واشنگتن به تهران، ۲۷ مهر پیام داده بود؟
اصرار از ایران، انکار از آمریکا
در تاریخ شنبه ۳۰ مهر ماه بود که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در توضیح اینکه چرا آمریکاییها می‌گویند در حال حاضر رسیدن به توافق و احیای برجام در دستور کار آنها قرار ندارد، توضیح داد که رفتار و گفتار آنها با یکدیگر متناقض است. وی افزود: «سه روز پیش پیامی بین ما و طرف آمریکایی منعقد شد و ما پیامی از طرف آنها دریافت کردیم. آمریکاییها در تبادل پیامها حتی تعجیل دارند که هرچه زودتر به نقطه توافق برسیم.»
امیرعبداللهیان ادامه داد: «ما به صراحت اعلام کردهایم که باید موارد اتهامی که آژانس در حوزه هستهای مطرح کرده حل و فصل شود و ما حاضر به توافقی نیستیم که بعدا مانند استخوان لای زخم مانده، دائم آژانس بخواهد از مسیر سیاسی و به بهانه این موارد اتهامی فشارهایی را به ایران وارد کند.» وزیر امور خارجه در ادامه گفت: « تبادل پیام آمریکاییها با ما ادامه دارد و از سوی دیگر آنها تلاش می‌کنند در مسائلی که این روزها در ایران جریان داشته بدمند و فکر می‌کنیم آنها به دنبال این هستند که با اعمال فشارهای روانی و سیاسی بخواهند در مذاکرات امتیاز بگیرند.» وزیر خارجه همچنین، اخیرا در دیدار با روسای خبرگزاری‌‌ها با تاکید بر اینکه «جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار آمادگی دارد»، به طرف آمریکایی نیز توصیه کرد دست از رفتار و گفتار متناقض برداشته و آنچه در تبادل پیامها و مذاکرات غیرمستقیم جریان دارد را ریاکارانه تکذیب نکنند.
آمریکا باز هم پیام فرستاد
همچنین محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به پیام چندی پیش آمریکا به ایران برای مذاکره گفت: «آمریکاییها سه یا چهار روز پیش نیز مجددا پیامی به ایران منتقل کردند که آماده ادامه گفت‌وگوها هستند.» به گزارش «ایرنا»، وی که روز سه‌‌شنبه در دیدار با شرکت‌‌کنندگان در هجدهمین مجمع عمومی سازمان خبرگزاری‌‌های آسیا- اقیانوسیه (اوآنا) سخن می‌‌گفت، افزود: «این در حالی است که حدود یک ماه پیش آمریکاییها گفتند که موضوع گفت‌وگو با ایران و مذاکرات هستهای دیگر در دستور کار ما نیست.» اسلامی در چرایی این درخواستهای آمریکا از ایران تصریح کرد: «آنان چون به توطئه‌‌ای که در ایران برنامه‌‌ریزی کرده بودند، دل خوش کردند چنین پیامهایی را فرستادند.»
حسین کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز در نشست خبری دوشنبه دوم آبان ماه با تاکید بر این موضوع که مذاکرات برای احیای توافق انجام شده و صورت مساله روشن است، گفت: «پاسخ ایران واضح و دیدگاه‌ها و مطالبات ایران نیز کاملا قانونی و روشن است. اگر آمریکاییها می‌گویند امکان بازگشت به توافق وجود ندارد یا برنامه‌‌‌‌ای برای این موضوع در حال حاضر ندارند، پس چرا از طریق واسطه‌ها پیام می‌دهند و چرا بر آمادگی خود برای از سرگیری توافق با پیامهایی که از طریق واسطه‌ها می‌دهند تاکید می‌کنند؟»
در عین حال کنعانی در پاسخ به این سوال که برخی می‌گویند ایران منتظر فرا رسیدن زمستان در اروپاست، گفت: «ما منتظر چیزی در این زمینه نیستیم. منتظر زمستان نیستیم و در نخستین روزی که آمریکاییها اراده خود را نشان دهند ما می‌توانیم در مسیر حصول توافق حرکت کنیم. ما نیازمند هیچ بازه زمانی نیستیم. ما اثبات کردهایم که پایبند به میز مذاکره هستیم. ما مذاکره برای مذاکره انجام نمی‌‌‌‌دهیم. مذاکره می‌کنیم که به اجرای توافق برگردیم.» سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به اینکه به نظر میرسد آمریکاییها هم می‌خواهند به توافق برگردند و هم هزینه این موضوع را نپردازند و با بیان اینکه آمریکاییها الان در یک سوی اغتشاش و حمایت از اغتشاشگران در ایران هستند، ادامه داد: «آنها باید راجع به این دوگانگی پاسخ دهند و بگویند که اگر توافق نمی‌خواهند برای چه پیام می‌‌‌‌فرستند.»
