گزارش «دنیای‌اقتصاد» از آخرین روز سفر رئیسجمهور به نیویورک
شرطهای رئیسی برای احیای توافق هسته‌‌‌ای
تضمین‌‌‌های اطمینان‌‌‌بخش
رئیس دولت در پاسخ به این سوال که پیشنهاد مشخص شما برای ارائه از سوی آمریکا چیست؟ گفت: «ما یکبار تجربه خروج آمریکا از توافق در حال اجرا را داریم و بنابراین اصرار داریم که این کشور تضمین‌‌‌های اعتمادآور و اطمینان‌‌‌بخشی ارائه کند تا این اتفاق دوباره تکرار نشود. توافق صرفا امضای چند خط نوشته روی یک تکه کاغذ نیست و تنها صورت شکلی ندارد، بلکه باید تعهداتی الزام‌‌‌آور را در عرصه واقعیت به همراه داشته باشد.»
پیشرفت امور را به توافق گره نزده‌‌‌ایم
رئیسی همچنین در پاسخ به این سوال که پنجره زمانی برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌‌‌ای تا چه زمانی باز خواهد بود و آیا بقیه کشورهای حاضر در این توافق باید معطل ناتوانی دولت بایدن در تصمیم‌گیری تحت‌تاثیر وضعیت داخلی این کشور باشند، تصریح کرد: «اگر چه از یک توافق عادلانه و منطقی استقبال می‌‌‌کنیم اما پیشرفت و پیشبرد امور را به توافق یا عدم‌توافق گره نزده‌‌‌ایم.»رئیسجمهور افزود: «دولت فعلی آمریکا ادعا می‌کند که می‌‌‌خواهد متفاوت از دولت گذشته عمل کند اما تاکنون رفتاری که حاکی از تفاوت در عملکرد این دولت نسبت به دولت گذشته باشد، دیده نشده است و حتی در مواردی دنباله‌‌‌رو دولت قبل بوده و در حین مذاکرات، تحریم‌های جدیدی نیز علیه ایران اعمال کرده‌‌‌اند. امروز توپ در زمین آمریکاست و باید تصمیم لازم را بگیرند.»رئیسجمهور در پاسخ به سوال دیگری درباره تاثیر اقدام احتمالی کشورهای اروپایی برای تعیین سقف قیمتی برای گاز روسیه و تاثیر آن روی بازار انرژی نیز گفت: «قطعا چنین اقدامی روی بقیه بخش‌‌‌های بازار انرژی تاثیرگذار خواهد بود و تولیدکنندگان حامل‌‌‌های انرژی باید با تعامل و ارتباط با یکدیگر بازار را مدیریت کنند تا نه مصرف‌کننده و نه تولیدکننده زیان نبینند.»
توازن در روابط خارجی
در بخش دیگری از این نشست خبری، ابراهیم رئیسی در پاسخ به سوالی درباره نزدیکی ایران به روسیه و چین گفت: «سیاست اصولی و اساسی جمهوری اسلامی ایران در ارتباطات خارجی برآمده از همان شعار «نه شرقی، نه غربی» است و ما نه اجازه می‌‌‌دهیم کسی بر ما سلطه پیدا کند و نه تلاش خواهیم کرد بر کشوری سلطه یابیم.»رئیسی افزود: «از آنجا که در گذشته عمده توجه در گسترش روابط خارجی معطوف به کشورهای غربی بود، امروز تلاش دولت در ایجاد توازن و تعادل است و در نتیجه ارتقای سطح مراودات با کشورهایی مثل چین و روسیه و دیگر کشورهای شرقی بیشتر به چشم می‌‌‌آید.»
رئیس دولت سیزدهم درباره جایگاه سازمان شانگهای و ارتباط با کشورهای عضو این سازمان در تحقق سیاست خارجی متوازن برای ایران نیز توضیح داد: «جمهوری اسلامی ایران و سازمان شانگهای ظرفیت‌‌‌های متقابل بزرگ و ارزشمندی برای یکدیگر دارند. حضور کشورهای بزرگی مثل روسیه، چین، هند و دیگر کشورهای آسیایی در این اتحادیه منطقه‌‌‌ای می‌تواند منافع اقتصادی چشمگیری برای ایران به ارمغان آورده و در عین حال ارتباط با کشورهای همسایه و آسیایی و دوست را در راستای ایجاد توازن و تعادل در سیاست خارجی برای ایران تسهیل کند.»
