تهران و واشنگتن به دوئل هسته‌‌‌‌ای نزدیک میشوند؟
دو گام ایران در فردو
اما تهران با این کار با یک تیر دونشان زد؛ هم غنیسازی ۶۰درصدی را در تاسیسات حساس و استراتژیک فردو آغاز و به این وسیله حاشیه امنی برای ذخایر خود ایجاد کرد و هم بر حجم و میزان ذخایر خود افزود با این حال واکنش تهران به قطعنامه آژانس به همین‌جا ختم نشد. در دومین اقدام در واکنش به قطعنامه مذکور نیز ایران دو آبشار دیگر IR-۲m و IR-۴ را در سایت نطنز بازبینی و گازدهی کرد و دو آبشار دیگر از این ماشین‌‌‌‌ها برای گازدهی آماده شده است.
به گزارش «ایسنا»، به نظر می‌رسد سازمان انرژی اتمی به دنبال آن است تا از امکانات و فضای سایت فردو برای تجهیز و تولید حداکثر استفاده را به کار گیرد.اقدامات در فردو به این شرح است: «آغاز روند تعویض ماشین‌‌‌‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌‌‌‌های پیشرفته IR-۶ در این مجتمع که باعث افزایش چشمگیر ظرفیت تولید می‌شود. آغاز روند تجهیز سالن B (واحد یک) با ظرفیت ۸ زنجیره جدید که با توجه به ضرورت ایجاد زیرساخت به شکل مرحله‌‌‌‌ای صورت خواهد گرفت.»اقدامات صورت گرفته در نطنز نیز به این شرح است: «گازدهی به دو زنجیره جدید از ماشین‌‌‌‌های پیشرفته نوع IR-۲m و IR-۴. - شروع پاسیواسیون دو زنجیره دیگر از همین (نوع IR-۲m و IR-۴) که در روزهای آینده به مرحله گازدهی خواهد رسید. آغاز روند راه‌‌‌‌اندازی واحد B۱۰۰۰ با ظرفیت ۸ واحد با توجه به اینکه تکمیل این اقدام باتوجه به ضرورت ایجاد زیرساخت، به شکل مرحله‌‌‌‌ای صورت خواهد گرفت.» محمد اسلامی، رئیس‌‌‌‌سازمان انرژی اتمی روز گذشته در حاشیه بازدید از بیستمین نمایشگاه محیط‌زیست درباره واکنش ایران به قطعنامه شورای حکام گفت: «گفته بودیم که فشار و قطعنامه سیاسی چیزی را تغییر نمی‌‌‌‌دهد و صدور قطعنامه واکنش جدی دارد و به همین خاطر تولید اورانیوم ۶۰درصد در فردو از روز دوشنبه آغاز شده است.» البته روز دوشنبه نیز ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفته بود که در نخستین گام، چند اقدام در دستور کار سازمان انرژی اتمی ایران قرار گرفت و اجرای آنها روز یکشنبه با حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مجتمع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های غنیسازی شهید احمدی روشن (نطنز) و دکتر علی‌‌‌‌محمدی (فردو) انجام شد.
قطعنامه‌‌‌‌ها از ایران چه می‌‌‌‌خواهند؟
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه ۲۶ آبان ماه دومین قطعنامه ضدایرانی را که قبلا توسط آمریکا و تروئیکای اروپایی پیشنهاد شده بود، به تصویب رساند. در این قطعنامه از ایران خواسته شده است که با تحقیقات آژانس درباره آثار اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام‌‌‌‌نشده آن «فورا همکاری کند.» اولین قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس از سال ۲۰۱۲ تاکنون نیز در تاریخ ۳۰ خرداد ۹۹ تصویب شد و در آن زمان این قطعنامه ضدایرانی را انگلیس، آلمان و فرانسه ارائه کردند. بر اساس قطعنامه مذکور از ایران خواسته شده بود عدم‌همکاری با آژانس و ممانعت از دسترسی بازرسان به دو مکان (هسته‌‌‌‌ای) را متوقف کند. ایران بعد از صدور قطعنامه خرداد ماه اقداماتی واکنشی انجام داد از جمله در واکنش به نتیجه نشست شورای حکام درمجموع ۲۷ دوربین را قطع و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته -IR۶ را در تاسیسات زیرزمینی نطنز آغاز کرد. اما این بار ایران علاوه بر نطنز در فردو نیز عملیات انجام داده است؛ سایتی که به دلیل موقعیت آن و قرار گرفتن در یک منطقه کوهستانی، اهمیت بیشتری برای غرب دارد. این در حالی است که طبق بیانیه مطبوعاتی هسته‌‌‌‌ای لوزان که توسط وزیر امور خارجه ایران و کشورهای ۱+۵و اتحادیه اروپا منتشر شد، مرکز فردو باید از یک مرکز غنیسازی، به یک مرکز جهت فعالیت‌های علمی و پژوهشی، محدود شود و تاسیسات هسته‌‌‌‌ای نطنز به عنوان تنها مرکز غنیسازی در ایران، به کار خود ادامه دهد. البته اقدامات ایران در نطنز نیز به شدت تحت نظر است؛ تاجایی که در آخرین موارد زمانی که در اواسط مهر ماه سال‌جاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش محرمانه‌‌‌‌ای در مورد غنیسازی در آبشار سوم سانتریفیوژهای جدید نطنز منتشر کرد، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در واکنش به انتشار این گزارش گفت: «این موضوع را تایید می‌‌‌‌کنم البته این گزارش‌ها محرمانه است و آژانس باید ملاحظات محرمانگی را رعایت کند، البته هر مرتبه این گزارش‌های محرمانه در اختیار رسانه‌‌‌‌ها قرار می‌گیرد.»
