برجام به احتمال زیاد روی کاغذ میماند
یائیر لاپید، نخستوزیر اسرائیل، اخیرا این مساله را مطرح کرده که دولت او درگیر «کارزار فشرده» برای از بین بردن توافق است و باور دارد بیش از هر زمان دیگری به رسیدن به این هدف نزدیک شده است. طبق گزارش مطبوعات اسرائیل، رئیسجمهوری بایدن و مقامات آمریکایی اخیرا به لاپید گفتهاند که توافق هستهای در آینده قابل پیشبینی احیا نمیشود. لاپید در روزهای اخیر در مقابل یکی از جنگندههای پیشرفته «اف-۳۵» که اسرائیل از پیمانکار بزرگ آمریکایی لاکهید مارتین خریداری کرده، عکس گرفته تا پیامی به ایران ارسال کند مبنی بر اینکه: «هنوز خیلی زود است که بدانیم آیا واقعا موفق شدهایم توافق هستهای را متوقف کنیم یا خیر، اما اسرائیل برای هر تهدید و هر سناریویی آماده است.»با این حال، شکست در احیای توافق هستهای شکست مشترک ایران و آمریکا قلمداد میشود، چون با طولانی شدن مذاکرات مواضع هر دو بازیگر دشوارتر میشود؛ اما اسرائیل نیز در کارشکنی و ایجاد اختلال در کارها مسوول است.
اسرائیل برای جلوگیری از پیوستن مجدد دولت بایدن به توافق نه تنها از اعمال فشار سیاسی در واشنگتن استفاده کرده، که به عملیات ترور و خرابکاری پنهانی نیز روی آورده است تا بازگشت به پایبندی به برجام را دشوارتر کند.تلاشهای اسرائیل برای خرابکاری در مذاکرات موفقتر از تلاشهای آنها برای خرابکاری در برنامه هستهای ایران بوده است. تاثیر عمده حملات اسرائیل به برنامه هستهای ایران، تحریک این کشور به گسترش برنامه هستهای بسیار فراتر از گذشته بوده است. در نتیجه، حملات اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران که ظاهرا با هدف به تعویق انداختن پیشرفت این کشور صورت گرفته، سبب شده است ایران به سمت غنیسازی ۶۰درصدی و کاهش همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیش برود.
اگرچه به نظر میرسد همه طرفها متوجه شده و بر سر این مساله توافق نظر دارند که فروپاشی برجام تنها به تشدید تنشها و احتمالا بحران رقابت هستهای میانجامد، اما ایالات متحده حاضر به هیچگونه سازشی که بن بست را بشکند، نشده است. دولت بایدن شکست یا پایان مذاکرات را نمیخواهد، اما حاضر نیست برای پیشرفت گفتوگوها نیز مشوقی به ایران بدهد که دولت رئیسی را به سازش ترغیب کند. اگر دو طرف حاضر به تغییر رویکرد خود نشوند، به احتمال زیاد توافق هستهای از بین خواهد رفت یا تنها روی کاغذ باقی خواهد ماند.