حاج قاسم نبود؛ اروپا امنیت نداشت
در عین حال رئیسی درباره در دست گرفتن تصویر شهید حاج قاسم سلیمانی در حین سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل توضیح داد: «حاج قاسم سلیمانی قهرمان مبارزه با تروریسم بود و در روزگاری که داعش و گروه‌‌‌های تروریستی زندگی مردم منطقه را سیاه کرده بودند، به اتفاق تعدادی دیگر از جوانان برومند منطقه جان خود را در کف دست گرفتند و امنیت را به مردم و منطقه بازگرداندند.»رئیسجمهور ترور شهید سلیمانی را ترور قهرمان مبارزه با تروریسم دانست و افزود: «مگر آمریکایی‌‌‌ها مدعی مبارزه با تروریسم نیستند، مگر در یک مناظره انتخاباتی رسمی در این کشور اعلام نشد که داعش دست‌‌‌ساز آمریکایی‌‌‌هاست؛ آیا سزای مبارزه حاج قاسم با داعش و نجات منطقه از شر این گروهک جنایتکار ترور خود او، آن هم به عنوان میهمان رسمی در کشوری دیگر بود!؟»
رئیسی با اشاره به اعلام رسمی آمریت رئیسجمهور قبلی آمریکا در ترور حاج قاسم سلیمانی اضافه کرد: «آیا این مصداق بارز تروریسم دولتی نیست؟ جمهوری اسلامی ایران به طور جدی رسیدگی عادلانه و محاکمه آمران و مباشران این اقدام را دنبال می‌کند چرا که اگر عاملان چنین اقدامی محاکمه شده و به دست عدالت سپرده شوند، آیندگان جرات نخواهند کرد چنین اقدامی را تکرار کنند و اگر نشودو چنین اتفاقی نیفتد، تضمینی نیست که عدالت‌‌‌خواهان و شخصیت‌‌‌های مجاهد و مبارز، در کسوت مبارزه با تروریسم در امان باشند.»رئیسجمهور تاکید کرد: «همه مردم دنیا باید از حاج قاسم به عنوان یک چهره انقلابی و مجاهد متشکر باشند و بدانید اگر حاج قاسم، سپاه قدس و نیروهای منطقه‌‌‌ای او جلوی داعش را نمی‌‌‌گرفتند، یقینا امروز اروپا امن نبود و به مخاطره می‌‌‌افتاد.»
حمایت ایران از دیپلماسی در اوکراین
رئیسجمهور در پاسخ به سوال بعدی درباره تلاش‌‌‌های او برای توقف درگیری‌‌‌ها در اوکراین نیز توضیح داد: «راهکار حل اختلافات قطعا جنگ نیست و جمهوری اسلامی ایران از همه ظرفیت‌‌‌های خود برای پایان یافتن درگیری‌‌‌ها در اوکراین و حل و فصل اختلافات از طریق گفت‌وگو استفاده خواهد کرد.»رئیسی در پاسخ به سوالی درباره همکاری‌‌‌های نظامی ایران و روسیه گفت: «دو کشور قراردادهای متعددی در زمینه‌‌‌های مختلف از جمله دفاعی، اقتصادی و تجاری با یکدیگر دارند که مربوط به ماه‌‌‌های اخیر نیست و از سال‌ها قبل این ارتباطات بوده و همکاری‌‌‌های تهران و مسکو در زمینه‌‌‌های فضایی، علم و فناوری، تجاری، اقتصادی و دیگر عرصه‌‌‌ها دنبال می‌شود.»
انتقاد از کشورهای منطقه
رئیسجمهور در ادامه این نشست مطبوعاتی در پاسخ به سوالی درباره فعالیت آزادانه گروهکی که ۱۷هزار ایرانی را در عملیات‌‌‌های تروریستی به شهادت رسانده است، در خاک آمریکا و کشورهای اروپایی گفت: «اگر بخواهیم برای نسل امروز تشریح کنیم که گروهک منافقین در سال‌های نخستین دهه ۶۰ در ایران چه کردند، باید آنها را به داعش تشبیه کنیم و بگوییم که آنها همین جنایات را علیه مردم خودشان مرتکب شدند.»رئیسی با بیان اینکه جنایات منافقین به قدری فجیع بود که آمریکا و کشورهای غربی نیز آنها را در لیست سیاه و فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده بودند، تصریح کرد: «سوال این است که امروز این سازمان چه تغییری کرده و چه اتفاقی افتاده است که از این فهرست خارج شده و آزادانه در خاک این کشورها فعالیت می‌کنند.»