هم اهرم‌سازی، هم همکاری
همچنین بعد از صدور قطعنامه اخیر (قطعنامه نوامبر) که سومین قطعنامه شورای حکام علیه ایران در کمتر از ۳ سال گذشته است تحلیلگران با توجه به لحن تند آن تاکید کردند که اگر ایران اقدام به واکنش تندی بکند احتمالا با پیامدهایی از جمله ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت در نشست بعدی شورای حکام در ماه مارس مواجه خواهد شد. بنابراین ایران در کنار استفاده از اهرم‌‌‌‌های فشار، باید رویکرد همکاری‌‌‌‌جویانه‌ای با آژانس را نیز مدنظر داشته باشد.
واکنش آمریکا
این در حالی است که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به گزارش‌ها درخصوص غنیسازی اورانیوم ۶۰درصدی در سایت فردو در ایران واکنش نشان داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از المیادین، آنتونی بلینکن در نشست خبری مشترک با محمد بن‌عبدالرحمن، وزیر خارجه قطر تاکید کرد که نمی‌توان گزارش‌ها درخصوص غنیسازی اورانیوم ۶۰درصدی توسط ایران در سایت فردو را تایید کرد. وی همچنین گفت ایران تلاش می‌کند مسائلی را وارد (مذاکرات) کند که ارتباطی با تلاش‌ها برای احیای برجام ندارد.
سابقه اقدامات ایران در فردو
بعد از خروج یک‌‌‌‌جانبه دونالد ترامپ از برجام، ایران در گام چهارم کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۹۸ سازمان انرژی اتمی ایران از آغاز دوباره فعالیت تاسیسات هسته‌‌‌‌ای شهید علی‌‌‌‌محمدی (فردو) جهت غنیسازی اورانیوم تا سقف ۵درصد خبر داد. همچنین در اقدامی تلافی‌‌‌‌جویانه، جمهوری اسلامی در دی ماه سال ۱۳۹۹ اقدام به از سرگیری غنیسازی ۲۰درصدی در این تاسیسات کرد.در آخرین اقدامات ایران نیز در ۱۹ تیر ماه، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نصب و گازدهی به زنجیره جدید ماشین‌‌‌‌های سانتریفیوژ که دو هفته قبل‌تر فرآیند نصب و گازدهی به آنها در فردو به انجام رسیده بود خبر داد و گفت از این سانتریفیوژها، اورانیوم غنی شده ۲۰درصد برداشت شد. وی ادامه داد: «این اقدام ایران در برداشت محصول ۲۰درصد از این زنجیره بخش فنی پایانی این اقدام اعلام شده قبلی بود.»
روزنه امید هنوز باقی است؟
با وجود تقابل ایران و آمریکا در خصوص پرونده هسته‌‌‌‌ای ایران و حتی برخی اظهارنظرها مبنی براینکه احتمالا کار به جاهای باریک کشیده می‌شود، اما برخی دیگر نیز معتقد هستند که شاید از دل همین بحران، راه‌حلی برای رفع تنش‌‌‌‌ها بیرون بیاید.
همچنانکه روز دوشنبه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخشی از گفت‌‌‌‌وگو با شبکه سی‌‌‌‌بی‌‌‌‌سی گفت که آژانس فکر نمی‌‌‌‌کند هنوز زمان آن فرا رسیده باشد که اذعان کند ایران یک قدرت هسته‌‌‌‌ای است و هیچ اطلاعاتی دال بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر در حال پیشبرد یک برنامه تسلیحات هسته‌‌‌‌ای است، در اختیار ندارد.
گروسی در پاسخ به اینکه از نظر او، ایران چقدر به ساختن یک بمب هسته‌‌‌‌ای نزدیک است، گفت: «در این سطح از تولید اورانیوم[با این میزان خلوص] ایران تاکنون مواد کافی برای داشتن بیش از یک بمب را در صورتی که بخواهد تولید کند، در اختیار دارد. اما هیچ‌گونه اطلاعاتی نداریم که نشان دهد ایران در حال حاضر یک برنامه هسته‌‌‌‌ای تسلیحاتی دارد.»
او در ادامه در پاسخ به اینکه آیا در رابطه با ایران به نقطه بی‌‌‌‌بازگشت رسیده است یا نه تاکید کرد: «نه هنوز به آن نقطه نرسیده‌‌‌‌ایم. اما باید سخت تلاش کنیم تا به آن‌‌‌‌جا نرسیم.»
