و درعین حال فوری‌ترین خواسته این نهاد بین‌المللی از تهران گزارش شده بود. خواسته‌ای که ایران اجرای آن را به تدوین چارچوب و سندی جامع، و توافق بر سر آن مشروط کرده است. با وجود این به نظر می‌رسد نمایندگان ایران و آژانس حاضر در مذاکرات فنی وین نتوانسته اند بر سر این سند توافق کنند.

امید سلطانیه به توافق در نشست بعدی

با وجود این، علی‌اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس و رییس هیات مذاکره‌کننده ایران شامگاه جمعه پس از پایان این مذاکرات به خبرنگاران گفت: با اینکه در جلسه هشت ساعته امروز بحث‌های مهم و مواضع اصولی مطرح شد، امیدوار هستیم در جلسه بعد که تاریخ و محلش متعاقبا اعلام خواهد شد، بتوانیم این جلسه را به جمع‌بندی برسانیم.

به گزارش ایسنا به نقل از واحد مرکزی خبر، سلطانیه اظهار کرد: در هرحال با توجه به اینکه با موضوعی خاص مواجه هستیم باید برای رفع ابهامات و ادعاهایی که مطرح شده است با صبر و دقت لازم چارچوبی خاص تهیه کنیم و این مساله به کلی با بازرسی‌های عادی که مطابق معیارهایی مشخص در تمام کشورها صورت می‌گیرد، تفاوت دارد، بنابراین ارزش این را دارد که دقت لازم صورت پذیرد.

سلطانیه همچنین در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به اینکه هرمان ناکارتس معاون مدیرکل آژانس و رییس هیات مذاکره کننده آژانس این مذاکرات را «ناامید‌کننده» خوانده است، اظهار کرد: مذاکرات ایران و آژانس درباره رسیدن به یک مدالیته مشخص و رویکرد ساختاری برای پرداختن به اتهامات و رفع ابهامات آژانس است. همچنین مدالیته مورد بحث دارای ابعاد حقوقی و فنی پیچیده‌‌‌ای است، بنابراین باید با دقت و صبر انجام شود. رییس هیات ایرانی مذاکره‌کننده با آژانس درباره برخی اظهارنظرها از سوی کارشناسان غربی مبنی بر اینکه امضا نشدن توافق میان ایران و آژانس توهین به یوکیا آمانو است که برای امضای این توافق به تهران سفر کرده بود، تصریح کرد: به طور کلی آژانس انتظار داشت در مذاکرات روز جمعه متن نهایی توافق امضا شود و چون این مساله اتفاق نیفتاد از آن ابراز «دلسردی» کرده است، اما واقعیت این است که موضوعات میان ایران و آژانس دارای ابعاد حقوقی و سیاسی پیچیده‌ای است و باید با دقت و حوصله بررسی شود.

سلطانیه همچنین ادامه داد: در مذاکرات روز جمعه دو طرف پیشنهاد‌هایی ارائه کردند که مورد بحث قرار گرفت و قرار شد در مذاکرات بعدی که تاریخ و محل آن به زودی اعلام می‌شود، این مباحث دنبال شود.

وی ابراز امیدواری کرد که توافق نهایی روی یک متن مناسب که شامل ضوابط حقوقی و فنی و در نظر گرفتن ملاحظات ایران باشد در نشست بعدی به امضا برسد.

ناکارتس: تاریخی برای نشست بعدی تعیین نشد

پس از هشت ساعت مذاکرات فنی در وین، هرمان ناکارتس،رییس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز به میان خبرنگاران رفت و نتایج مذاکرات وین با ایران را ناامید کننده خواند. وی همچنین با اعلام اینکه هیچ تاریخی برای مذاکرات بعدی تعیین نشد، خبر داد که ایران در این نشست مسائل جدیدی را مطرح کرده است.

