«مارک فیتزپاتریک»  یکی از پژوهشگران انستیتو بین‌المللی برای مطالعات استراتژیک می‌گوید: «با وجود آنکه برجام در کمای عمیق است هنوز مرده محسوب نمی‌شود و دست کم هیچ یک از طرفین نمی‌خواهد آن را مرده اعلام کند.» با وجود این‌، تحلیلگران دیگر بدبین‌‌تر هستند. «علی واعظ» مدیر امور ایران و مشاور ارشد گروه بین‌المللی بحران می‌گوید: «تصور اینکه بتوان برجام را احیا کرد دشوار است.» الی گرانمایه  سیاستمدار ارشد و معاون رئیس برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا می‌‌افزاید: «فضای بسیار اندکی برای خوش‌بین بودن وجود دارد.»

با وجود این‌، اکنون باید پرسید اگر برجام واقعا مرده است پس از آن چه خواهد شد؟ ایران ممکن است در حال حاضر کشوری در آستانه ساخت سلاح هسته‌‌ای باشد و به زودی بتواند آن را تولید کند. منطقه ممکن است با تشدید بازی‌های جاسوسی خطرناک بین ایران و اسرائیل وارد یک مسابقه تسلیحاتی شود. حتی امکان بروز یک رویارویی نظامی و درگیر شدن ایالات متحده در آن وجود دارد. تهران پیش‌‌تر از سوی آمریکا متهم شده بود که از نیرو‌‌های نیابتی خود در منطقه برای اقدام علیه منافع ایالات متحده در خاورمیانه و هدف قرار دادن متحدان آمریکا استفاده کرده است. کارشناسان سیاست ایران می‌گویند در غیاب تداوم مذاکرات هسته‌ای، تهران می‌تواند از نظر شدت و کمیت این حملات را افزایش دهد.

ایالات متحده و اتحادیه اروپا به نوبه خود می‌توانند تحریم‌های بیشتری اعمال کنند و فضای بیشتری را برای خرابکاری‌‌های پنهانی اسرائیل در تاسیسات هسته‌‌ای ایران ایجاد کرده و به تشویق تقویت اتحاد دفاعی نوپای عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اسرائیل علیه ایران بپردازند. غرب حتی می‌تواند مداخله نظامی مستقیم را در نظر بگیرد. دولت بایدن در ابتدای به قدرت رسیدن با تشدید سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه ایران مخالف بود، اما اکنون یک «طرح ب»  خصمانه مشابه را در نظر گرفته است. این طرح شامل اعمال مجازات‌‌هایی برای نهاد‌‌های چینی وارد‌کننده نفت خام از ایران و همچنین تسریع تحویل سیستم‌‌های دفاعی کلیدی به اسرائیل مانند سوخت‌رسانی به نفتکش‌‌ها و حملات هوایی دوربرد می‌شود تا بتواند به‌طور بالقوه به زیرساخت‌‌های هسته‌‌ای ایران ضربه بزند.

رویداد‌‌های اخیر تمایل برای از سرگیری مذاکرات با ایران را در واشنگتن و بروکسل کاهش داده‌اند. از جمله می‌توان به ارسال پهپاد از سوی ایران به روسیه اشاره کرد. مورد دیگر اعتراضات در ایران است. بن‌بست مذاکره همچنین از طریق ارزیابی مجدد اهرم‌‌های ایران و ایالات متحده در مذاکرات ایجاد می‌شود. ایران معتقد است قدرت مذاکره‌اش از زمانی که جنگ اوکراین منجر به افزایش قیمت نفت شد افزایش یافته و احتمال بیشتری وجود دارد که غرب مستاصل در تامین انرژی خواستار بازگرداندن نفت ایران به بازار جهانی شده و در این راستا به ایران امتیاز بدهد. در همین حال، آمریکا می‌خواهد منتظر بماند تا تاثیر اعتراضات در داخل ایران بر ثبات نظام سیاسی آن کشور در آینده را مشاهده کند.

اخبار مرتبط