ایران آماده توافق است
از سوی دیگر شاهد هستیم که طی هفته‌های گذشته بارها مقامات ایرانی بر این موضوع تاکید کرده‌‌اند که ایران میز مذاکرات را ترک نخواهد کرد. در این رابطه نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی روز دوشنبه در توییتی نوشت: «چنانچه از ابتدای مذاکرات رفع تحریم‌ها به صراحت اعلام شد، جمهوری اسلامی ایران آگاهانه و برای کسب منافع ملی به گفت‌وگوها ورود کرد و با توجه به فعال بودن این روند، تا زمان حصول توافق قوی میز مذاکرات را ترک نخواهد کرد.» سخنگوی وزارت خارجه کشورمان هم در این رابطه از فراهم بودن زمینه برای جمع‌‌بندی توافق و بازگشت طرف‌‌ها به توافق خبر داد.
وی افزود: «صورت مساله در این زمینه روشن است. جزئیات و گام‌‌هایی که باید برداشته شود مشخص است و به نظر میرسد که در این زمینه اراده سیاسی آمریکاییها محل تردید است و اگر آنها از اراده سیاسی لازم برخوردار باشند زمینه برای انجام گام‌‌های بعدی جهت حصول توافق فراهم است.» البته با وجود این سیگنال‌‌های مثبت تهران، واشنگتن به گونه دیگری راجع به مذاکرات اظهارنظر می‌کند و نگاه نه چندان مثبتی به آینده گفت‌وگوها دارد. در همین راستا اخیرا آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا عنوان کرد که از نظر ایالات متحده دیپلماسی بهترین راه برای رسیدگی به برنامه هستهای ایران است اما به دلیل درخواستهای اضافی ایران، احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ با ایران را قریب‌‌‌‌‌‌الوقوع نمی‌‌‌‌‌‌داند.
همچنین ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در کنفرانس خبری هفته گذشته خود در رابطه با مذاکرات هستهای با ایران گفته بود: «در حال حاضر مشخص است که حصول توافق قریب‌‌‌‌‌‌الوقوع نیست. توافق در حال حاضر در دسترس نیست؛ چرا که تقاضاهای ایران از مرزهای برجام فراتر رفته‌‌‌‌‌‌اند. ما طی هفته‌های اخیر اخباری درباره آمادگی ایران برای تغییر رویه دریافت نکرده‌‌‌‌‌‌ایم.» جان کربی، هماهنگ‌‌‌‌‌‌کننده ارتباطات شورای امنیت ملی آمریکا نیز روز پنج‌‌شنبه گذشته در این رابطه تاکید کرد: «تمرکز فعلی آمریکا روی دیپلماسی و مذاکرات هستهای با ایران نیست.»
البته باوجودی‌که برخی مقامات آمریکایی به صراحت از در دسترس نبودن توافق سخن می‌گویند اما فعلا بحثی درباره مرگ برجام یا بازگشت همه تحریم‌ها نیست. یعنی برای واشنگتن هنوز هم دیپلماسی تنها راه‌‌حل مساله هستهای است و شاید بعد از برگزاری انتخابات میان‌‌دوره‌‌ای کنگره آمریکا، فضا برای ورود به گفت‌وگوها هموارتر شود. هرچند وارد شدن برخی متغیرها مانند ناآرامی‌‌ها در ایران و بحث ارسال پهپادهای ایران به روسیه و استفاده از آن در جنگ روسیه علیه اوکراین، فضای مذاکرات را با پیچیدگی‌‌هایی روبه‌رو کرده است.