رئیسجمهور در پاسخ به سوالی درباره موضع ایران نسبت به عادی‌‌‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی که آن را خنجر زدن از پشت به فلسطینی‌‌‌ها می‌‌‌داند و در عین حال توسعه روابط با همین کشورها هم توضیح داد: «ما عمیقا از آرمان و حقوق ملت فلسطین دفاع می‌‌‌کنیم و نسبت به اقدام برخی کشورها برای عادی‌‌‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی اعتراض جدی داریم.»در بخش دیگری از این نشست خبری، رئیسی با بیان اینکه گسترش ارتباط با همسایگان نیز جزو اصول سیاست خارجی ماست، اضافه کرد: «رژیم صهیونیستی به دنبال آن است تا با عادی‌‌‌سازی روابط با برخی کشورهای منطقه برای خود امنیت ایجاد کند، اما غافل از این است که این عادی‌‌‌سازی روابط با دولت‌‌‌های این کشورهاست و نه مردم آنها و در نتیجه چنین اقداماتی اتفاقا نفرت مردم منطقه نسبت به این رژیم عمیق‌‌‌تر نیز می‌شود.»رئیسجمهور ادامه داد: «در کنار مراودات همسایگی معتقدیم این کشورها سخت در اشتباهند و روزی در عمل خواهند دید که رژیم صهیونیستی هیچ خط قرمزی برای تامین منافع خود قائل نیست. امروز بسیاری از مشکلات منطقه ناشی از شرارت‌‌‌های رژیم صهیونیستی است و اگر این رژیم سر جای خودش نشانده نشود، شرارتش بسیاری از کشورهای منطقه را فرا خواهد گرفت.»
می‌خواهیم مذاکره به نتیجه برسد
همچنین ابراهیم رئیسی عصر روز چهار‌‌‌شنبه در ادامه برنامه‌‌‌های سومین روز از سفر به نیویورک، در نشستی با جمعی از متخصصان و کارشناسان سیاست خارجی آمریکا به سوالات آنان پاسخ گفت.رئیسجمهور در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا ایران تمایل به توافق در مذاکرات هسته‌‌‌ای دارد یا نه؟ گفت: «جمهوری اسلامی ایران از توافق موجود خارج نشده است و به همه تعهدات خود در این توافق نیز عمل کرده است. این آمریکا بود که از این توافق خارج شد و کشورهای اروپایی بودند که به تعهدات خود عمل نکردند.»رئیسی با تاکید بر اینکه از ابتدا اعلام کردیم که موافق مذاکره با هدف رسیدن به نتیجه و توافق عادلانه و منطقی هستیم نه مذاکره برای مذاکره، افزود: «آنچه با آن مواجه هستیم احتمال خروج یکی از کشورهای طرف مذاکره از توافق نیست، بلکه رخدادی است که تجربه شده و امروز جمهوری اسلامی به درستی به دنبال آن است که تضامینی اعتمادآور و اطمینان‌‌‌بخش از عدم‌تکرار این تجربه به دست بیاورد.
این گره باید به دست همان کسی باز شود که گره را زده است.»رئیسجمهور با اشاره به اینکه هیچ کسی خواسته‌‌‌های ایران را غیرمنطقی توصیف نکرده است، گفت: «نکته بعدی این است که مسائل پادمانی تا چه زمانی قرار است به عنوان یک اهرم فشار علیه ایران مورد سوءاستفاده قرار گیرد؟ تا به حال چند پرونده در این زمینه گشوده شده و هر بار اعلام شده که ادعاهای مطرح شده در آن صحیح نبوده است؟»رئیسی تصریح کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون ۱۵ بار بر صلح‌‌‌آمیز بودن و عدم‌انحراف فعالیت‌های هسته‌‌‌ای جمهوری اسلامی ایران از مقررات این آژانس تاکید کرده است، آیا این گزارش‌ها برای کشورهای غربی فاقد اعتبار است؟ آیا منطقی است ایران پای توافقی را امضا کند که چنین ادعاهایی علیه آن مطرح بوده و ممکن است تنها چند روز بعد از امضای دوباره توافق، دستاویز اقدام علیه آن شود؟»
تقویت روابط با همسایگان
رئیسجمهور در پاسخ به سوال دیگری درباره روند بهبود روابط ایران و عربستان گفت: «ایران به‌‌‌دنبال تقویت و توسعه روابط با همسایگان خود است و بارها تاکید کرده‌‌‌ایم که اگر بیگانگان در مسائل منطقه دخالت نکنند، خود کشورهای منطقه توانمندی کافی برای حل و فصل مسائل فیمابین را دارند.»رئیسی در پاسخ به این سوال که راهکار حل مسائل افغانستان از نظر ایران چیست؟ تصریح کرد: «از نظر جمهوری اسلامی ایران راهکار رفع مشکلات افغانستان تشکیل دولتی فراگیر از طریق گفت‌وگو و تفاهم همه گروه‌‌‌ها و طوایف این کشور است.»