به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری رویترز، ناکارتس در اظهاراتی صریح اعلام کرد: در نشست با هیات ایرانی که با هدف رسیدن به توافق برای از سرگیری بازرسی‌ها برگزار شد، هیچ پیشرفتی حاصل نشد. وی نتیجه این نشست را «ناامیدکننده» توصیف کرد. این نشست کمتر از سه هفته پس از آن برگزار می‌شود که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس دوم خردادماه سال جاری گفته بود: در تهران به او اطمینان داده شده که به زودی توافقی میان طرفین منعقد شود.

در همین حال، یک دیپلمات غربی ادعا کرد: اکنون باید برای همه روشن شود که ایران با حسن نیت مذاکره نمی‌کند. نماینده یکی از کشورهای اروپایی درآژانس نیز ادعا کرد: این نتیجه بدی است. ایران در حال وقت هدر دادن است.

پیشینه مذاکره ایران و آژانس

در پی انتشار ضمیمه جنجالی گزارش پاییزه آمانو درباره برنامه هسته‌ای ایران (آبان‌ماه ۱۳۹۰) که در آن از ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی شده بود، ایران در چارچوب شفاف سازی برنامه‌های خود آمادگی خود را برای انجام مذاکرات دوباره با بازرسان آژانس اعلام کرد. به این ترتیب، نخستین مذاکره ایران و آژانس در جریان سفر ۹ بهمن ماه ۱۳۹۰ هیات مقامات بلندپایه آژانس به سرپرستی هرمان ناکارتس به تهران انجام شد. این هیات بار دیگر در روز اول اسفند ماه ۱۳۹۰ وارد تهران شدند، تا مذاکرات دور اول را پی بگیرند. ناکارتس پیش از آغاز دور دوم مذاکرات در فرودگاه وین به خبرنگاران گفته بود: این بار هم با حسی از خوش بینی به نتیجه مذاکرات و سازنده بودن به تهران قدم می‌گذارم. با وجود این، آژانس اتمی با صدور بیانیه‌ای دومین دور مذاکرات میان هیات کارشناسان آژانس اتمی و مقامات ایران در تهران را «بی‌نتیجه» توصیف کرد.

ناکارتس پس از بازگشت از تهران در فرودگاه وین گفته بود که در این سفر اجازه دسترسی به سایت نظامی پارچین را دریافت نکرده‌‌ایم. این در حالی بود که مقامات ایران از ابتدا اعلام کرده بودند در این سفر، برنامه‌ای برای بازدید هیات آژانس از تاسیسات ایران تنظیم نشده است.

با فاصله اندکی از پایان دور دوم مذاکرات ایران و آژانس، آمانو در تاریخ ۵ اسفندماه ۱۳۹۰ در گزارش فصلی خود درباره برنامه هسته‌ای ایران با اعلام اینکه هیچ انحرافی در مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام شده ایران مشاهده نمی‌شود، مدعی شده بود که «نگرانی‌هایی جدی» در رابطه با آنچه «ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای ایران» خواند، وجود دارد.

اظهارات آمانو درباره پارچین به مفاد انتشار یافته در آخرین گزارش اتمی وی درباره ایران محدود نشد و او در اواسط اسفندماه سال گذشته در اظهاراتی جدید مدعی شد که در سایت پارچین فعالیت‌های نامشخصی در حال انجام است و احتمال پاکسازی این سایت نظامی وجود دارد. مقامات ایران، اما این ادعا را به شدت رد کردند.

با وجود این، ایران و آژانس در روزهای پایانی اردیبهشت ماه در محل نمایندگی ایران در وین به گفت و گو نشستند. چند روز پس از آن، یوکیا آمانو در تاریخ اول خردادماه سال جاری در سفری از پیش اعلام نشده به تهران آمد و پس از مذاکره با سه مقام ارشد ایرانی از توافق قریب الوقوع تهران و آژانس خبر داد. توافقی که انتظار می‌رفت طرفین در مذاکرات فنی وین به آن دست یابند اما به وقوع نپیوست.