آمادگی برای میانجی‌گری میان روسیه و اوکراین
رئیس دولت سیزدهم در پاسخ به سوالی درباره درگیری‌‌‌های اوکراین توضیح داد: «ایران خود تجربه تلخ جنگی هشت ساله را که با حمایت و تحریک آمریکا و کشورهای اروپایی به این کشور تحمیل شد از سرگذرانده و بنابراین از تمام ظرفیت‌‌‌های خود برای میانجی‌گری و پایان یافتن هر چه سریع‌‌‌تر این درگیری‌‌‌ها بهره خواهد گرفت.»رئیسجمهور سیاست‌های توسعه‌‌‌طلبانه ناتو را یکی از دلایل بروز ناامنی در نقاط مختلف جهان توصیف و تصریح کرد: «شما به عنوان اندیشمندان سیاست خارجی به سیاستمداران و دولتمردان مشورت دهید تا مردم نقاط مختلف دنیا بیش از این هزینه خطاها و اشتباهات آنان را متحمل نشوند.»رئیسی در نهایت در پاسخ به سوال یکی دیگر از حاضران که درخواست تضمین از سوی ایران را بستن دست دولتمردان آینده آمریکا توصیف می‌کرد، گفت: «آیا اگر توافق و امضای هر دولتی صرفا در زمان روی کار بودن آن دولت اعتبار داشته باشد، دیگر می‌توان روابط بین‌المللی را اداره کرد؟ آیا با قبول فرض شما دیگر کنوانسیون‌‌‌ها و توافقات بین‌المللی قابل اتکا و اجرا هستند؟»
دیدار رئیسی با گوترش
همچنین ابراهیم رئیسی در ادامه برنامه‌‌‌های چهارمین روز سفر خود به نیویورک، عصر روز پنج‌شنبه به وقت محلی در دیدار آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل با تاکید بر اهمیت جایگاه این سازمان در نقش دادن به ملتها برای حل مسائل خود و جلوگیری از دخالت بیگانگان در امور داخلی آنها، گفت: «سازمان ملل باید به معنی واقعی سازمان ملتها باشد نه سازمان قدرت‌‌‌ها.»رئیسجمهور با اشاره به بحران‌های جاری در برخی از کشورهای منطقه، راه‌‌‌حل همه آنها را شکل‌‌‌گیری گفت‌‌‌وگوهای ملی بدون دخالت خارجی دانست و افزود: «ضروری است سازمان ملل نقش‌‌‌آفرینی جدی‌‌‌تری در مقابل رفتارهای یکجانبه‌‌‌گرایانه از خود نشان دهد»رئیسی با تاکید بر حمایت ایران ازگفت‌‌‌وگوهای منطقه‌‌‌ای برای حل مسائل فیمابین کشورها، خطاب به دبیرکل سازمان ملل گفت: «در صورت اجرای حق و عدالت از این جایگاه، نام بزرگی از شما در تاریخ این سازمان جهانی باقی خواهد ماند.»در این دیدار دبیرکل سازمان ملل نیز با قدردانی از اقدامات مستمر ایران در پناه دادن به مهاجران افغانستانی، نقش ایران در آتش‌‌‌بس یمن استمرار آن را ستودنی خواند و گفت: «خروج آمریکا از توافق هسته‌‌‌ای، اقدامی غیرسازنده و بسیار ناراحت‌کننده بود.»
۱۲دیدار مهم رئیسی چه بود؟
رئیسجمهور که به منظور شرکت در هفتاد و هفتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به نیویورک مقر این سازمان سفر کرده بود، پس از شرکت و سخنرانی در هفتاد و هفتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، شرکت و سخنرانی در اجلاس تحول آموزش در سازمان یونسکو، دیدار با برخی رهبران ادیان، دیدار با متخصصان و کارشناسان سیاست خارجی آمریکا، دیدار با مدیران ارشد رسانه‌‌‌های آمریکایی، برگزاری نشست مطبوعاتی و دیدار با ایرانیان مقیم این کشور صبح روز جمعه به وقت تهران عازم کشورمان شد. رئیسجمهور در این سفر همچنین با رئیسجمهور فرانسه، رئیسجمهور بولیوی، نخست‌وزیر پاکستان، نخست‌وزیر عراق، رئیسجمهور سوئیس، نخست‌وزیر لبنان، نخست‌وزیر ژاپن، رئیسجمهور فنلاند، رئیسجمهور صربستان، نخست‌وزیر ارمنستان، رئیسجمهور زیمبابوه و دبیرکل سازمان ملل متحد دیدار و گفت‌وگو کرد.
